Goście w pracowni Olgi Boznańskiej: Viktor E. von Gebsatteli i Alfred Wickenburg z Paulą Mordersohn-Backer w pobliżu

• Authors: Dorota Kudelska

Title variants

EN

Guests at Olga Boznańska’s Studio: Viktor E. von Gebsattel and Alfred Wickenburg, with Paula Mordersohn-Becker also Nearby

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Alfred Wickenburg w niepublikowanych Wspomnieniach krótko opisuje wizytę w pracowni Olgi Boznańskiej (1907), gdzie przyprowadził go Vincent E. Gebsattel, pionier teorii percepcji opartej o korelację czasu i pamięci oraz analizę wrażeń estetycznych. Gebsattel był zafascynowany twórczością malarki, która pojawia się w tekście wśród takich postaci, jak Kessler, Vollard, Gide, Bonnard, Rodin, Rilke. Wickenburg wspomina o zwiedzaniu wystawy Cézanna z Rilkem, a także o szczególnej roli Pauli Modersohn-Becker, która była przewodnikiem poety po wcześniejszych wystawach mistrza. Przy tej okazji wzmiankuje, że Boznańska przyjaźniła się z Becker, o czym nie ma mowy w literaturze przedmiotu. Ustaliłam, że malarki mieszkały na przełomie 1906/1907 przy Montparnasse 49. Nie wiadomo, czy się przyjaźniły, ale ich kontakt w drodze do mieszkań-pracowni jest prawdopodobny. Z dokumentów Becker wynika, że na pewno miały na to cztery, a być może nawet siedem miesięcy. Wspomnienia Wickenburga są jednym z wielu przykładów niedocenianych kontaktów artystycznych i intelektualnych Boznańskiej spoza kręgu polsko-francuskiego.

EN

Alfred Wickenburg, in his unpublished Memoirs, briefly describes a visit to Olga Boznańska’s studio in 1907, where he was brought by Vincent E. Gebsattel, the pioneer of the theory of perception based on the correlation of time and memory and an analysis of aesthetic impressions, and who was fascinated by her work. Boznańska is presented in the text among such figures as Kessler, Vollard, Gide, Bonnard, Rodin and Rilke. Wickenburg mentions his visiting Cézanne’s exhibition with Rilke, and the special role played by Paula Modersohn-Becker, who was Rilke’s guide to Cézanne’s earlier exhibitions. He also suggests that Boznańska was befriended by Modersohn-Becker, a fact not mentioned in any of the literature on the subject. I have established, however, that the two woman painters lived in the same building at Montparnasse 49 at the turn of 1906/1907. It is not known whether they were friends, but their contact with each other seems probable. It can be inferred from Modersohn-Becker’s own papers that this possibility existed for a period of at least four months, and maybe for as long as seven. Wickenburg’s Memoirs are one example of Boznańska’s undervalued artistic and intellectual contacts outside of the Polish-French circle.

Keywords

PL

Olga Boznańska; Paula Modersohn-Becker; Vincent E. Gebsattel; Adolf Wickenburg; Olga Boznańska; Paula Modersohn-Becker; Vincent E. Gebsattel; Adolf Wickenburg

EN

Olga Boznańska; Paula Modersohn-Becker; Vincent E. Gebsattel; Adolf Wickenburg

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2021
• Volume: 69
• Issue: 4
• Pages: 269-284

Dates

published

2021-05-10

Contributors

author

Dorota Kudelska

• John Paul II Catholic University of Lublin, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-3408-2812

References

• Arno, Anna. Jaka szkoda. Krótkie życie Pauli Modersohn-Backer. Słowo/obraz, terytoria, 2015.
• Bagińska, Agnieszka, U Olgi Boznańskiej. Oblicza pracowni artystki. Wydawnictwo MADO, 2013.
• Bergson, Henri. Matière et mémoire. Essai sur la relation du corps à l'esprit, Paris, Alcan, 1896.
• Beuys, Barbara. Paula Modersohn-Becker oder Wenn die Kunst das Leben ist. Insel-Verlag, 2009.
• Bobrowska, Ewa. Olga Boznańska (1865-1940) [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie, kuratorki wystawy Ewa Bobrowska i Urszula Kozakowska-Zaucha, 25.10. 2014 – 01.02.2015], Muzeum Narodowe w Krakowie, 2014.
• Buda, Oktavian. „Psychopatologie, Selbstbestimmung und Anthropologie – ein historischer Überblick”, Noesis, 2012, ss. 1-18, noesis.crifst.ro/wp-content/uploads/revista/2012/2012 _2_05.pdf. Dostęp 12.11.2020.
• [Cézanne]. Catalogue des ouvrages de peinture, sculpture, dessin, gravure, architecture et art décoratif. Exposés au Petit Palais des Champs-Élysées, [Paris,] 1907, archive.org/details/ cataloguedesouvr00salo. Dostęp 29.10.2020.
• Gebsattel, Viktor. Bemerkungen zur Psychologie der Gefühlsirradiation. Wilhelm Engelmann, 1907
• Gebsattel, Viktor. Imago Hominis: Beiträge Zu Einer Personalen Anthropologie. Verlag Neues Forum, 1964. (Wyd. 2: O. Müller, 1968).
• Higersberger, Renata. „W świetle lampy naftowej. Intymistyczne malarstwo Olgi Boznańskiej”. Olga Boznańska [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie, 26.02.2015 –2.06.2015], red. merytoryczna Renata Higersberger, autorki scenariusza, kuratorki: Ewa Bobrowska i Urszula Kozakowska-Zaucha, Muzeum Narodowe w Warszawie, 2015, ss. 16-25.
• Knapowska-Niziołek, Magdalena. „Olga Boznańska – Frida za mgłą. Historia portretu pewnej enigmatycznej pianistki”. Niezła sztuka, niezlasztuka.net/o-sztuce/olga-boznanska-frida-za-mgla/. Dostęp 29.10.2020.
• Kudelska, Dorota. „Olga Boznańska w Wiedniu”. Veritas in caritate. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Andrzeja Szostka MIC, red. Marcin Tkaczyk, Marzena Krupa i Krzysztof Jaworski, Wydawnictwo KUL, 2016, ss. 277-285.
• Lawlor, Leonard. „Henri Bergson”. Stanford Encyclopedia of Philosophy (1. ed. May 18, 2004, substantive revision May 27, 2020), plato.stanford.edu/entries/bergson/. Dostęp 11.10. 2020.
• Ososiński, Tomasz. „Listy do żony i nie tylko – korespondencja Rainera Marii Rilkego z Klarą Rilke-Westhoff”. Listy Rainera Marii Rilkego do Klary Rilke-Westhoff, przeł. i oprac. Tomasz Ososiński. Słowo/obraz, terytoria, 2016, ss. 7-20.
• Perry, Gillian. Paula Modersohn-Becker: Her life and work. Harper & Row, 1979.
• Perry, Gillian. Women artists and the Parisian avant-garde: Modernism and ‘feminine’ art 1900-1920s. Manchester University Press, 1995.
• Rilke, Reiner Maria. Briefe über Cézanne. Insel-Verlag, 1952.
• Rilke, Reiner Maria. Cézanne. Tłum. Andrzej Serafin, red. Monika Baranowska, Wydawnictwo Sic!, 2015.
• Scheible, Burkhard S. Viktor Emil von Gebsattel (1883-1976). Leben und Werk Inaugural-Dissertation zur Erlangung des Doktorgrades der Medizin, PhD Dissertation: Institut für Ethik und Geschichte der Medizin der Universität Tübingen, https://ub01.uni-tuebingen.de/xmlui/bitstream/handle/10900/45220/pdf/Druckversion2008_04_20.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Dostęp 20.10.2020.
• Schirmer, Lothar. Paul Cézanne – die Bilder seiner Ausstellung Paris 1907: 57 Gemälde und Aquarelle von Paul Cézanne und 33 Briefe von Rainer Maria Rilke . Rekonstruktion der Cézanne-Ausstellung im Grand Palais, oprac. Bettina Kaufmann, red. Lothar Schirmer. Schirmer/Mosel, 2018.
• Sosnowska, Joanna. Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880-1939, Instytut Sztuki PAN, 2003.
• Sosnowska, Joanna. „Zła matka”. Zeszyty Naukowo-Artystyczne. Wydział Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, nr 7, 2006, ss. 29-36, zeszyty.asp.krakow.pl/wp-content/ uploads/2014/12/Zeszyt_Malarstwa_7.pdf. Dostęp 20.10.2020.
• Rollig, Stella, i Kerstin Jesse, redaktorzy. Alfred Wickenburg – Visionen in Farbe und Form. Belvedere, 2017.
• Rollig, Stella, Christian Huemer i Agnes Husslein-Arco, redaktorzy. Alfred Wickenburg: monograph and catalogue raisonné. Tłum. Laura Freeburn i in. Belvedere, Ritter Verlag, 2018.
• Zbierzchowski, Henryk. „Z pracowni artystów polskich w Paryżu. Boznańska i Muttermilchowa”. Tygodnik Ilustrowany, nr 40, 1910, ss. 804.

Identifiers

DOI

10.18290/rh21694-12