The Efficacy of Dispensations Granted Without a Just Cause and under the Influence of Error, Deceit and Force

• Authors: John Okello Ogutu

Title variants

PL

Skuteczność dyspens udzielonych bez uzasadnionej przyczyny i pod wpływem błędu, oszustwa i siły fizycznej

Abstracts

PL

Dyspensa jest jedną z podstawowych instytucji typowych dla prawa kościelnego, a doktryna kanoniczna zdefiniowała ją bardzo precyzyjnie. Ewoluowała w ramach systemu kanonicznego i jest stale modyfikowana i doskonalona przez prawodawstwo kanoniczne. Kanon 85 Kodeksu z 1983 r. definiuje tę instytucję jako pojedynczy akt administracyjny, wydany przez osoby posiadające władzę wykonawczą, którego głównym celem jest złagodzenie mocy samego prawa kościelnego w konkretnym przypadku dla duchowego dobra wiernych. Nie jest to narzędzie wymierzania sprawiedliwości, ale instrument roztropnego administrowania. Niekiedy może dochodzić do nadużyć tej instytucji kanonicznej przez same kompetentne władze lub przez podmioty ubiegające się o dyspensę. Aby pomóc ludowi Bożemu i kompetentnym władzom kościelnym docenić wartość kanonicznej instytucji dyspensy w systemie kanonicznym, autor artykułu broni idei słusznej przyczyny i ostrzega wiernych chrześcijan przed próbami uzyskania dyspensy w drodze podstępu, użycia siły lub w sytuacji ciężkiej bojaźni.

EN

Dispensation is one of the fundamental institutions which are typical of ecclesiastical law. It has been ordered and disciplined with much precision by the canonical doctrine, grown within the canonical system, and is ever modified and perfected by canonical legislations. Canon 85 of the 1983 Code defines this institution as a singular administrative act, granted by those enjoying executive power, whose main objective is to mitigate the vigor of a merely ecclesiastical law in a particular case for the spiritual benefit of the faithful. It is not an instrument of administering justice but an instrument of prudent administration. At times, there can be abuse of this canonical institution by the competent authorities themselves, or by the subjects requesting dispensation. This article, in order to help the people of God and the competent ecclesiastical authorities to appreciate the value of the canonical institution of dispensation within the canonical system, sets out to defend the need of a just cause, and to caution the Christian faithful from seeking dispensations on the basis of deceit, force or under the influence of grave fear.

Keywords

PL

kompetentna władza; obrepcja; subrepcja; wystarczająca przyczyna; arbitralność

EN

arbitrariness; competent authority; obreption; subreption; sufficiency of a cause

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Prawnych
• Year: 2023
• Volume: 33
• Issue: 4
• Pages: 99-130

Dates

published

2023

Contributors

author

John Okello Ogutu

• Tangaza University College

• https://orcid.org/0009000771109950

References

• Baura Eduardo, La dispensa dalla legge, Milano: Giuffrè, 1997.
• Billuart Charles René, Cursus theologie iusta mentem divi Thomae, vol. 4, Paris: ex typographia Pii Instituti d. Barnabae,1904
• Blanco Maria, Consideraciones sobre el “ius singular” y el acto administrativo, “Ius canonicum” 29 (1989), p. 663-677.
• Brys Joseph, De dispensatione in iure canonico praesertim apud Decretistas et Decretalistas usque ad medium saeculum decimum quartum, Brugge: C. Bayaert, 1925.
• Cabreros de Anta Marcelino, Facultades y privilegios in Commentarios al Código de derecho canonico con el texto legal latino y castellano, ed. Marcelino Cabreros de Anta, Arturo Alonso Lobo, Sabino Alonso Moran, Madrid: BAC, 1963-1964.
• Capello Felice Maria, Summa iuris canonici in usum scholarum concinnata, 4th ed., vol. 1, Roma: Gregoriana, 1945.
• Chelodi Giovanni. Ius canonicum de personis, Vicenza-Trento: società anonima tipografia, 1942.
• Chiappetta Luigi, Il Codice di diritto canonico. Commento giuridico-pastorale, vol. 1, Bologna: EDB, 1988.
• Conte a Coronata P. Mattaeus, Institutiones iuris canonici, vol. 1, editio quarta aucta et emandata, Roma: Taurini, 1960.
• Corrado Pirro, Praxis dispensationum apostolicarum, Book 1, edition novissima cum additionibus, Venetiis: ex typographia Balleoniana, 1735.
• Cuciuffo Lorenzo, Contributi tomistici alla dottrina del matrimonio canonico, Bologna: Edizioni Studio Domenicano, 1992.
• D’Auria Andrea, Il timore grave nell’attuale legislazione canonica, Roma: Urbaniana University Press, 2020.
• De Paolis Velasio, La vita consacrata nella Chiesa, Venezia: Marcianum Press, 2010.
• De Paolis Velasio, D’Auria Andrea, Le norme generali: commento al Codice di diritto canonico, 2nd ed., Rome: Urbaniana University Press, 2014.
• De Paolis Velasio, Montan Agostino, Il libro primo del Codice: Norme generali (can. 1-203) in Il diritto nella storia della Chiesa, vol. 1, ed. Gruppo Italiano Docenti di Diritto Canonico, Bologna: Dehoniane, 2000, p. 219-434.
• Del Giudice Vincenzo, Privilegio, dispensa ed epicheia nel diritto canonico, Perugia: G. Guerra, 1926.
• Dossetti Giuseppe, La violenza nel matrimonio in diritto canonico, Milano: Giuffré, 1948.
• Gangoiti, B. Potestad de dispensar de los superiores mayores en las leyes communes y en el derecho proprio del instituto, “Informationes SCRIS” (1989), no. 15, p. 105-121.
• Gasparri Pietro, Tractatus Canonicus de matrimonio, vol. 1, Città del Vaticano: Typis Polyglottis Vaticanis, 1932.
• Kubic Stanislaus, Invalidity of Dispensation According to Canon 84, § 1: A Historical Synopsis and Commentary, dissertation, Catholic University of America, Washington: Catholic University of America Press, 1953.
• Labandeira Eduardo, Trattato di diritto amministrativo canonico, Milano: Giuffrè, 1994.
• Liguori, alfonso Maria de, Theologia moralis, Roma: Typographia Vaticana, 1905.
• Lombardía Pedro, Legge, consuetudine ed atti amministrativi in Il nuovo Codice di diritto canonico, ed. Silvio Ferrari, Bologna: Il Mulino, 1983, p. 69-101.
• Maroto Philippo, Institutiones iuris canonici ad normam novis Codicis, vol. 1, 3a ed., Barcelona: Editorial del Corazón de Maria, 1929.
• García Martín Julio, Gli atti amministrativi nel Codice di diritto canonico, Venezia: Marcianum Press, 2018.
• Garcia Martín Julio, Le Norme Generali del Codex Iuris Canonici, Venezia: Marcianum Press, 2015.
• Michiels Gommar, Normae generales iuris canonici: commentarius libri 1 Codicis iuris canonici, vol. 2, Paris: Desclée et socii, 1949.
• Michiels Gommar, Principia generalia de personis in Ecclesia. Commentarius libri II Codicis iuris canonici canones praeliminares 87-106, 2nd ed., Paris: Desclée et socii, 1955.
• Michiels Gommar, De delictis et poenis. Commentarius libri V Codicis iuris canonici, vol. 1, De delictis, Paris: Desclée et socii, 1961.
• Miras Jorge, Commentary on can. 1739 in Exegetical commentary, vol. 4/II, Montréal: Wilson & Lafleur, 2004, p. 2091-2097.
• Miras Jorge, Canosa Javier, Baura Eduardo, Compendio di diritto amministrativo canonico, 2nd ed., Roma: Università della Santa Croce, 2007.
• Noval y Gutiérrez José, Commentarium codicis iuris canonici, liber IV, de processibus, pars I, De iudiciis, Roma: Augustae Taurinorum, 1920.
• Ojetti Benedetto, Commentarium in Codicem iuris canonici. Liber primus. Normae generalis (can. 1-86), Roma: Pontificia Universitas Gregoriana, 1927.
• Roberti Francesco, De processibus, vol. 1, De actione de preaesuppositis processus et sententiae de merito, Roma: Institutum Utriusque Iuris, 1956.
• Robleda Olis, De conceptu actus iuridici, “Periodica” (1962), no. 51, p. 413-446.
• Schmalzgrueber Franz, Ius ecclesiasticum, universum, 12 vols., Roma, 1843-45.
• Stankiewicz Antoni, I vizi della volontà: La violenza (can. 125, § § 1-2 CIC) e la ‘condicio sine qua non’ (can. 126 CIC) in L’atto giuridico nel diritto canonico, ed. Simonetta Di Carlo et al., Città del Vaticano: Libreria editrice Vaticana, 2002, p. 185-200.
• Urrutia Francisco Javier, De normis generalibus adnotationes in Codicem. Liber I, Roma: Pontificia Universitas Gregoriana, 1983.
• Urrutia Francisco Javier, Les Normes générales. Commentaire des canons 1-203, Paris: Tardy, 1994.
• Vela sanchez Luis, Atto giuridico in Nuovo dizionario di diritto canonico, ed. Carlos Corral Salvador, Velasio de Paolis, Gianfranco Ghirlanda, Milano: Edizioni Paoline, 1993, p. 66-70.
• Van Hove Alphonse M., De rescriptis, Mechelen: Dessain, 1936.
• Volterra Edoardo, Istituzioni di diritto romano, Roma: Edizioni Ricerche, 1983.
• Wijlens Myriam, Commentary on can. 125 in Beal P. John, Coriden A. James, Green J. Thomas, eds., New Commentary on the Code of Canon Law, Commissioned by the Canon Law Society of America, Bangalore: Theological Publications in India, 2013, p. 179-180.

Identifiers

DOI

10.18290/rnp23334.6

Biblioteka Nauki

29551824