List apostolski Duodecimum saeculum Ojca Świętego św. Jana Pawła II z okazji tysiąc dwusetnej rocznicy Soboru Nicejskiego II. Miejsce ikony w wierze i rozumieniu św. Jana Pawła II

• Authors: Urszula Mazurczak

Title variants

EN

The Apostolic Letter Duodecimum Saeculum of the Holy Father John Paul II on the Twelfth Centenary of the Second Council of Nicaea. The Meaning of the Icon in the Faith and Understanding of John Paul II

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

List Ojca Świętego Jana Pawła II napisany w Rzymie, w roku 1987, w dziesiątym roku pontyfikaty, 4 grudnia, w dniu liturgicznego wspomnienia św. Jana Damasceńskiego, doktora Kościoła w 1200 rocznicę zakończenia sporu o ikony, ma istotne znaczenie w programie ekumenizmu Papieża. Wskazywał wiele kierunków dialogu z różnymi religiami, jednak największą troską było porozumienie z Kościołem prawosławnym, co potwierdzają listy oraz inne dokumenty Ojca Świętego przytaczane w niniejszej pracy. Istotne było zachowanie tradycji Kościoła, w którym nieodłącznym ogniwem dla praktyk religijnych słowa, modlitwy i pieśni był obraz. Surowy zakaz wprowadzony przez ikonoklazm podważał nie tylko artystyczne tradycje obrazów, lecz także sięgał do podstaw dogmatów Wcielenia Chrystusa i Matki Dziewicy Maryi Panny jako Theotokos. Zakaz był zagrożeniem dla ikon, ale też dla istoty wiary chrześcijańskiej. Papież podkreślił w swoim Liście rolę Soboru Nicejskiego II, który przywrócił ikony oraz zapewnił ich pogłębione znaczenie dla kultu wiernych w ugruntowaniu wiary. Ojciec Święty wskazał również związek z Soborem Watykańskim II odnoszącym się do rozumienia funkcji i formy obrazów w Kościele współczesnym. Współczesność owładnęła niemoc duchowego wyrazu sztuki sakralnej co stanowi troskę Papieża. List jest dramatycznym ostrzeżeniem wobec zagrożeń dla sztuki religijnej w czasach współczesnych, które Ojciec Święty wyraził słowami „Ponowne odkrywanie wartości chrześcijańskiej sztuki może być również pomocą w uświadomieniu sobie konieczności przeciwstawienia się depersonalizującym skutkom oddziaływania tak wielu obrazów”.

EN

The letter of the Holy Father John Paul II written in Rome in 1987, in the tenth year of His pontificate, on December 4th, on the day of memorial of Saint John Damascene, the doctor of the Church, on the Twelfth Centenary of finishing the controversy over the icon, is of great importance for the Pope’s program of ecumenism. The Holy Father indicated various directions of the dialogue, however, the one of the utmost importance concerned the agreement with the Orthodox Church, which was confirmed in the letters and in His other documents quoted in this paper. The image used to be essential for religious practice, for illustrating the word of prayer and of the song, in order to preserve the tradition of the Church. The strict prohibition introduced by the iconoclasm depreciated not only the artistic tradition of paintings but also the basic dogmas of Christ’s Incarnation and the one which introduced Virgin Mary as the Theotokos (the God-bearer). The ban constituted a threat not only for the icons but also for the Christian faith. In His Letter, the Pope underlined the important role of the Second Council of Nicaea which reintroduced icons and maintained and deepened the meaning of the cult in the faith of believers. Furthermore, the Holy Father indicated the connection with the Second Vatican Council in understanding the function and form of images in contemporary Church. Contemporary trends are overwhelmed by the impotence of the spiritual expression of sacral art, which is a great concern for the Pope. The Letter is, therefore, a dramatic warning of the threats for religious art in contemporary time, expressed by the Holy Father with these words: ‘The rediscovery of the Christian icon will also help in raising the awareness of the urgency of reacting against the depersonalizing and at times degrading effects of the many images that condition our lives in advertisements and the media.’ (DS, 11).

Keywords

PL

ikona; obraz; ikonoklazm; sztuka sakralna; ikona – kult i wiara; ikona; obraz; ikonoklazm; sztuka sakralna; ikona – kult i wiara

EN

icon; image; iconoclasm; sacral art; icon – cult in the faith

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2020
• Volume: 68
• Issue: 4
• Pages: 57-71

Dates

published

2020-12-22

Contributors

author

Urszula Mazurczak

• John Paul II Catholic University of Lublin, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-9314-5094

References

• Alexander, Paul J. The Patriarch Nicephorus of Constantinople. Ecclesiastical Policy and Image Worship in the Byzantine Empire. Clarendon Press, 1958.
• Alteri, Giovanni. «Immagini della storia sulle monete byzantine.» Splendori di Bisanzio. Testimonianze e riflessi d’arte e cultura bizantina nelle chiese d’Italia, Giovanni Morello Fabbri, 1990, ss. 71-83.
• Belting, Hans. Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki. Przeł. Tadeusz Zatorski, Wydawnictwo Słowo / Obraz Terytoria, 2010.
• Brubaker, Leslie. Vision and Meaning in Ninth-Century Byzantium. Image as Exegesis in the Homilies of Gregory of Nazianzus. Cambridge University Press, 1998.
• Brubaker, Leslie, and John F. Haldon. Byzantium in the Iconoclast Era (c. 680-850). The Sources. An Annotated Survey. Ashgate, 2001.
• Büchsel, Martin, and Rebecca Müller. Intellektualisierung und Mystifizierung mittelalterlicher Kunst. „Kultbild“. Revision eines Begriffs. Mann 2010.
• Culter, Anthony, and Jean-Michael Spieser, Byzance médiévale. 700-1204. Gallimard, 1996.
• Dokumenty soborów powszechnych, oprac. Arkadiusz Baron i Henryk Pietras, przeł. Teresa Wnętrzak, Wydawnictwo WAM, 2001.
• Grabar, André. Les voies de la création en iconographie chrétienne. Antiquité et moyen âge. Flammarion, 1994.
• Grabar, André. L’iconoclasme byzantin. Le dossier archéologique. Flammarion, 1984.
• Hryniewicz, Wacław, ks., Karol Karski, i ks. Henryk Paprocki. Credo. Symbol naszej wiary. Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2009.
• Jan Paweł II. Dzieła zebrane, t. 14: Homilie i przemówienia okolicznościowe. Wydawnictwo M, 2010. Jan Paweł II. „List apostolski «Duodecimum saeculum» z okazji 1200. rocznicy Soboru Nicejskiego II” Jan Paweł II. Dzieła, t. 3: Listy, t. 2, Wydawnictwo M, 2009, ss. 436-445.
• Jan Paweł II. „List apostolski «A Concilio Constantinopolitano» z okazji 1600 rocznicy I Soboru Konstantynopolitańskiego i 1550 rocznicy Soboru Efeskiego”. Jan Paweł II. Dzieła, t. 3: Listy, Wydawnictwo M, 2009.
• Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”. Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje. Tekst Polski. Nowe Tłumaczenie, red. Maria Przybył, Pallottinum, 2002, s. 526-605.
• Ratzinger, Josef. Der Geist der Liturgie. Eine Einführung. Herder, 2000, wyd. pol. Duch liturgii. Przeł. Eliza Pieciul, Wydawnictwo AA, 2005.
• Rogozińska, Renata. „«Wyjdzie z zamętu świat ducha». Myśl estetyczna Jana Pawła II a sztuka współczesna”. Bo piękno na to jest, by zachwycało. Jan Paweł II w kulturze polskiej, red. Waldemar Chrostowski, Księgarnia św. Wojciecha, 2004, ss. 21-37.
• Romano, Serena. «Rom und die Ikonen. Überlegungen zu Monument und Dokument im Mittelalter». Intellektualisierung und Mystifizierung mittelalterlicher Kunst. „Kultbild“. Revision eines Begriffs, hrsg. von Martin Büchsel, Rebecca Müller, Mann, 2010, z. 133-154.
• Strzelczyk, Jerzy. Historia powszechna – średniowiecze. Wydawnictwo Poznańskie, 2008.
• Świat Bizancjum, t. 2: Cesarstwo Bizantyńskie 641-1204, red. Jean-Claud Cheynet, przekł. Andrzej Graboń, Wydawnictwo WAM, 2011.
• Wybór listów Ojca Świętego Jana Pawła II, red. Piotr Słabek, i Jacek Jękot, Wydawnictwo św. Stanisława B.M. Archidiecezji Krakowskiej, Wydawnictwo „M”, 1997.

Identifiers

DOI

10.18290/rh20684-4s