Слово о переводе... (стихотворения для детей Самуила Маршака «Мороженое»)

• Authors: Edyta Manasterska-Wiącek

Title variants

EN

A Word on Translating... (The Children’s Poem “Morozhenoye” by Samuil Marshak)

PL

Слово о переводе... (стихотворения для детей Самуила Маршака «Мороженое»)

• Languages of publication: RU

Abstracts

RU

Настоящая статья посвящена исследовнию перевода стихотворения Самуила Маршака Мороженое. Автор, анализируя перевод как процесс, ставит вопрос, является ли он своего рода продуманным действием расчётов – отнимания, прибавления отдельных элементов содержания, их тождественности или равенства по сравнению с подлинником. Он пытается также найти ответ на вопрос, как переводить для детей. Всегда ли переводчик, отнимая существенные элементы в тексте, добавляя новые по отношению к оригиналу, ставит читателя перед новыми картинами? Автор статьи спорит с некоторыми переводческими решениями и предлагает свой вариант, по его мнению, более адекватный подлиннику по смыслу и по форме. Стремление к смысловому и формальному равенству не означает попытки буквального перевода, но такой подбор средств, чтобы предоставить читателю возможность восприятия текста, похожего на подлинник. Каждый элемент поэтического рассказа имеет свой локус в таком представлении. Перестановка локусов, удаление некоторых из них и добавление новых оказывает воздействие на читателя. «Математические расчёты», парадоксально, не всегда влияют на восприятие текста.

PL

Słowo o przekładzie… (wiersza dla dzieci Lody Samuiła Marszaka) Niniejszy artykuł został poświęcony analizie przekładu wiersza Samuiła Marszaka Мороженое (Lody). Autorka, zastanawiając się nad czynnością przekładu, zadaje na wstępie pytanie, czy działanie owo nie jest pewnym przemyślanym systemem obliczeń – odejmowania, dodawania pewnych treści, ich tożsamości czy równości w porównaniu do oryginału. Próbuje też znaleźć odpowiedź na pytanie, jak tłumaczyć dla dzieci. Czy rzeczywiście odejmowanie istotnych treści w przekładzie, dodawanie nowych w stosunku do tekstu wyjściowego nie stawia czytelnika wobec poważnie zmodyfikowanych czy nawet zupełnie innych obrazów? Kwestionując sensowność niektórych rozwiązań translatorskich analizowanego przekładu, autorka proponuje swój kontrprzekład, szukając możliwości bliższego i, jej zdaniem, bardziej adekwatnego przekazu nie tylko treści, ale i formy tekstu wyjściowego. Co istotne, poszukiwanie równości wobec tekstu oryginału nie jest dążeniem do dosłowności, ale do stworzenia czytelnikowi, poprzez uważne i przemyślane rozwiązania, warunków do podobnej potencjalnej reakcji odbiorczej. Każdy element tekstu ma swój lokus w wyobraźni czytelnika. Zamiana ich miejsc, usuwanie, dodawanie może modyfikować odbiór. Jak się okazuje, „matematyczne działania” w tekście nie zawsze jednak zmieniają odbiór – paradoksalnie odjęcie czy dodanie może oznaczać tożsamość w odbiorze.

EN

The aim of this article is to analyse the translation of Samuil Marshak’s poem Morozhenoye (“Ice-cream”). While reflecting upon the process of translation, the author poses the question whether the translator’s activity is not a certain conscious system of calculations – adding or subtracting pieces of data, their identity or equity in relation to the original. The author also tries to answer the question of how to translate literary works for children. Isn’t subtracting or adding vital pieces of content in the translation process actually putting the reader in front of largely modified or completely different images? While questioning the applicability of some of the translator’s solutions in the analysed text, the author proposes her own translation, which aims to reflect the original more closely and more adequately in terms of both content and form. More importantly, seeking equation with the original text is not an attempt to apply word-for-word equivalence, but rather aims at giving the reader the conditions to make a similar reaction to the text, via the translator’s conscious and considerate choices. Each piece of the text has its locus in the reader’s imagination. Replacing, deleting or adding them may modify the text’s reception. As it turns out, “mathematical calculations” in the text do not always result in a change in its reception – quite paradoxically, subtraction or addition may result in the most appropriate reception.

Keywords

PL

tłumaczenie; przekład dla dzieci; dziecko jako odbiorca; modyfikacja odbioru; tłumaczenie; przekład dla dzieci; dziecko jako odbiorca; modyfikacja odbioru

EN

translation; translation for children; child as recipient; modification of reception

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2021
• Volume: 69
• Issue: 7
• Pages: 245-262

Dates

published

2021-08-11

Contributors

author

Edyta Manasterska-Wiącek

• Maria Curie-Skłodowska University in Lublin

• https://orcid.org/0000-0003-4998-9668

References

• Berdnikova, Yulia [Leonidovna]. Mir rebenka. Razvitiye psikhiki. Strakhi. Sotsial’naya adaptatsiya. Itnerpretatsiya detskogo risunka. Nauka i Tekhnika. Nauka i Tekhnika, 2007 [Бердникова, Юлия [Леонидовна]. Мир ребёнка. Развитие психики. Страхи. Социальная адаптация. Итнерпретация детского рисунка. Наука и Техника, 2007].
• Borodo, Michał. “Children’s literature translation studies? – zarys badań nad literaturą dziecięcą w przekładzie”. Przekładaniec, nr 16, 2006, ss. 12-23.
• Enciklopediya otlichij, Chem vzroslyj otlichayetsa ot rebionka [Энциклопедия отличий, Чем взрослый отличается от ребенка], https://thedb.ru/items/Chem-vzroslyj-otlichaetsja-ot-rebenka/. Dostęp 20.08.20.
• Filologicheskij proekt o tvorchestve F.M. Dostoyevskogo «Dvadcat’ let spustia» [Филологический проект о творчестве Ф.М. Достоевского Двадцать лет спустя, https:// arxiv22. wixsite.com/20-let. Dostęp 21.08.20.
• Frumkina, R[evekka] M[arkovna]. Psikholingvistika. Akademiya, 2007 [Фрумкина, Р[евекка] М[арковна]. Психолингвистика. Академия, 2007].
• «Istoriya morozhenogo». Zanimatelnaya fizika [«История мороженого». Занимательная физика.фр, www.afizika.ru/zanimatelniestati/169-isroriyamorozhenogo. Dostęp 08.08.2019.
• Kamenskaya, V[alentina] G[yeorgiyevna]. Detskaya psikhologiya z elementami psykhofiziologii. Forum, 2011 [Каменская, В[алентина] Г[еоргиевна]. Детская психология с элементами психофизиологии. Форум, 2011].
• Liseling-Nilsson, Sylvia A. Kod kulturowy a przekład. Na podstawie wybranych utworów Astrid Lindgren i ich polskich przekładów. Acta Universitatis Stockholmiensis. Stockholm Slavic Studies 41, Stockholm University, 2012.
• Manasterska-Wiącek, Edyta. Dyfuzja i paradyfuzja w przekładach literatury dla dzieci. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007.
• Marshak, S[amuil] Y[akovlevich]. Skazki, piesni, zagadki. Detgiz, 1961 [Маршак, С[амуил] Я[ковлевич]. Сказки, песни, загадки. Детгиз, 1961].
• Marszak, Samuił. Przygody Reksa-Kleksa. Tłum. Julian Tuwim, Seweryn Pollak, Jan Brzechwa, Konstanty Ildefons Gałczyński, Janusz Minkiewicz, Wanda Grodzieńska, Włodzimierz Boruński, Czesław Janczarski, Mieczysława Buczkówna, Leopold Lewin. Nasza Księgarnia, Warszawa, 1965.
• Oittinen, Ritta. I am me – I am other: on the dialogics of translation for children. University of Tempere, 1993.
• Volkov, B[oris] S[tepanovich]. Psikhologiya mladshego shkol’nika. Akademicheskij Proekt. Alma Mater, 2005 [Волков, Б[орис] С[тепанович]. Психология младшего школьника, Академический проект. Альма Матер, 2005].
• Volkov, B[oris] S[tepanovich], & N[ina] V[yacheslavovna] Volkova. Vozrastnaya psikhologiya. Vlados, 2010 [Волков, Б[орис] С[тепанович] и Н[ина] В[ячеславовна] Волкова. Возрастная психология. Владос, 2010].

Identifiers

DOI

10.18290/rh21697-15