Rys historyczny klauzuli porządku publicznego w arbitrażu handlowym w prawie polskim do okresu PRL włącznie

• Authors: Karol Ryszkowski

Title variants

EN

Historical Outline of the Public Policy Clause in the Commercial Arbitration in Polish Law up to the PRL Period

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Klauzula porządku publicznego jest nierozerwalnie związana z sądownictwem arbitrażowym. Wyrażono pogląd, że sądownictwo polubowne, a tym samym klauzula porządku publicznego, jest tak stare jak historia ludzkości oraz znacznie starsze od sądownictwa powszechnego. Zarówno sądownictwo arbitrażowe, jak i instytucja klauzuli porządku publicznego były już znane w starożytnych systemach prawnych. Początek naukowej refleksji nad klauzulą porządku publicznego związany jest z początkami międzynarodowego prawa prywatnego. Należy zauważyć, że również obecnie nie ma konsensu odnośnie do pojęcia i treści klauzuli porządku publicznego w arbitrażu handlowym. Brak jednolitego rozumienia tej instytucji prawnej występuje nie tylko na gruncie polskim, ale i międzynarodowym. Wykładnia historyczna okaże się bardzo przydatna dla ustalenia pojęcia oraz treści tej instytucji prawnej, gdyż bez zrozumienia korzeni tej instytucji prawnej nie da się określić jej obecnego kształtu i funkcji w arbitrażu handlowym.

EN

The public policy clause is inherently related to arbitration. The opinion was expressed that arbitration, and thus a public policy clause, is as old as humanity and much older than state courts. This institution already exists in ancient legal languages. The beginning of scientific reflection on the public policy clause is related with the beginnings of private international law. It should be noted that there is currently no consensus on the concept and content of the public policy clause in commercial arbitration. The lack of a uniform understanding of this institution exists not only in Poland but also in general. A historical interpretation will prove to be very useful to determine the concept and content of this institution, because without the understanding of the roots of this institution’s functions there is not possibility to understand its current functions in the commercial arbitration.

Keywords

PL

klauzula porządku publicznego; arbitraż; postępowanie arbitrażowe; prawo prywatne międzynarodowe; klauzula porządku publicznego; arbitraż; postępowanie arbitrażowe; prawo prywatne międzynarodowe

EN

public policy clause; arbitration; arbitral tribunal; arbitration proceedings; private international law

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Prawnych
• Year: 2021
• Volume: 31
• Issue: 1
• Pages: 95-111

Dates

published

2021-07-21

Contributors

author

Karol Ryszkowski

• Cracow University of Economics, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-2744-3533

References

• Bagan-Kurluta Katarzyna: Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa: C.H. Beck 2006.
• Bagan-Kurluta Katarzyna, Stus Marek: Stosowanie klauzuli porządku publicznego w Polsce w odniesieniu do europejskiego ustawodawstwa partnerskiego, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2005, nr 1-2, s. 227-252.
• Ballada Przemysław: Zagadnienie obowiązku stosowania prawa materialnego w postępowaniu przed sądem polubownym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2002, nr 1, s. 87-103.
• Błaszczak Łukasz, Ludwik Małgorzata: Sądownictwo polubowne (arbitraż), Warszawa: C.H. Beck 2007.
• Czepelak Marcin: Umowa międzynarodowa jako źródło prawa prywatnego międzynarodowego, Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2008.
• Gilas Janusz: Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis 2002.
• Jakubowski Jerzy: Prawo międzynarodowe prywatne. Zarys wykładu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1984.
• Kahn Franz: Abhandlungen zum internationalen Privatrecht, München: Verlag Duncker & Humblot 1928.
• Longchamps de Bérier Roman: Uzasadnienie projektu Kodeksu Zobowiązań, Warszawa: Wydawnictwo Urzędowe Komisji Kodyfikacyjnej 1934, BUWr PAd 325560 II, https://bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/38921/edition/40516/content [dostęp: 6.10.2019].
• Nowaczyk Piotr: Sąd Arbitrażowy przy KIG na tle innych instytucji arbitrażowych, Court of Arbitration at the Polish Chamber of Commerce compared to other arbitral institutions, „Biuletyn Arbitrażowy” 2008, nr 7, s. 64-67.
• Olechowski Marcin: Porządek publiczny jako ograniczenie swobody umów, „Państwo i Prawo” 1999, nr 4, s. 60-72.
• Pazdan Maksymilian: Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis 2012.
• Rycko Nikodem: Stosowanie klauzuli porządku publicznego przez Polski Sąd Państwowy w sprawach dotyczących arbitrażu (Prace laureatów konkursu na najlepszą pracę magisterską dotyczącą problemów sądownictwa polubownego i mediacji im. prof. dr. hab. Jerzego Jakubowskiego), edycja piąta, Warszawa: C.H. Beck 2012, s. 197-243.
• Ryszkowski Karol: Klauzula porządku publicznego jako klauzula generalna w arbitrażu handlowym w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014, nr 3, s. 17-20.
• Ryszkowski Karol: Klauzula procesowego porządku publicznego w arbitrażu handlowym w prawie polskim na tle innych systemów prawnych, Warszawa: C.H. Beck 2019.
• Ryszkowski Karol, Prokocki Piotr: Losy prawa rzymskiego na Wschodzie od śmierci Justyniana Wielkiego do upadku Cesarstwa Bizantyjskiego, „Edukacja Prawnicza” 2020, nr 1, s. 11-16.
• Sośniak Mieczysław: Klauzula porządku publicznego w prawie międzynarodowym prywatnym, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1961.
• Sośniak Mieczysław: Prawo prywatne międzynarodowe, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1991.
• Sośniak Mieczysław: Uwagi do projektu polskiego prawa prywatnego międzynarodowego, „Nowe Prawo” 1962, nr 7-8, s. 1110-1119.
• Sośniak Mieczysław, Walaszek Bronisław: Zarys prawa prywatnego międzynarodowego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1973.
• Szczęśniak Alicja: Funkcja klauzuli porządku publicznego i metoda kontroli zgodności wyroku sądu polubownego z porządkiem publicznym RP, [w:] Ius est a iustitia appelatum. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. Tadeuszowi Wiśniewskiemu, red. Tadeusz Ereciński, Jacek Gudowski, Maksymilian Pazdan, Michał Tomalak, Warszawa: Wolters Kluwer 2017, s. 1165-1178.
• Wiśniewski Andrzej W.: Klauzula porządku publicznego jako podstawa uchylenia wyroku sądu arbitrażowego (ze szczególnym uwzględnieniem stosunków krajowego obrotu gospodarczego), „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2019, nr 2(6), s. 119-131.
• Zachariasiewicz Maciej: Klauzula porządku publicznego jako instrument ochrony materialnoprawnych interesów i wartości fori, Warszawa: C.H. Beck 2018.
• Zawada Kazimierz: Klauzula porządku publicznego w prawie prywatnym międzynarodowym, „Nowe Prawo” 1979, nr 4, s. 71-84.
• Zieliński Marcin: Klauzula porządku publicznego przy uznawaniu i wykonywaniu wyroków w międzynarodowym arbitrażu handlowym w świetle systemów prawnych Polski, Niemiec, Szwajcarii, oraz porządku prawnego Unii Europejskiej (Prace laureatów konkursu na najlepszą pracę magisterską dotyczącą problemów sądownictwa polubownego i mediacji im. prof. dr. hab. Jerzego Jakubowskiego), Warszawa: C.H. Beck 2003, s. 229-286.
• Zoll Fryderyk: Zobowiązania w zarysie według polskiego Kodeksu Zobowiązań, Warszawa: Nakł. Gebethnera i Wolffa 1945.

Identifiers

DOI

10.18290/rnp21311-6