Ambiwalencja greckiej nadziei

• Authors: Jacek Filek

Title variants

EN

Ambivalence of Greek Hope

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą odtworzenia myślenia Greków o fenomenie nadziei. Stwierdzona zostaje wielopoziomowa jej ambiwalencja. Najpierw jako spodziewanie się albo czegoś dobrego, albo czegoś złego. Następnie jako nadzieja negatywna (w znaczeniu nieuzasadniona, nierozumna i prowadząca do zguby) bądź pozytywna (w znaczeniu uzasadniona, rozumna i umożliwiająca ocalenie). Na koniec jako nadzieja moralnie dobra bądź zła w zależności od etycznej oceny jej przedmiotu. Stwierdzona zostaje też korelacja strachu i nadziei. Postawiony zostaje problem odniesienia nadziei do czasu. W tym kontekście są rozważane są poglądy Hezjoda, Tukidydesa, Platona, Arystotelesa i stoików.

EN

The article is an attempt to recreate the Greek thinking about the phenomenon of hope. Multilevel ambivalence has been found. Firstly, as expecting either something good or something bad. Then, as a negative hope (in the sense of unreasonable, irrational and leading to crisis) or a positive hope (in the sense of justified, rational and enabling salvation). Finally, as a morally good or bad hope, depending upon the ethical evaluation of its subject. Also, a correlation of fear and hope has been found. The problem of referring hope to time has been put forward. In this context, the views of Hesiod, Thucydides, Plato, Aristotle and the Stoics have been considered.

Keywords

PL

elpis; spodziewanie się; nadzieja; strach; filozofia grecka; elpis; spodziewanie się; nadzieja; strach; filozofia grecka

EN

elpis; expectation; hope; fear; Greek philosophy

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2021
• Volume: 69
• Issue: 2
• Pages: 83-99

Dates

published

2021-06-28

Contributors

author

Jacek Filek

• Jagiellonian University in Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-1518-3092

References

• Abramowiczówna, Zofia (red.). 1960. Słownik grecko-polski. T. II. Warszawa: PWN.
• Arystoteles. 1988. Retoryka. Poetyka. Tłum. Henryk Podbielski. Warszawa: PWN.
• Arystoteles. 1992. Dzieła wszystkie. T. 3 [O duszy. Krótkie rozprawy psychologiczno-biologiczne. Zoologia. O częściach zwierząt]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Arystoteles. 1993. Dzieła wszystkie. T. 4 [O ruchu zwierząt. O poruszaniu się przestrzennym zwierząt. O rodzeniu się zwierząt. O barwach. O głosach. Fizjognomika. O roślinach. Opowiadania zdumiewające. Mechanika. Zagadnienia przyrodnicze. O odcinkach niepodzielnych. Położenia i nazwy wiatrów. O Melissosie. Ksenofanesie i Gorgiaszu]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Arystoteles. 1996a. Metafizyka. Tłum. Tadeusz Żeleźnik. Lublin: KUL.
• Arystoteles. 1996b. Dzieła wszystkie. T. 5 [Etyka nikomachejska. Etyka wielka. Etyka eudemejska. O cnotach i wadach]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Babrios. 1861. Ezopowe Bajki. Tłum. Zygmunt Węclewski. Poznań: W Komisie Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego.
• Cyceron. 1961. Rozmowy Tuskulańskie. W: idem. Pisma filozoficzne. T. 3. Tłum. Józef Śmigaj. Warszawa: PWN.
• Heidegger, Martin. 1994. Bycie i czas. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: PWN.
• Hezjod. 1952. Prace i dni. Tłum. Wiktor Steffen. Biblioteka Narodowa. Wrocław: Ossolineum.
• Hezjod. 1999a. Prace i dni. Tłum. Jerzy Łanowski. Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Hezjod. 1999b. Teogonia. Tłum. Jerzy Łanowski. Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Hobbes, Thomas. 1956. Elementy filozofii. Tłum. Czesław Znamierowski. T. 1–2. Warszawa: PWN.
• Homer. 1990. Iliada. Tłum. Franciszek Ksawery Dmochowski, red. Zygmunt Kubiak, Warszawa: PIW.
• Kerényi, Karl. 2014. Eleusis. Tłum. Ireneusz Kania. Kraków: Wydawnictwo Homini.
• Krokiewicz, Adam. 1959. Moralność Homera i etyka Hezjoda. Warszawa: Pax.
• Kubiak, Zygmunt. 2013. Literatura Greków i Rzymian. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Panofsky, Dora i Erwin. 2010. Puszka Pandory. Metamorfozy znaczenia symbolu mitycznego. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Pindar. 1981. Wybór poezji, oprac. Alicja Szastyńska-Siemion. Wrocław: Ossolineum.
• Platon. 1958a. Fileb. Tłum. Władysław Witwicki. Warszawa: PWN.
• Platon. 1958b. Państwo. Tłum. Władysław Witwicki. Warszawa: PWN.
• Platon. 1982. Uczta, Eutyfron, Obron Sokratesa, Kriton, Fedon. Tłum. Władysław Witwicki. Warszawa: PWN.
• Ritter, Joachim, Karlfried Gründer i Gottfried Gabriel (red.). 2007. Historisches Wörterbuch der Philosophie. Basel: Schwabe & Co, 2007
• Schopenhauer, Artur. 2004. W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i paralipomena. Tłum. Jan Garewicz. T. II. Kęty: Wydawnictwo Antyk.
• Spinoza, Benedykt de. 1954. Etyka. Tłum. Ignacy Myślicki. Warszawa: PWN.
• Stabryła, Stanisław (red.). 1975. Ajschylos, Sofokles, Eurypides. Antologia tragedii greckiej. Tłum. Srebrny Stefan, Morawski Kazimierz, Łanowski Jerzy. Kraków: Wydawnictwo Literackie. 1975.
• Tukidydes. 1991. Wojna peloponeska. Tłum. Kazimierz Kumaniecki. Biblioteka Narodowa. Wrocław: Ossolineum, 1991.
• Wudel, Witold. 1971. Filozofia strachu i nadziei. Teoria społeczna Tomasza Hobbesa. Warszawa: Książka i Wiedza.

Identifiers

DOI

10.18290/rf21692-4