Dostrzegać szersze związki. O Filozofii społecznej Stanisława Janeczka i Anny Starościc

• Authors: Maciej Hułas

Title variants

EN

Discerning Wider Connections. On the Social Philosophy by Stanisław Janeczek and Anna Starościc

Abstracts

EN

Social Philosophy fills the niche of the “academic market” with champions league scholarship and sets the lens for the accurate perception of socio-institutional order that is anchored to the tradition, which reflects the contemporary and is acceptingly open to the future. And this is due to the realism of the Christian philosophical tradition and to the paradigm of truth adopted in it, as measures for correct perceiving and reasoning. They help organize the diversified positions taken respectively by the authors and make it clear, that no matter how hard attempts are being made to produce truths by means of miscellaneous agreements, there is still such a thing as truth independent of consensus. Abolishing the latter, brings about axiological disorientation and eventuates in degenerating institutions viewed as accomplishments of Western civilization. Social Philosophy encapsulates the complex reality of social institutions in terms of the ends they are to fulfill; it informs not only about their nature and how they are to operate, but it embeds them in the wider contexts and their genealogical continuities.

PL

Filozofia społeczna wypełnia niszę „rynku akademickiego” pierwszoligową naukowością i ustawia soczewki oglądu porządku społeczno-instytucjonalnego, który jest zakorzeniony w tradycji, odzwierciedla teraźniejszość i jest akceptująco otwarty na przyszłość. A wszystko dzięki realizmowi chrześcijańskiej tradycji filozofii i paradygmatowi prawdy przyjętym jako miary poprawnego widzenia i wnioskowania. Porządkują one zróżnicowane stanowiska autorów, przypominając, że bez względu na to, jak bardzo usiłuje się ustalać prawdziwości na drodze różnego rodzaju porozumień, istnieje coś takiego jak prawda niezależna od konsensów. Jej negowanie dezorientuje aksjologicznie społeczeństwa i prowadzi do degeneracji instytucji będących cywilizacyjnymi osiągnięciami Zachodu. Filozofia społeczna integralnie ujmuje złożoną rzeczywistość instytucji w perspektywie ich inherentnych celów; nie tylko przypomina, czym są i jak funkcjonują, ale też osadza je w ich szerszych kontekstach i genealogicznych ciągłościach.

Keywords

EN

didactics of philosophy; social institutions; paradigm of truth; metaphysics

PL

dydaktyka filozofii; instytucje społeczne; paradygmat prawdy; metafizyka

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2023
• Volume: 51
• Issue: 4
• Pages: 203-219

Dates

published

2023

Contributors

author

Maciej Hułas

• John Paul II Catholic University of Lublin

• https://orcid.org/000000032833972X

References

• Arendt H. (2010), Kondycja ludzka, tłum. A. Łagodzka, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Assmann J. (2012), Cultural Memory and the Myth of the Axial Age, [w:] R.N. Bellah i H. Joas (red.), The Axial Age and Its Consequences, Cambridge MA: The Belknap Press of Harvard University Press, s. 366-407.
• Augustine ([389] 2017), The Teacher, The Free Choice of the Will, Grace and Free Will, tłum. R.P. Russel, Washington D.C.: The Catholic University of America Press.
• Augustyn ([399-419] 1996), O Trójcy Świętej, tłum. M. Stokowska, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Augustyn ([413-427] 2015, Państwo Boże, tłum. T. Kubicki, Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
• Bellah R. (2005), What is Axial about the Axial Age?, European Journal of Sociology, 46(1) Religion and Society, s. 69-89.
• Burawoy M. (2007), Open the Social Sciences: To Whom and for What?, Portuguese Journal of Social Sciences, 6(3), s. 137-146.
• Calhoun C. (1998), Explanation in Historical Sociology: Narrative, General Theory, and Historically Specific Theory, American Journal of Sociology, 104(3), s. 846-871.
• Chudy W. (2007), Kłamstwo jako metoda. Esej o społeczeństwie i kłamstwie – 2, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Duma T. (2011), Problem prawdy w myśli Platona, Studia Ełckie, 13, s. 7-30.
• Fel S. (2021), Dobro wspólne jako wartość i zasada etyczno-społeczna. Perspektywa katolickiej nauki społecznej, Zeszyty Naukowe KUL, 64(1-2), s. 253-254.
• Fraser N. (1996), Rethinking the Public Sphere: A Contribution to the Critique of Actually Existing Democracy, [w:] C. Calhoun (red.), Habermas and the Public Sphere, Cambridge MA: The MIT Press, s. 109-142.
• Galston W.A. (2002), Toward a More Generous Patriotism, Academic Questions, 15(4), s. 32-35.
• Habermas J. (1971), Vorbereitende Bemerkungen zu einer Theorie der kommunikativen Kompetenz (Vorschläge für Zwecke einer Seminardiskussion), [w:] J. Habermas i N. Luhmann, Theorie der Gesellschaft oder Sozialtechnologie – Was leitet die Systemforschung?, Frankfurt: Suhrkamp Verlag, s. 101-141.
• Habermas J. (2015), Legitimationsprobleme im Spätkapitalismus, Frankfurt: Suhrkamp Verlag.
• Habermas J. (1983), Diskursethik – Notizen zu einem Begründungsprogramm, [w:] J. Habemas, Moralbewußtsein und kommunikatives Handeln, Frankfurt: Suhrkamp Verlag, s. 53-126.
• Habermas J. (1987), Die Idee der Universität – Lernprozesse. Eine Art Schadensabwicklung (Kleine Politische Schriften VI), Frankfurt: Suhrkamp Verlag, s. 73-99.
• Habermas J. (2012), Ein neues Interesse der Philosophie an der Religion? Ein Gespräch, [w:] J. Habermas, Nachmetaphysisches Denken II. Aufsätze und Repliken, Berlin: Suhrkamp Verlag, s. 96-119.
• Jan XXIII (1961), Encyklika Mater et Magistra, AAS, s. 405-447.
• Janeczek S. i Starościc A. (2022), Wprowadzenie, [w:] S. Janeczek i A. Starościc (red.), Filozofia społeczna. Część I: Preambuła metodologiczne i historyczne, Lublin: Wydawnictwo KUL 2022, s. 7-60.
• Kamiński S. (2017), Epistemologiczno-metodologiczne problemy filozoficznego poznania Boga, [w:] S. Janeczek i A. Starościc (red.), Filozofia Boga. Część II: Odkrywanie Boga, Lublin: Wydawnictwo KUL 2017, s. 9-44.
• Kowalczyk S. (2023), Dydaktyka filozofii – cenne dzieło dla polskiej filozofii i kultury, Roczniki Filozoficzne, 71(3), s. 347-352.
• Lutz-Bachmann M. (2021), Werte und Normen, [w:] R. Forst i K. Günther, Normative Ordnungen, Berlin: Suhrkamp Verlag, s. 249-277.
• McCarthy Th. (1980), Kritik der Verständigungsverhältnisse. Zur Theorie von Jürgen Habermas, tłum. M. Looser, Frankfurt: Suhrkamp Verlag.
• Nell-Breuning von O. (1985), Gerechtigkeit und Freiheit. Grundzüge katholischer Soziallehre. Geschichte und Staat, München: Olzog Verlag.
• Reinhard W. (2012), Afirmacja zwyczajnego życia, [w:] H. Joas i K. Wiegandt (red.), Kulturowe wartości Europy, tłum. M. Bucholc i M. Karczmarczyk, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 211-241.
• Simmel G. ([1890] 1989), Aufsätze 1887-1890. Über sociale Differenzierung (1890). Die Probleme der Geschichtsphilosophie (1892), red., H.J. Dahme i O. Rammstedt, Frankfurt: Suhrkamp Verlag.
• Sombart W. (1930), Nationalökonomie und Soziologie, Kieler Vorträge gehalten im Wissenschaftlichen Klub des Instituts für Welt Weltwirtschaft und Seeverkehr an der Universität Kiel 33, red. B. Harms, Jena: Verlag von Gustav Fischer.
• Taylor Ch. (2007), A Secular Age, Cambridge MA: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Utz A.F. (2023), Der christliche Glaube als Voraussetzung des demokratischen Pluralismus. Eine sozialethische Würdigung der wissenschaftlichen Arbeiten von Joseph Kardinal Ratzinger, Die Neue Ordnung, 1(77) (Februar), s. 4-20.
• Wallerstein I. (2004), Cultures in Conflict? Who are We? Who are the Others?, Journal of the Interdisciplinary Crossroads, 1(3), s. 505-521.
• Wittrock B. (2012), The Axial Age in Global History: Cultural Crystallizations and Societal Transformations, [w:] R.N. Bellah i H. Joas (red.), The Axial Age and Its Consequences, Cambridge MA: The Belknap Press of Harvard University Press, s. 102-125.
• “Why there is hope for the Church in Australia”, George Pell interviewed by Paul Morrissey, Campion Collage Australia, February 8, 2022. [dostęp: 25.07.2023], https://www.campion.edu.au/ blog/cardinal-pell-interview-why-there-is-hope-for-the-church-in-australia

Identifiers

DOI

10.18290/rns2023.0049

Biblioteka Nauki

30147127