Motywy założenia rodziny oraz wychowanie dzieci w opinii mieszkańców województwa podkarpackiego i małopolskiego

• Authors: Magdalena Pokrzywa

Title variants

EN

Motives for Starting f Family fnd Raising Children in the Opinion of the Residents of the Podkarpackie and Małopolskie Voivodships

Abstracts

EN

The aim of the article is to describe the motives of having children (starting a family) and the values that the surveyed parents want to teach their children. Efforts were also made to present the similarities and differences in upbringing in the respondents’ family of procreation and origin. The article presents the results of qualitative and quantitative research carried out among the residents of the Podkarpackie and Małopolskie voivodships. The procreative motives of the respondents are related to their perception of having children as a ‘natural order of things,’ as an element of reaching a certain point in life. There are some differences in the motives for having children. Older parents more often emphasized that having children was a social obligation and expectation, the fulfillment of which was a natural consequence of getting married. Younger parents indicated the need to have children in terms of completing their lives, making conscious choices and decisions, and self-fulfillment. The most important values that parents try to convey to their children are honesty, truthfulness, sincerity and respect for others. Some of the interlocutors pointed to the differences in upbringing in the family of origin and procreation. Some of the interviewees pointed to the differences in upbringing in the family of origin and procreation.

PL

Celem artykułu jest ukazanie motywów posiadania dzieci (założenia rodziny) oraz wartości, jakimi kierują się badani rodzice przy wychowaniu. Starano się w nim także scharakteryzować podobieństwa i różnice w wychowaniu w rodzinie prokreacji i pochodzenia badanych. W artykule przedstawiono wyniki badań jakościowych i ilościowych zrealizowanych wśród mieszkańców województwa podkarpackiego i małopolskiego. Motywy prokreacyjne badanych są związane z postrzeganiem przez nich posiadania dzieci jako „naturalnej kolei rzeczy”, która jest elementem osiągnięcia określonego etapu w życiu. Można dostrzec pewne różnice w aspekcie motywów posiadania dzieci. Starsi rodzice częściej podkreślali, że posiadanie potomstwa było obowiązkiem i oczekiwaniem społecznym, którego spełnienie traktowano jako naturalną konsekwencję zawartego małżeństwa. Młodsi rodzice bardziej akcentowali potrzebę posiadania dzieci w aspekcie dopełnienia ich życia, świadomego wyboru i decyzji oraz samorealizacji. Najważniejszymi wartościami, które starają się przekazać badani rodzice swoim dzieciom, są uczciwość, prawdomówność, szczerość oraz szacunek dla innych. Część badanych wskazywała na różnice w wychowaniu w ich rodzinie pochodzenia i prokreacji.

Keywords

PL

rodzina pochodzenia; rodzina prokreacji; wartości; wychowanie

EN

family of origin; family of procreation; values; upbringing

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2021
• Volume: 49
• Issue: 2
• Pages: 23-39

Dates

published

2021

Contributors

author

Magdalena Pokrzywa

• Uniwersytet Rzeszowski, Polska

• https://orcid.org/0000000215462270

References

• Adamski F. (2002), Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Bieńko M. (2008), Kulturowo-społeczne skrypty kobiecego macierzyństwa, [w:] A. Kwak, (red.), Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi, Warszawa: APS, s. 41-63.
• Bieńko M. (2015), Perfekcyjna matka oraz bachor w poradnikach i bezradnikach współczesnej pop kultury, [w:] I. Taranowicz, S. Grotowska (red.), Rodzina wobec wyzwań współczesności. Wybrane problemy, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum, s. 91-106.
• Bieńko M. (2020), Wyrafinowane projekty, dawniej znane pod nazwą dzieci, [w:] M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł (red.), Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 167-182.
• Boguszewski R. (2015), Współczesne znaczenie i rozumienie rodziny w Polsce, Zeszyty Naukowe KUL, nr 58(4), s. 127-148.
• CBOS (2019a), Rodzina – jej znaczenie i rozumienie, Komunikat z badań nr 22, www.cbos.pl/SPI SKOM.POL/2019/K_022_19.PDF [dostęp: 15.04.2021].
• CBOS (2019b), Alternatywne modele życia rodzinnego w ocenie społecznej, Komunikat z badań nr 42, www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_042_19.PDF [dostęp: 17.04.2021].
• CBOS (2020), Wartości w czasach zarazy, Komunikat z badań nr 160, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_160_20.PDF [dostęp: 17.04.2021].
• Cęcelek G. (2005), Rodzina – jej przemiany oraz zagrożenia i problemy wychowawcze, Mazowieckie Studia Humanistyczne, nr 11(1-2), s. 239-249.
• Dyczewski L. (1991-1992), Rodzina i społeczeństwo, Rocznik Nauk Społecznych, nr 19-20(1), s. 83-97.
• Dyczewski L. (2003), Rodzina twórcą i przekazicielem kultury, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Dyczewski L. (2005), Więź rodzinna a media elektroniczne, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 67(1), s. 225-242.
• Elżanowska H. (2012), Międzypokoleniowa transmisja wartości w rodzinie, [w:] O. Gorbaniuk, B. Kostrubiec-Wojtachnio, D. Musiał, M. Wiechetek (red.), Studia z Psychologii w KUL, t. 18, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 97-114.
• Flick U. (2011), Jakość w badaniach jakościowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Frankfort-Nachmias C., Nachmias D. (2001), Metody badawcze w naukach społecznych, Poznań: Zysk i S-ka.
• Frąckowiak M. (2007), Rodzina jako wartość w świadomości współczesnych Polek, Roczniki Socjologii Rodziny, t. 18, s. 15-38.
• Frątczak E. (2002), Postawy i zachowania rodzinne oraz prokreacyjne młodego i średniego pokolenia kobiet i mężczyzn w Polsce, [w:] E. Frątczak, E. Orzełek (red.), Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2001, Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa, s. 161-173.
• Gębka M. (2011), Funkcja prokreacyjna na rozdrożu?, Roczniki Socjologii Rodziny, t. 21, s. 37-55.
• Giza-Poleszczuk A. (2005), Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Gizicka D. (2008), Kohabitacja jako alternatywna forma życia rodzinnego, Roczniki Nauk Społecznych, nr 36(1), s. 197-216.
• Gizicka D. (2009), Praca zawodowa kobiety a jej miejsce w rodzinie, [w:] M. Szyszka (red.), Społeczeństwo, przestrzeń, rodzina. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Piotrowi Kryczce, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 317-330.
• Gizicka D. (2013), Kohabitacja w Polsce w kontekście zmian postrzegania rodziny, Roczniki Nauk Społecznych, nr 5(41)(4), s. 67-82.
• GUS (2014), Gospodarstwa domowe i rodziny. Charakterystyka demograficzna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
• GUS (2019), Sytuacja demograficzna Polski do 2018 r. Tworzenie i rozpad rodzin, Warszawa: Departament Badań Demograficznych GUS.
• Jóźwik M. (2015), Międzypokoleniowy przekaz wartości w rodzinie, Wrocławski Przegląd Teologiczny, nr 23(1), s. 139-154.
• Kaufmann J.C. (2004), Ego. Socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kostera M. (2003), Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kwak A. (2005), Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Kwak A. (2015), Współczesna rodzina – czy tylko problem struktury zewnętrznej?, [w:] I. Taranowicz, S. Grotowska (red.), Rodzina wobec wyzwań współczesności. Wybrane problemy, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum, s. 11-26.
• Laszewska-Hellriegel M. (2011), Czynniki mające wpływ na podejmowanie decyzji o posiadaniu dziecka przez potencjalnych rodziców. Analiza pieniężnych i niepieniężnych kosztów oraz zysków z posiadania dziecka, Roczniki Socjologii Rodziny, t. 21, s. 57-77.
• Mariański J. (2012), Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży maturalnej – stabilność i zmiana, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Marody M., Giza-Poleszczuk A. (2004), Przemiany więzi społecznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Miles M.B., Huberman A.M. (2000), Analiza danych jakościowych, Białystok: Trans Humana.
• Mynarska M. (2020), Korzyści płynące z rodzicielstwa w perspektywie biegu życia, [w:] M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł (red.), Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 153-166.
• Mynarska M., Rytel J. (2014), Pomiar motywacji do posiadania dzieci wśród osób bezdzietnych. Polska adaptacja kwestionariusza motywów rodzicielskich, Polskie Forum Psychologiczne, nr 19(4), s. 522-543.
• Opozda D. (2007), Wprowadzenie, [w:] D. Opozda (red.), Rodzicielstwo. Wybrane zagadnienia kontekstów edukacyjnych w sytuacji dezorganizacji rodziny i możliwości wspomagania rodziców, Lublin: Wydawnictwo Episteme, s. 9-10.
• Poleszczuk J. (2014), Rodzina – wspólnota konfliktowych interesów, Pogranicze. Studia Społeczne, t. 24, s. 13-27.
• Slany K. (2008), Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Söderberg M., Christensson K., Lundgren I., Hildingsson I. (2015), Women’s attitudes towards fertility and childbearing – A study based on a national sample of Swedish women validating the Attitudes to Fertility and Childbearing Scale (AFCS), Sexual & Reproductive Healthcare, nr 6(2), s. 54-58.
• Szczepański J. (1963), Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa: PWN.
• Szlendak T. (2010), Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Świątkiewicz W. (1992), Religijność w życiu współczesnych rodzin, [w:] W. Świątkiewicz (red.), Wartości a style życia rodzin. Socjologiczne badania rodzin miejskich na Górnym Śląsku, Katowice: Uniwersytet Śląski, s. 101-118.
• Taranowicz I. (2020), O rodzinie współczesnej i jej kształtowaniu słów kilka, [w:] M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł (red.), Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 31-42.
• Tyszka Z. (1974), Socjologia rodziny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Tyszka Z. (2001), Stan i przeobrażenia rodzin polskich na przełomie wieków XX i XXI. Niedawna przeszłość i teraźniejszość, [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny – ich stan i kierunek przemian, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 15-24.
• Wrzesień W. (2001), Napięcia pomiędzy pokoleniami w rodzinach bliskich generacji Pokolenia Końca Wieku, [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny – ich stan i kierunek przemian, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 243-255.
• Żurek A. (2006), Orientacja na małżeństwo młodych singli, Roczniki Socjologii Rodziny, t. 17, s. 27-46.
• Żurek A. (2020), O pożytkach płynących z badań nad rodziną, [w:] M. Bieńko, M. Rosochacka- Gmitrzak, E. Wideł (red.), Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 69-78.

Identifiers

DOI

10.18290/rns21492.5

Biblioteka Nauki

1830714