The Reception of the Copernican Universe by Representatives of 17th-Century Jewish Philosophy and Their Search for Harmony Between the Scientific and Religious Images of the World (David Gans and Joseph Solomon Delmedigo)

• Authors: Adam Świeżyński

Title variants

PL

Recepcja wszechświata kopernikańskiego przez przedstawicieli XVII-wiecznej filozofii żydowskiej i ich poszukiwanie harmonii między naukowym i religijnym obrazem świata (David Gans i Joseph Solomon Delmedigo)

Abstracts

PL

Recepcja heliocentrycznej teorii Mikołaja Kopernika w myśli żydowskiej okresu XVII wieku stanowi dobrą egzemplifikację zagadnienia dotyczącego kształtowania się relacji między naukami przyrodniczymi i teologią lub – szerzej – między nauką i religią. Zasadnicze pytanie dotyczące tej relacji, które można postawić z dzisiejszego punktu widzenia tego problemu, brzmi: Jak to się dzieje, że twierdzenia o charakterze naukowym, które początkowo są uznawane z perspektywy religijnej za niezgodne z religijnym obrazem świata, zostają następnie przyjęte za możliwe do uzgodnienia z tym obrazem rzeczywistości i zasymilowane przez daną religię? Na podstawie recepcji Kopernikańskiego obrazu wszechświata u dwóch przedstawicieli filozofii żydowskiej XVII wieku – Dawida Gansa i Józefa Salomona Delmedigo – można ten proces prześledzić i postawić tezę, że dokonuje się on zgodnie z dwiema strategiami. W ramach pierwszej, reprezentowanej przez Gansa, w sytuacji pojawienia się niezgodności między naukowym i religijnym obrazem przyrody poszukuje się takiej teorii naukowej, która z jednej strony wyjaśnia obserwowane zjawiska, a z drugiej czyni zadość twierdzeniom religijnym. Znalezienie takiej teorii nie tylko rozwiązuje problem wspomnianej niezgodności obrazów świata, ale ponadto dodatkowo uwiarygadnia tę teorię z punktu widzenia religijnego i stanowi argument na rzecz jej poprawności. Druga strategia, reprezentowana przez Delmedigo, polega na powstrzymaniu się od dążenia do bezpośredniego, natychmiastowego i jednoznacznego uzgodnienia obu obrazów świata przy jednoczesnym uznaniu odpowiednio uzasadnionej teorii naukowej za prawidłowo opisującą i wyjaśniającą zjawiska zachodzące w przyrodzie. W konsekwencji ujawniająca się niezgodność między naukowym i religijnym obrazem świata domaga się takiego przeformułowania twierdzeń religijnych, aby ową niezgodność usunąć, albo ograniczenia znaczenia twierdzeń religijnych tylko do sfery ściśle religijno-moralnej, bez ambicji wypowiadania się o przyrodzie. W jednym i w drugim przypadku jest to już jednak zadanie dla przedstawicieli danej religii, którzy postawieni wobec odpowiednio uzasadnionych twierdzeń naukowych, chcąc uniknąć wystawienia swojej religii na zarzut braku racjonalności i anachroniczności jej twierdzeń, podejmują wspomniane zadanie modyfikacji lub ograniczenia zakresu swoich wypowiedzi. Wydaje się, że u przedstawicieli myśli żydowskiej i judaizmu, będących następcami Gansa i Delmedigo, mówiąc ogólnie, zwyciężyła strategia druga w tej wersji, w której porzuca się roszczenie religii do wypowiedzi o świecie materialnym za cenę istotnego rozejścia się dróg nauki i religii i w konsekwencji potraktowania ich jako odmiennych narracji, opisujących i wyjaśniających dwie różne sfery rzeczywistości.

EN

The reception of the heliocentric theory of Nicolaus Copernicus in Jewish thought of the 17th-century period is a good exemplification of the issue concerning the formation of the relationship between natural science and theology, or more broadly: between science and religion. The fundamental question concerning this relationship, which we can ask from today’s perspective of this problem, is: How does it happen that claims of a scientific nature, which are initially considered from a religious point of view to be incompatible with the religious view of the world, are later accepted as possible to agree with this image of reality and are assimilated by a given religion? Based on the reception of the Copernican image of the universe by two representatives of Jewish philosophy in the 17th century-David Gans and Joseph Solomon Delmedigo-it is possible to trace this process and pose the thesis that it takes place according to two strategies. Within the framework of the first one, represented by Gans, in a situation of incompatibility between the scientific and religious images of nature, a scientific theory is sought that explains the observed phenomena and, on the other hand, satisfies the religious claims. Finding such a theory solves the problem of the incompatibility mentioned above of images of the world, gives the theory credibility from the religious point of view and constitutes an argument for its correctness. The second strategy, represented by Delmedigo, consists in refraining from pursuing a direct, immediate, and unequivocal reconciliation of the two images of the world while at the same time recognizing a properly justified scientific theory as correctly describing and explaining the phenomena occurring in nature. Consequently, the apparent incompatibility between the scientific and the religious worldview demands either a reformulation of religious statements in such a way as to remove this incompatibility or the restriction of the meaning of religious statements to the strictly religious and moral sphere, without the ambition to speak about nature. In either case, however, it is already a task for the representatives of the religion concerned who, when confronted with adequately justified scientific claims, to avoid exposing their religion to the accusation that its claims are unreasonable and anachronistic, undertake the task mentioned above of modifying or limiting the scope of their statements. It seems that in the representatives of Jewish thought and Judaism, who are the successors of Gans and Delmedigo, generally speaking, the second strategy has prevailed in this version, in which one abandons the claim of religion to statements about the material world at the price of a significant divergence of the paths of science and religion. Consequently, it treats them as different narratives, describing and explaining two separate spheres of reality.

Keywords

EN

Copernican Universe; David Gans; Joseph Solomon Delmedigo; scientific and religious worldview

PL

model kopernikański; Dawid Gans; Józef Solomon Delmedigo; naukowy i religijny obraz świata

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2023
• Volume: 71
• Issue: 4
• Pages: 5-23

Dates

published

2023

Contributors

author

Adam Świeżyński

• Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw (CSWU), Faculty of Christian Philosophy, Institute of Philosophy, Department of Philosophy of Natue

• https://orcid.org/0000000304304530

References

• Adler, Jacob. 1997. “J. S. Delmedigo and the Liquid-in-Glass Thermometer.” Annals of Science 54, no. 3: 293–299. https://doi.org/10.1080/00033799700200221.
• Adler, Jacob. 2013. “Joseph Solomon Delmedigo: Student of Galileo, Teacher of Spinoza.” Intellectual History Review 23, no. 1 (March): 141–157. https://doi.org/10.1080/17496977. 2012.738004.
• Alter, George. 2011. “David Gans: A Renaissance Jewish Astronomer.” Aleph 11, no. 1 (January): 61–114.
• Alter, George. 1958. Two Renaissance Astronomers: David Gans, Joseph Delmedigo (Rozpravy Československé akademie věd, Řada matematických a přírodních věd). Prague: ČSAV.
• Arbel, Benjamin. 2014. “Notes on the Delmedigo of Candia.” In Non solo verso oriente. Studi sull’ebraismo in onore di Pier Cesare Ioly Zorattini, edited by Maddalena Del Bianco Cotrozzi, Riccardo Di Segni, and Marcello Massenzio, 119–130. Firezne: Leo S. Olschki Editore.
• Barzilay, Isaac. 1974. Yoseph Shlomo Delmedigo (Yashar of Candia). His Life, Works and Times. Leiden: Brill.
• Ben-Zaken, Avner. 2010. Cross-Cultural Scientific Exchanges in the Eastern Mediterranean, 1560–1660. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
• Brown, Jeremy. 2013. New Heavens and a New Earth: The Jewish Reception of Copernican Thought. Oxford: Oxford University Press.
• Delmedigo, Yoseph Shlomo. 1628–1629. Sefer Elim. Amsterdam: Menasseh ben Israel.
• Deutsch, Karl. 1945 “Anti-Semitic Ideas in the Middle Ages: International Civilizations in Expansion and Conflict.” Journal of the History of Ideas 6, no. 2 (April): 239–251. https:// doi.org/10.2307/2707366.
• Edwards, Denis. 1999. The God of Evolution: A Trinitarian Theology. New York and Mahwah, NJ: Paulist Press.
• Efron, Noah. 2006. Judaism and Science. A Historical Introduction. Westport and London: Greenwood.
• Emden, Christian. 2008. Friedrich Nietzsche and the Politics of History. New York: Cambridge University Press.
• Friedenwald, Harry. 1922. “Jewish Physicians in Italy: Their Relation to the Papal and Italian States.” Publications of the American Jewish Historical Society, no. 28: 133–211.
• Friedrich, Karin. 2006. “History, Myth, and Historical Identity.” In Early Modern Europe: Issues and Interpretations, edited by James B. Collins and Karen L. Taylor, 41–54. Oxford: Blackwell.
• Friedrich, Karin. 2000. The Other Prussia: Royal Prussia, Poland and Liberty, 1569–1772. New York: Cambridge University Press.
• Gans, David. 1743. Nehmad Vena’im. Jessnitz: Yekutiel Wahl.
• Goldberg, Hillel. 2000. „Genesis, Cosmology, and Evolution,” Jewish Action 60, no. 4 (Summer 5760). http://www.ou.org/publications/ja/5760summer/genesis.pdf.
• Greenblatt, Rachel. 2002. “The Shapes of Memory: Evidence in Stone from the Old Jewish Cemetery in Prague.” The Leo Baeck Institute Year Book 47, no. 1 (January): 43–67. https:// doi.org/10.1093/leobaeck/47.1.43.
• Guetta, Alessandro. 2014. Italian Jewry in the Early Modern Era. Essays in Intellectual History. Boston: Academic Studies Press.
• Gulizia, Stefano. 2015. “The Paduan Rebbi. A Note on Galileo’s Household and Mediterranean Science in the Seventeenth Century.” Philosophical Readings 7, no. 3: 43–52.
• Heller, Michał. 1996. The New Physics and a New Theology. Notre Dame: Vatican Observatory Publications.
• Isserles, Moses. 1970. She’elot u-Teshuvot ha-Rema. New York: Yeshiva University Press.
• Langermann, Tzvi. 1991. “The Astronomy of Rabbi Moses Isserles.” In Physics, Cosmology and Astronomy, 1300–1700: Tension and Accommodation, edited by Sabetai Unguru, 83–98. Dordrecht: Springer.
• Levy, Ze’ev. 1987. “The Relation of Spinoza’s Concept of Substance to the Concept of Ultimate Reality.” Ultimate Reality and Meaning 10, no. 3 (September): 186–201, https://doi.org/ 10.3138/uram.10.3.186.
• Loew ben Bezalel, Judah. 1969 [1598]. Be’er ha-Golah. New York: Judaica Press [Prague].
• Loew ben Bezalel, Judah. 1969 [1596]. Netivot ha-‘Olam. New York: Judaica Press [Prague].
• Macek, Wiesław. 2009. “The God of Scientists.” Japan Mission Journal 63, no. 3: 166–172.
• Mauskopf, Aaron. 1949. Religious Philosophy of the Maharal of Prague. New York: Hammer.
• Neher, André. 1977. “Copernicus in the Hebraic Literature from the Sixteenth to the Eighteenth Century.” Journal of the History of Ideas 38, no. 2 (April – June): 211–226.
• Neher, André. 1986. Jewish Thought and the Scientific Revolution of the Sixteenth Century. David Gans (1541–1613) and His Times. Oxford, New York and Toronto: Oxford University Press.
• Popkin, Richard. 1992. “Jewish Christians and Christian Jew in Spain, 1492 and after.” Judaism 41, no. 3 (June): 248–269.
• Portaleone, Abraham. 1612. Shiltey ha-Gibborym. Mantua.
• Putík, Alexandr, Daniel Polakovič and Jaroslav Šulc. 2016. “New Findings about the Life of David Gans (1541–1613) and his Closest Relatives: A Study and Source Edition.” Judaica Bohemiae 51, no. 1: 5–63.
• Putík, Alexandr, editor. 2009. Path of Life. Rabbi Judah Loew ben Bezalel (ca. 1525–1609), (Prague: Jewish Museum in Prague and the Academia Publishing House).
• Ruderman, David. 1979. “Three Contemporary Perceptions of a Polish Wunderkind of the Seventeenth Century.” Association for Jewish Studies Review 4, (April): 143–163. https:// doi.org/10.1017/S0364009400000453.
• Ruderman, David. 2001. Jewish Thought and Scientific Discovery in Early Modern Europe. Detroit: Wayne State University Press.
• Samuelson, Norbert. 2009. Jewish Faith and Modern Science: On the Death and Rebirth of Jewish Philosophy. Lanham: Rowman and Littlefield Publ.
• Sherwin, Byron. 1982. Mystical Theology and Social Dissent: The Life and Works of Judah Loew of Prague. London and Toronto: Fairleigh Dickinson University Press.
• Soyer, François. 2007. The Persecution of the Jews and Muslims of Portugal. Leiden: Brill.
• Swetschinski, Daniel. 2004. Reluctant Cosmopolitans: The Portuguese Jews in Seventeenth-Century Amsterdam. Oxford and Portland: The Littman Library of Jewish Civilization.
• Visi, Tamás. 2016. “David Gans’ Nehmad ve-Naim: History of Textual Transmission.” Judaica Bohemiae 51, no. 1: 161–176.
• Yoshiko Reed, Annette. 2007. “Was there science in ancient Judaism? Historical and cross-cultural reflections on ‘religion’ and ‘science.’ ” Studies in Religion/Sciences Religieuses 36, no. 3–4: 461–495.
• Zinberg, Israel. 1974. A History of Jewish Literature (Vol. IV: Italian Jewry in the Renaissance Era). New York: Ktav Publishing House.

Identifiers

DOI

10.18290/rf23714.1

Biblioteka Nauki

31233174