Współczesne polskie nazwiska patronimiczne (z sufiksami -icz, -owicz/-ewicz) pochodzenia ormiańskiego

• Authors: Łukasz Trzeciak

Title variants

EN

Modern Polish Patronymic Surnames (with Suffixes such as -icz, -owicz/-ewicz) of Armenian Origin

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu są współczesne polskie nazwiska patronimiczne (z formantami -icz, -owicz/ -ewicz), które zawdzięczają pochodzenie (lub też mogą zawdzięczać) leksemom ormiańskim (zaliczam do nich również zarmenizowane antroponimy genetycznie obce). Pierwsi Ormianie – posługujący się językiem kipczackim – przybyli na ziemie polskie w XIV wieku. W XVIII wieku na Kresach Południowo-Wschodnich pojawiła się kolejna ormiańska fala migracyjna, przybysze posługiwali się dialektem należącym do grupy zachodnioormiańskiej. Otoczenie słowiańskie (polskie i ruskie – ukraińskie) wpływało na stopniową slawizację ormiańskich antroponimów: kipczackie leksemy czy ormiańskie sufiksy patronimiczne zastępowano słowiańskimi sufiksami patronimicznymi. W opracowaniu zawarto 57 antroponimów (ujętych w 25 hasłach słownikowych), które pochodzą (lub mogą pochodzić) od ormiańskich onimów.

EN

The main topic of this article are modern Polish patronymic surnames (with the suffixes -icz, -owicz/-ewicz), whose origins can be pointed to, or are owed to, Armenian lexemes (the author also encompasses Armenianised anthroponyms which are hereditarily foreign). The first Armenians‑who used the Kipchak language‑arrived in Polish lands in the 14th century. During the 18th century, in the South-Eastern Borderlands, a new Armenian wave of migrants arrived; the newcomers used to communicate in a dialect which belonged to the Western Armenian group of dialects. The Slavic surroundings they found themselves in (Polish and Ruthenian-Ukrainian) gradually influenced the Armenian anthroponyms: both Kipchak lexemes and Armenian patronymic suffixes were modified with Slavic patronymic suffixes. In this article, there are presented 57 anthroponyms (contained in 25 dictionary entries) which originate from, or may come from, Armenian proper nouns.

Keywords

PL

antroponimia; nazwiska; nazwiska polskie; Ormianie w Polsce; język ormiański; nazwiska ormiańskie; antroponimia; nazwiska; nazwiska polskie; Ormianie w Polsce; język ormiański; nazwiska ormiańskie

EN

anthroponymy; surnames; Polish surnames; Armenians in Poland; Armenian language; Armenian surnames

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2021
• Volume: 69
• Issue: 6
• Pages: 155-170

Dates

published

2021-06-29

Contributors

author

Łukasz Trzeciak

• Pomeranian University in Slupsk, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-1999-5004

References

• Avetisyan, Tigran. Hayoc‘ azganunneri baṙaran. Hełinakayin hratarakut‘yun, 2010.
• Barącz, Sadok. Rys dziejów ormiańskich. Tarnopol 1869.
• Barącz, Sadok. Żywoty sławnych Ormian w Polsce. Lwów 1856.
• Buczyński, Mieczysław. „Patronimika ormiańskie w XVII-wiecznym Zamościu”. Wpływy obce w nazewnictwie Polski, red. Maria Kamińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1993, ss. 23-30.
• Bystroń, Jan. Nazwiska polskie. Książnica – Atlas, 1936.
• Cieślikowa, Aleksandra, i in., red. Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku, t. 1-6, Wydawnictwo Lexis (t. 1-3), Instytut Języka Polskiego PAN (t. 4-6), 2007-2016.
• Hanusz, Jan. „Einige slavische Namen armenischer und türkischer Herkunft”. Archiv für slavische Philologie, Band 9, 1886, pp. 472-477.
• Hanusz, Jan. „O nazwiskach Ormian polskich”. Muzeum, z. 10, 1886, ss. 565-573.
• Kaleta, Zofia. Ewolucja nazwisk słowiańskich. Studium teoretyczno-porównawcze. Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, 1991.
• Kaleta, Zofia. „Teoria nazw własnych”. Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. Ewa Rzetelska- Feleszko, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 2005, ss. 15-36.
• Machul-Telus, Beata, red. Ormianie. Wydawnictwo Sejmowe, 2014.
• Magda-Czekaj, Małgorzata. Wybrane typy słowotwórcze nazwisk (-icz, -owicz, -ewicz i z podstawowym -k-) okresu średniopolskiego w ujęciu historyczno-społecznym. Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 2011.
• Malec, Maria, oprac. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 2: Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego. Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, 1995.
• Pisowicz, Andrzej, oprac. „Nazwy osobowe Ormian. Próba objaśnienia”. Słownik etymologiczno- motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii, red. Aleksandra Cieślikowa, Wydawnictwo Naukowe DWN, 2002, ss. 31-41.
• Rymut, Kazimierz. „Nazwiska”. Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. Ewa Rzetelska-Feleszko, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 2005, ss. 143-160.
• Rymut, Kazimierz. Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. 1-2, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN (t. 1), Wydawnictwo Naukowe DWN (t. 2), 1999-2001.
• Rymut, Kazimierz. Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych, t. 1-10, Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, 1992-1994.
• Słuszkiewicz, Eugeniusz. „Orm. Minasowicz || Minasiewicz itp.” Język Polski, nr 1, 1956, ss. 42-44.
• Stopka, Krzysztof. Ormianie w Polsce dawnej i dzisiejszej. Księgarnia Akademicka, 2000.
• Stopka, Krzysztof, i Andrzej Zięba. Ormiańska Polska = Hayoc‘ Lehastanə = Armenian Poland. Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich, Ormiańskie Towarzystwo Kulturalne, 2018.
• Taszycki, Witold, i in., red. Słownik staropolskich nazw osobowych, t. 1-7. Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1965-1987.
• Vardanân, Liliâ, et al. ed. Armâne. Nauka, 2012.
• Wasyl, Franciszek. Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Studium demograficzno-historyczne. Księgarnia Akademicka, 2015.
• Wolnicz-Pawłowska, Ewa, i Wanda Szulowska. Antroponimia polska na Kresach południowo- wschodnich XV-XIX wiek. Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998.
• Zakrzewska-Dubasowa, Mirosława. Ormianie w dawnej Polsce. Wydawnictwo Lubelskie, 1982.

Identifiers

DOI

10.18290/rh21696-9