Chaos polskiej przestrzeni i Sir Roger Scruton

• Authors: Tomasz Nawrocki

Title variants

EN

The Chaos of Polish Space and Sir Roger Scruton

Abstracts

EN

Sir Roger Scruton disapproved of the changes to urban space initiated by modernism in the 20th century. In his writings on aesthetics, his journalism, and his social activism, he consistently argued for restoring the ‘real’ city, in which the community of inhabitants decides. This text aims to trace Scruton’s argument and use it to explain the spatial chaos in Poland. From Scruton’s multifaceted work, I limited myself to three elements related to the critique of modernism, the architect’s role and the problem of the city’s identity and its inhabitants. This was to show a conservative way to change the situation in the city. This conservative remedial programme consists of giving the city back to the community of inhabitants, rebuilding public space (treated as a common good) and insisting on certain norms which, in the interest of the community, will limit the laissez-faire approach to space, are fundamental issues whose implementation can influence the variation of Polish space.

PL

Sir Roger Scruton nie aprobował zmian w przestrzeni miast, które zapoczątkowane zostały w XX wieku przez modernizm. W swych pismach z zakresu estetyki, w publicystyce i działalności społecznej konsekwentnie upominał się o przywrócenie „prawdziwego” miasta, w którym decyduje wspólnota mieszkańców. Celem tekstu jest prześledzenie jego argumentacji i wykorzystanie jej do wyjaśnienia chaosu przestrzennego w Polsce. Z wielowątkowej twórczości Scrutona ograniczyłem się do trzech elementów związanych z krytyką modernizmu, rolą architekta i problemem tożsamości miasta i jego mieszkańców. Miało to doprowadzić do pokazania konserwatywnej recepty na odmianę sytuacji w mieście. Polega ona na oddaniu miasta wspólnocie mieszkańców, odbudowie przestrzeni publicznej (traktowanej jako dobro wspólne) i upomnienie się o pewne normy, które w interesie wspólnoty ograniczą leseferystyczne podejście do przestrzeni – to zasadnicze kwestie, których realizacja może wpłynąć na odmianę polskiej przestrzeni.

Keywords

EN

Sir Roger Scruton; city; modernism; identity of the city; architect

PL

Sir Roger Scruton; miasto; modernizm; architekt; tożsamość miasta

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2023
• Volume: 51
• Issue: 1
• Pages: 123-136

Dates

published

2023

Contributors

author

Tomasz Nawrocki

• University of Silesia in Katowice

• https://orcid.org/0000000159888006

References

• Bierwiaczonek K., Dymnicka M., Kajdanek K. i Nawrocki T. (2017), Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Buś-Nawratek K. i Nawratek K. (2010), Ogród czy palimpsest, Opcje. Kwartalnik Kulturalny, nr 2, s. 82-87.
• Chomątowska B. (2018), Betonia. Dom dla każdego, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• De Clerq R. (2004), The Legitimacy of Modern Architecture, The Philosophical Forum, t. 35, nr 2, s. 135-146.
• Harvey D. (2012), Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja, tłum. zbior., Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Hughes S. (2020), Scruton’s Housing Vision is Finally Being Realized, The Spectator, 10 August, https://www.spectator.co.uk/article/housing-reform-and-the-spirit-of-roger-scruton/ [dostęp: 16.10.2022].
• Jacobs J. (2014), Śmierć i życie wielkich miast Ameryki, tłum. M. Mojsak, Warszawa: Centrum Architektury.
• Jałowiecki B. (2010), Społeczne wytwarzanie przestrzeni, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kozina I. (2005), Chaos i uporządkowanie. Dylematy architektoniczne na przemysłowym Górnym Śląsku w latach 1763-1955, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kubicki P. (2016), Wynajdywanie miejskości. Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania, Kraków: Wydawnictwo Nomos.
• Kusiak J. (2017), Chaos Warszawa. Porządki przestrzenne polskiego kapitalizmu, Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
• Kwietowicz M., Piątek G. i Trybuś J. (2015), Przestrzeń pogodoodporna, Dwutygodnik.com. Strona kultury, http://www.dwutygodnik.com/artykul/6235-przestrzen-pogodoodporna.html [dostęp: 11.08.2021].
• Living with Beauty. Promoting Health, Well-Being, and Sustainable Growth. The Report of the Building Better, Building Beautiful Commission (2020)
• Nawratek K. (2013), Brońmy norm. Normy nas obronią, Autoportret, nr 3, s. 34-37.
• Nawrocki T. (2011), Miasta nasze a w nich... Refleksje o wpływie reklamy zewnętrznej na miejską ikonosferę, Acta Universitatis Lodziensis, 36, s. 121-140.
• Samalavičius A. (2017), Cities, aesthetics and Beyond a Conversation with Roger Scruton, [w:] Rethinking Modernism and the Built Environment, red. A. Samalavičius, Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.
• Scruton R. (2000), After Modernism, City Journal, Spring (tłumaczenie za: Projekt [Łódź]), https://www.salon24.pl/u/projektlodz/141858,scruton-po-modernizmie [dostęp: 4.10.2022].
• Scruton R. (2006), Gentle Regrets. Thoughts from a Life, London: Bloomsbery.
• Scruton R. (2008), The Saving the City, The American Spectator, October 1, https://spectator.org/ 42796_saving-city/ [dostęp: 10.10.2022].
• Scruton R. (2012), A Plea for Beauty: A Manifesto for a New Urbanism, American Enterprise Institute for Policy Research, No 1 March, pp. 1-8, https://www.aei.org/research-products/ report/a-plea-for-beauty-a-manifesto-for-a-new-urbanism/ [dostęp: 4.10.2022].
• Scruton R. (2013), The Aesthetics of Architecture, Princeton: Princeton University Press.
• Scruton R. (2014), Estetyczne skażenie, Dziennik, 27 października.
• Scruton R. (2017), Oikophilia is Often Neglected as a Motive for Environmental Protection, [w:] Nature in Modern Society Now and in the Future, praca zbior., The Hague: PBL Netherlands Environmental Assessment Agency, s. 54-68.
• Scruton R. (2019), The Architecture of Social Isolation, The WorldPost Archive. Berggruen Institute, September 11, https://www.berggruen.org/the-worldpost/articles/the-architecture-of-social-isolation/ [dostęp: 7.10.2022].
• Scruton R. (2020), The Problem With Architectural “Genius”, Imaginative Conservative, September 18.
• Zukin Sh. (2008), The Culture of Cities, Oxford: Blackwell Publishing.

Identifiers

DOI

10.18290/rns2023.0011

Biblioteka Nauki

30147036