Kasata klasztoru bazylianów w Białej Podlaskiej

• Authors: Dorota Wereda

Title variants

EN

Dissolution of the Basilian Monastery in Biała Podlaska

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia proces realizacji kasaty klasztoru bazylianów w Białej Podlaskiej w aspekcie prawno-formalnym z uwzględnieniem kontekstu przemian politycznych i społecznych. Opisuje losy majątku klasztornego: nieruchomości i ruchomości klasztoru, budynku cerkwi i jego wyposażenia, losy księgozbioru biblioteki klasztornej. Przedstawia postawy zakonników wobec kasat oraz ich losy po opuszczeniu Białej Podlaskiej. Kasata bialskiej placówki wpisywała się w założenia polityki rosyjskiej, prowadzącej do likwidacji Cerkwi unickiej i wygaszenia kultu bł. Jozafata Kuncewicza, którego relikwie znajdowały się w bialskiej cerkwi i były otaczane szczególną czcią przez wiernych katolików zarówno obrządku łacińskiego, jak i greckiego. Likwidacja placówki z Białej Podlaskiej na trwale zmieniła krajobraz religijny i kulturowy miasta i okolic.

EN

This paper presents the process of dissolution of the Basilian monastery in Biała Podlaska in the legal and formal aspect, taking into account the context of political and social changes. It describes the lot of the monastery property, its immovables and movables, the building of the church and its equipment, as well as the monastery library. It presents also the attitudes of monks towards dissolution and their fate after leaving Biała Podlaska. The dissolution of the Biała Podlaska monastery was in line with the assumptions of Russian policy, leading to the liquidation of the Uniate Church and the extinction of the cult of Blessed Josaphat Kuncewicz, whose relics were in the Biala Podlaska church and were worshiped by both Roman and Greek Catholics. The liquidation of the Biała Podlaska monastery has permanently changed the religious and cultural scenery of the city and the surrounding area.

Keywords

PL

bazylianie; Cerkiew unicka; klasztor bazyliański w Białej Podlaskiej; biblioteka klasztoru bazyliańskiego w Białej Podlaskiej; Jozafat Kuncewicz; bazylianie; Cerkiew unicka; klasztor bazyliański w Białej Podlaskiej; biblioteka klasztoru bazyliańskiego w Białej Podlaskiej; Jozafat Kuncewicz

EN

Basilian monks; Uniate Church; Basilian monastery in Biała Podlaska; the library of the Basilian monastery in Biała Podlaska; Josaphat Kuncewicz

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2020
• Volume: 68
• Issue: 2
• Pages: 109-125

Dates

published

2020-02-03

Contributors

author

Dorota Wereda

• Siedlce University of Natural Sciences and Humanities

• https://orcid.org/0000-0003-1084-2212

References

• Bieńkowski Ludomir, Organizacja Kościoła wschodniego w Polsce, w: Kościół w Polsce, t. II: Wiek XVI-XVIII, red. J. Kłoczowski, Kraków: Znak 1968, s. 781-1049.
• Cygan Jerzy M., Beniamin Szymański, kapucyn, biskup podlaski, „Szkice Podlaskie” 5 (1996), s. 110-119.
• Dydycz Antoni Pacyfik, Opisanie odnalezienia relikwii św. Jozafata Kuncewicza na tle jego życia oraz dziejów jego doczesnych szczątków, „Rocznik Bialskopodlaski” 12 (2004), s. 159-176.
• Gach Piotr Paweł, Kasaty zakonów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i Śląska 1773-1914, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1984.
• Kołbuk Witold, Bazylianie w Królestwie Polskim w latach 1817-1872, „Roczniki Humanistyczne” 31 (1983), z. 2, s. 153-185.
• Kossowski Aleksander, Z dziejów unii kościelnej na terenie b. diecezji chełmskiej w latach 1851-1866, Lublin: Drukarnia „Narodowa” 1939.
• Lewandowski Jan, Na pograniczu. Polityka władz państwowych wobec unitów Podlasia i Chełmszczyzny 1772-1875. Lublin: Wydawnictwo UMCS 1996.
• Morawiec Norbert, Dekonstrukcje świętości. Jozafat Kuncewicz w rosyjskiej historiografii synodalnej, „Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU” 14 (2018), s. 80-97.
• Niebelski Eugeniusz, „Nieprzejednani wrogowie Rosji”. Duchowieństwo lubelskie i podlaskie w powstaniu 1863 roku i na zesłaniu, Lublin: Wydawnictwo KUL 2008.
• Osadczy Włodzimierz, Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2007.
• Pietnoczko Bogdan, Bazylianie polscy. Ostatnie lata w Królestwie, w: Śladami unii brzeskiej, red. R. Dobrowolski, M. Zemło, Lublin–Supraśl: Wydawnictwo KUL 2010, s. 369-407.
• Sęczyk Piotr, Zarys historyczny parafii prawosławnego Soboru Katedralnego Narodzenia NMP w Białej Podlaskiej w latach 1875-1917, „Annales Universitatis Mariae Curie-Słodowska, 69 (2014), z. 1-2, sectio F, s. 135-149.
• Warchoł Stefan, Nazwy miast Lubelszczyzny, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1964.
• Wojtyska Henryk Damian, Katalog rękopisów Biblioteki Seminarium Metropolitarnego w Lublinie, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 30 (1975), s. 133-194.
• Wołodko Janusz, Dokument z 1862 roku znaleziony w pounickim kościele w Bezwoli, „Radzyński Rocznik Humanistyczny” 3 (2005), s. 201-210.

Identifiers

DOI

10.18290/rh20682-6