Fryderyk Chopin i Furederikku Shopan - recepcja muzyki Fryderyka Chopina w kulturze japońskiej

• Authors: Rafał Janczarek

Title variants

EN

Fryderyk Chopin and Furederikk Shopan: Frédéric Chopin’s Music Reception in Japanese Culture

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł koncentruje się na próbie odkrycia istoty fenomenu japońskiej fascynacji osobą i twórczością Fryderyka Chopina. To zjawisko zostało już fragmentarycznie zilustrowane w publikacjach naukowych. Dotychczas jednak nie udzielono odpowiedzi na pytanie, dlaczego recepcja Chopina jest w Japonii od lat tak intensywna. Autor artykułu stawia tezę, że źródeł japońskiego fenomenu Chopina należy szukać w kulturze japońskiej, nie zaś w japońskim zainteresowaniu kulturą polską. Kategorie wa, wabi, sabi, kanpekishugi, kawaii i manga pozwalają naświetlić tę kwestię z właściwej perspektywy. Za sprawą „twórczej odtwórczości” Japończycy przekształcają muzykę polskiego kompozytora i dostosowują ją do własnych upodobań. Na skutek tego procesu powstaje japońska „nowa jakość”, która nie jest tożsama z pierwotnym kontekstem. Fryderyk Chopin zyskuje w Kraju Kwitnącej Wiśni nowe japońskie oblicze.

EN

This article focuses on an attempt to discover the essence of the phenomenon of Japanese fascination with the person and work of Frédéric Chopin. This phenomenon has already been partially illustrated in scientific publications. So far, however, no answer has been given to the question why Chopin’s reception has been so intense in Japan for years. The Author of the article puts forward the thesis that the sources of the Japanese phenomenon of Chopin should be sought in Japanese culture, not in the Japanese interest in Polish culture. The categories wa, wabi, sabi, kanpekishugi, kawaii, and manga put this into perspective. Thanks to the “creative reproductiveness,” the Japanese transform the music of the Polish composer and adapt it to their own preferences. As a result of this process, a Japanese “new quality” arises, which is not identical to the original context. Frédéric Chopin gains a new Japanese face in the Land of the Rising Sun.

Keywords

PL

Fryderyk Chopin; Japonia; Chopin w Japonii; muzyka japońska; muzyka klasyczna; twórcza odtwórczość; Fryderyk Chopin; Japonia; Chopin w Japonii; muzyka japońska; muzyka klasyczna; twórcza odtwórczość

EN

Frédéric Chopin; Japan; Chopin in Japan; Japanese music; Classical music; creative reproductiveness

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2020
• Volume: 11
• Issue: 2
• Pages: 171-206

Dates

published

2020-12-15

Contributors

author

Rafał Janczarek

• Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-8891-0433

References

• Adamowicz, Klaudia, i Kamila Sosnowska. Oblicza kawaii. Bydgoszcz: Kirin, 2018.
• Adler, Alex. The World of Kanji: A Book to Learn 2136 Japanese Characters through Real Etymologies. CreateSpace Independent Publishing Platform, 2018.
• Bernardyn, Piotr. „Japonia: Geniusz udomowiony”. Tygodnik Powszechny. Kwartalnik Chopinowski 02 2010, nr 31: 10.
• Blocker, H. Gene, i Christopher L. Starling. Filozofia japońska. Tłum. Natalia Szuster. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
• Fish, Stanley. „Czy na tych ćwiczeniach jest tekst?”. W: Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane. Tłum. i red. Andrzej Szahaj, 59–80. Kraków: Universitas, 2002.
• Geertz, Clifford. Interpretacja kultur. Wybrane eseje. Tłum. Maria Piechaczek, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005.
• Gordon, Andrew. Nowożytna historia Japonii. Tłum. Iwona Merklejn. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2010.
• Herma, Mariusz. „Fryderyk o skośnym spojrzeniu”. Przekrój 2010, nr 6: 46–49. Dostępny również jako „Dlaczego Azjaci kochają Chopina (bardziej niż Polacy)”. Ziemia Niczyja. Dostęp 19.10.2020. https://www.ziemianiczyja.pl/2010/04/dlaczego-azjaci-kochaja-chopina/.
• Ingarden, Roman. „O estetyce fenomenologicznej”. W: Wybór pism estetycznych, red. Andrzej Tyszczyk, 4–25. Kraków: Universitas, 2006.
• Iser, Wolfgang. Apelatywna struktura tekstów. Nieskończoność jako warunek oddziaływania prozy literackiej. W: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. T. 4, red. Henryk Markiewicz, 97–125. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1992.
• Japonia okresu Meiji, Od tradycji ku nowoczesności, red. Beata Kubiak Ho-Chi. Warszawa: Nozomi, 2006.
• Japonia w oczach Polaków. Państwo-społeczeńśtwo-kultura, red. Józef Włodarski i Kamil Zeidler. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2009.
• Juniper, Andrew, Wabi Sabi. Japońska sztuka dostrzegania piękna w przemijaniu. Tłum. Wojciech Usarzewicz. Gliwice: Sensus, 2018.
• Kawai, Hayao. Japanese Psyche: Major Motifs in the Fairy Tales of Japan. Tłum. Sachiko Reece. Woodstock, CT: Spring Publications, 1997.
• Kłoskowska, Antonina. Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2005.
• Kofin, Ewa. Ich słowa. Wrocław: Atut Oficyna Wydawnicza, 2009.
• Kordzińska-Nawrocka, Iwona. „Japońska kultura popularna”. W: Kultury świata w dialogu, red. Anna Czajka-Cunico. Warszawa: Wydawnictwo UKSW, 2012.
• Kordzińska-Nawrocka, Iwona. „Kultura Japonii i jej cechy charakterystyczne”. W: Kultury świata w dialogu, red. Anna Czajka-Cunico. Warszawa: Wydawnictwo UKSW, 2012.
• Koyama-Richard, Brigitte. Manga. 1000 lat historii. Tłum. Marta Domagalska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
• Kuyama, Kōichi. „O pracach translatorskich Yukio Kudo autora japońskiego przekładu ‘Pana Tadeusza’”. Wiek XIX: Roczniki Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza” 2 (44) 2009: 198–216.
• Łojek, Jerzy. Szanse powstania listopadowego. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1986.
• Machida, Bożena, Małgorzata Suzuki. „Soplicowo zimą – wywiad z Yukio Kudō”, 2001. Strona polska w Japonii. Dostęp 19.10.2020. http://www.klikdotsystems.jp/stronapolska/files/wywiad.html.
• Maslow, Abraham, Motywacja i osobowość, tłum. Józef Radzicki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
• Mathews, Gordon. Supermarket kultury. Globalna kultura – jednostkowa tożsamość. Tłum. Ewa Klekot. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2005.
• Niekrasz, Lech Zdzisław. Chopin gra w duszy japońskiej. Warszawa: Rytm, 2010.
• Okumura, Shizuka. „Chopin w Japonii. O współczesnych gustach muzycznych Japończyków i ich miłości do Polskiego Kompozytora”, 2017. Meakultura. Muzyka, edukacja, artyści. Dostęp 19.10.2020. http://meakultura.pl/artykul/chopin-w-japonii-o-wspolczesnych-gustach-muzycznych-japonczykow-i-ich-milosci-do-polskiego-kompozytora-1731.
• Ōshima, Kazumi. “Recepcja twórczości Chopina w Japonii”, 2008. Tłum. Jerzy Ossowski. Chopin.pl. Dostęp 19.10.2020. https://www.chopin.pl/np/w_japonii.pl.html.
• „Prof. Akiko Kasuya: Polacy i Japończycy pobodnie czują i myślą”, 2019. Dzieje.pl. Portal historyczny. Dostęp 19.10.2020. https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/prof-akiko-kasuya-polacy-i-japonczycy-podobnieczuja-i-mysla.
• Rousseau, Jean-Jacques. Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi. Tłum. Henryk Elzenberg. Warszawa: PWN, 1956.
• Said, Edward. Orientalizm. Tłum. Monika Wyrwas-Wiśniewska. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2005.
• Schodt, L. Frederik. Manga! Manga! The World of Japanese Comics. Tokio: Kodansha International, 1983.
• Sekiguchi, Tokimasa. Eseje nie całkiem polskie. Kraków: Universitas, 2016.
• Takasaka, Haruka. „Harmonia, ulotność, Nintendo…”. Tłum. Wioletta Laskowska-Smoczyńska. Tygodnik Powszechny. Kwartalnik Chopinowski 04. Vivace 2010, nr 41: 8–9.
• Totman, Conrad. Historia Japonii. Tłum. Justyn Hunia. Kraków; Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
• Ugrešić, Dubravak. Kultura karaoke. Tłum. Dorota Jovanka Ćirlić. Kraków: ha!art, 2013.
• Zajączkowski, Ryszard. „Japońska Polska. Kulturowy wizerunek Polski w Japonii”. Zeszyty Naukowe KUL 60 (2018), nr 2 (242): 381–398.
• Zajączkowski, Ryszard. „Literatura polska w Japonii”. Roczniki Kulturoznawcze 7 (2016), nr 3: 147–169.
• Zaremba-Penk, Joanna. Ikonografia mangi. Wpływ tradycji rodzimej i zachodnich twórców na wybranych japońskich artystów mangowych. Bydgoszcz: Kirin, 2019.

Identifiers

DOI

10.18290/rkult20112-7