Kultura w programach Jerzego Giedroycia

• Authors: Iwona Hofman

Title variants

EN

Culture in Jerzy Giedroyc’s Programmes

Abstracts

EN

The article aims to present the cultural matters from Kultura Paryska (Paris-based Culture) in the context of the cultural-creative function of the media and media strategies of cultural diplomacy. Kultura Paryska was published in 1946-2000 as a periodical of the Institute of Literature in Paris, its creator and editor was Jerzy Giedroyc. Due to its program distinctiveness (the stake in contacts with the country) and high publicity effort, it was perceived as a centre of political thought pursuing the independence ideals through the concepts of good neighbourly relations between Poland and Ukraine, Lithuania, Belarus and Germany in the conditions of geopolitical changes in Europe after the dissolution of the USSR and German reunification. The programme articles were written by Juliusz Mieroszewski, Jerzy Stempowski, Bohdan Osadczuk, Leopold Unger, among others. Giedroyc paid attention to the balance of political and cultural content in the issues of the magazine, and what is more important, he let authors from Ukraine, Lithuania and Belarus to publish in the magazine. He was the originator of a series of chronicles, including ones concerning Ukraine, Lithuania, Belarus, Germany, and press reviews, which were the basic source of information about the lives of emigrants and life in their abandoned homelands. Giedroyc, through Kultura, pursued a strategy of influencing public opinion by combining political and cultural matters because he was convinced that in this way he would contribute to the rejection of stereotypes and make it possible to learn about common history and culture.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie tematyki kulturalnej z łamów „Kultury” paryskiej w kontekście kulturotwórczej funkcji mediów oraz medialnych strategii dyplomacji kulturalnej. „Kultura” paryska ukazywała się w latach 1946-2000 jako periodyk Instytutu Literackiego w Paryżu, jej twórcą i redaktorem był Jerzy Giedroyc. Ze względu na odrębność programową (stawka na kontakty z Krajem) i wysokiej próby publicystykę, była postrzegana jako ośrodek myśli politycznej realizujący niepodległościowe założenia ideowe poprzez koncepcje dobrosąsiedzkich stosunków Polski z Ukrainą, Litwą, Białorusią i Niemcami w warunkach geopolitycznych zmian w Europie po upadku ZSRR i zjednoczeniu Niemiec. Artykuły programowe pisali m.in. Juliusz Mieroszewski, Jerzy Stempowski, Bohdan Osadczuk, Leopold Unger. Giedroyc dbał o proporcje materiałów politycznych i kulturalnych w numerach czasopisma, a co ważniejsze – udostępniał łamy twórcom z obszaru ULB. Był pomysłodawcą cyklu kronik, m.in. ukraińskiej, litewskiej, białoruskiej, niemieckiej, oraz przeglądów prasy, które stanowiły podstawowe źródło informacji o życiu emigrantów i o życiu w ich opuszczonych ojczyznach. Giedroyc, za pomocą „Kultury”, realizował strategię oddziaływania na opinię publiczną przez łączenie tematyki politycznej i kulturalnej, gdyż był przekonany, że w ten sposób przyczyni się do odrzucenia stereotypów i umożliwi poznanie wspólnej historii i kultury.

Keywords

PL

emigracja; dyplomacja kulturowa; Giedroyc; kroniki; funkcje mediów

EN

emigration; cultural diplomacy; Giedroyc; chronicles; media functions

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2021
• Volume: 49
• Issue: 1
• Pages: 11-29

Dates

published

2021

Contributors

author

Iwona Hofman

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska

• https://orcid.org/0000000304925169

References

• Bartoszewski W. (1978), Niemcy a Polska, Kultura, nr 7/270-8/371, s. 123-129.
• Bartoszewski W. (1980), O stosunkach z Niemcami, Kultura, nr 5/392, s. 75-81.
• Bartoszewski W. (1986), Przemówienie Władysława Bartoszewskiego we Frankfurcie, Kultura, nr 11/470, s. 95-105.
• Chruślińska I. (2003), Była raz „Kultura”. Rozmowy z Zofią Hertz, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Droga na Wschód. Z Jerzym Giedroyciem rozmawia Marek Zieliński (1989), Więź, nr 10, s. 42-50.
• Friszke A. (2007), Przystosowanie i opór. Studia dziejów PRL, Warszawa: Wydawnictwo Więź.
• Friszke A., Habielski R., Machcewicz P. (1999), Życie polityczne, społeczne i kulturalne emigracji, Wrocław: Wydawnictwo Więź.
• Giedroyc J. (1994), Autobiografia na cztery ręce, oprac. i posłowie K. Pomian, Warszawa: „Czytelnik”.
• Giedroyc J., Mieroszewski J. (1999), Listy. 1949-1956, wybór i wstęp K. Pomian, Warszawa: Czytelnik.
• Habielski R. (1991), Niezłomni, nieprzejednani. Wiadomości i ich krąg 1940-1981, Warszawa: PIW.
• Habielski R. (1997), Realizm, wizje i sny romantyków. O pisarstwie Juliusza Mieroszewskiego, [w:] J. Mieroszewski, Finał klasycznej Europy, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 23-34.
• Habielski R. (2000), Polski Londyn, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Hofman I. (2002), Kroniki emigracyjne Kultury. Rekonesans badawczy, Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska, Sectio K. Politologia, vol. 9, s. 87-99.
• Hofman I. (2003), Ukraina, Litwa, Białoruś w publicystyce paryskiej Kultury, Poznań: Forum Naukowe.
• Hofman I. (2007), Jerzego Giedroycia i Jana Nowaka Jeziorańskiego myślenie o nowej Polsce, Studia o Polityce, nr 20, s. 181-203.
• Hofman I. (2009a), Juliusz Mieroszewski: między paryską Kulturą o RP RWE, [w:] M. Kosman (red.), Na obrzeżach polityki, Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, cz. 7, s. 207-224.
• Hofman I. (2009b), Polska, Niemcy, Europa. Program zachodni paryskiej Kultury, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Hofman I. (red.) (2011), Wokół idei Jerzego Giedroycia, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Hofman I. (2015), Listy jako forma komunikacji politycznej, [w:] E. Maj (red.), Myśl polityczna w dobie społeczeństwa informacyjnego, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 559-574.
• Hofman I. (2018), Listy Jerzego Giedroycia i Leopolda Ungera, [w:] K. Leszczyńska (red.), W kręgu historii, politologii i emigracji, Toruń: Wydawnictwo A. Marszałek, s. 253-266.
• Hofman I. (2019), Redaktor. 20 lat bez Kultury, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Hofman I., Unger L. (2010), (red.), Teczki Giedroycia, Lublin: Wydawnictwo UMCS, Paryż: Instytut Literacki.
• Hostowiec P. (1951), List w sprawach niemieckich, Kultura, nr 2/240-3/241, s. 10-13
• Kerski B., Kowalczyk A.S. (2001), Wiek ukraińsko-polski. Wiek ukraińsko-polski. Rozmowy z Bohdanem Osadczukiem, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kopczyński K. (1990), Przed przystankiem Niepodległość. Paryska Kultura i Kraj w latach 1980-1989, Warszawa: Wydawnictwo Więź.
• Korek J. (2000), Paradoksy paryskiej Kultury, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kowalczyk A.S. (1999), Giedroyc i Kultura, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Kowalczyk A.S. (2006), Od Bukaresztu do Laffitów. Jerzego Giedroycia rzeczpospolita epistolarna, Sejny: Wydawnictwo Pogranicze.
• Kudelski Z. (red.), (1995), Spotkanie z paryską Kulturą, Warszawa: Wydawnictwo Więź.
• Ławrynenko J. (1959), Literatura sytuacji pogranicznych, Kultura, nr 3/137, s. 5-17.
• Łobodowski J. (1951), Ukraińska literatura emigracyjna, Kultura, nr 4/54, s. 46-60.
• Łobodowski J. (1952), Przeciw upiorom przeszłości, Kultura, nr 2/52-3/52, s. 14-66.
• Łobodowski J. (1954), Scylle i Charybdy ukraińskiej poezji, Kultura, nr 5/79, s. 35-50; nr 6/80, s. 24-49.
• Łobodowski J. (1955), Poezja Jewhena Małaniuka, Kultura, nr 10/96, s. 32-38.
• Łobodowski J. (1959), Młody las na obczyźnie, Kultura, nr 10/156, s. 49-58.
• Łobodowski J. (1966a), Sąd nad umarłym, Kultura, nr 6/224, s. 3-8.
• Łobodowski J. (1966b), O Maksymie Rylskim, Kultura, nr 7/225-8/226, s. 30-37.
• Majewski J. (1952), List, Kultura, nr 11/61, s. 157-158.
• Mieroszewski J. (1956), Materiały do refleksji, Kultura, nr 3/101, s. 75-83; 4/102, s. 73-78.
• Mieroszewski J. (1957), Analiza widma, Kultura, nr 3/113, s. 53-59.
• Mieroszewski J. (1962), Zaduma noworoczna, Kultura, nr 1/171-2/172, s. 151-161.
• Mieroszewski J. (1964), Geoideologia, Kultura, nr 12/206, s. 3-12.
• Mieroszewski J. (1966), ABC polityki Kultury, Kultura, nr 4/222, s. 40-52.
• Mieroszewski J. (1967a), Pewne rzeczy nazwane po imieniu, Kultura, nr 4/234, s. 72-81.
• Mieroszewski J. (1967b), Tytuł zostaje ten sam, Kultura, nr 12/242, s. 33-42.
• Mieroszewski J. (1967c), Ani z Rosją, ani z Niemcami, Kultura, nr 9/239, s. 34-44.
• Mieroszewski J. (1970), Może zdarzyć się i tak, Kultura, nr 4/271, s. 47-53.
• Mieroszewski J. (1972), O banałach i cudach w polityce, Kultura, nr 4/295, s. 79-90.
• Mieroszewski J. (1973a), Polska Ostpolitik, Kultura, nr 6/309, s. 68-79.
• Mieroszewski J., (1973b), Polska Westpolitik, Kultura, nr 9/312, s. 45-56.
• Mieroszewski J. (1974), Rosyjski kompleks Polski i obszar ULB, Kultura, nr 9/324, s. 3-15.
• Mieroszewski J. (1997), Finał klasycznej Europy, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Miłosz Cz. (1989), Koniec Wielkiego Xięstwa (O Józefie Mackiewiczu), Kultura, nr 5/500, s. 102-120.
• Miłosz Cz. (1991a), Nad Niewiażą, wiek dziewiętnasty, Kultura, nr 5/524, s. 24-46.
• Miłosz Cz. (1991b), Rodziewiczówna, Kultura, nr 3/522, s. 9-30.
• Miłosz Cz., Venclova T. (1979), Dialog o Wilnie, Kultura, nr 1/376-2/377, s. 3-35.
• Nota Redakcji. Nieporozumienie czy tani patriotyzm, (1953), Kultura, nr 1/63, s. 82-83.
• Nowinowski S.M. (2019), Jerzy Giedroyć w 1946 roku, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
• Nyka-Niliunas A. (1955), Najnowsza poezja litewska, Kultura, nr 10/96, s. 57-62.
• Okulicz K. (1963), Białoruś sowiecka, Kultura, nr 5/187, s. 121-126.
• Pomian G. (1995), Emigracja i emigranci, [w:] „Kultura” i jej krąg 1946-1986. Katalog wystawy czterdziestolecia Instytutu Literackiego, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 143-150.
• Pomian K. (1999), Aktualność Mieroszewskiego, [w:] J. Giedroyc, J. Mieroszewski, Listy 1949-1956, wybór i wstęp K. Pomian, Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”, s. 5-33.
• Pomian K. (2000), W kręgu Giedroycia, Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”.
• Rodak P. (2011), Między zapisem a literaturą. Dzienniki polskiego pisarza w XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Szaruga L. (2001), Kultura i przyszłe stosunki polsko-niemieckie, [w:] K. Pomian (red.), Jerzy Giedroyc. Redaktor, Polityk, Człowiek, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 235-250.
• Taylor-Terlecka N. (1986), Dziedzictwo W.X. Litewskiego w literaturze emigracyjnej, Kultura, nr 10/469, s. 124-136.
• Venclova T. (1989), List otwarty do Litwinów i Polaków, Kultura, nr 3/498, s. 111-114.
• Żagiell E. (1972), Białorusini, Kultura, nr 6/297, s. 49-55.

Identifiers

DOI

10.18290/rns21491.2

Biblioteka Nauki

1830768