Blaski i cienie życia rodzinnego w lockdownie. Przemiany wybranych funkcji rodziny

• Authors: Dorota Szaban , Beata Trzop

Title variants

EN

The Ups and Downs of Family Life During a Lockdown: Changes in Selected Family Functions

Abstracts

EN

The article seeks to present family life during the SARS-CoV-2 pandemic and identify the changes in the traditionally defined functions that the family performs towards its members. The following research questions have been put forward: How have the traditionally dominant family functions changed? Which components were particularly emphasized by the period of the first pandemic restrictions in this regard? Empirically, the research is based on the narratives of Lubuskie Voivodeship inhabitants, collected using the autoethnographic method during the first weeks of the lockdown due to the spread of the coronavirus. A total of 87 stories were collected from respondents in three social categories: pupils and students, professionally active people, and seniors. Based on the results the following conclusions can be drawn. The organizational chaos, the breaking of the current routine and patterns made it possible to highlight several features characterizing family functions, summarized by Tomasz Szlendak in 2015. The analysis of the respondents’ statements made it possible to indicate the directions of changes in the activity of families for the sake of their members with respect to areas of care, emotions, socialization, recreation and social life, and control. The common denominator of these changes is the experimental and tangible lack of freedom of choice and the possibility of direct contacts.

PL

Celem artykułu jest charakterystyka życia rodzinnego w czasie pandemii SARS-CoV-2 i wskazanie zmian tradycyjnie definiowanych funkcji, jakie rodzina pełni wobec swoich członków. Zostały postawione następujące pytania badawcze: Jak zmieniły się traktowane tradycyjnie, dominujące funkcje rodziny? Jakie komponenty szczególnie podkreślił czas pierwszych pandemicznych restrykcji w tym zakresie? Podstawę empiryczną stanowią narracje mieszkańców województwa lubuskiego, zebrane metodą autoetnograficzną w okresie pierwszych tygodni trwania lockdownu z powodu rozpowszechniania się koronawirusa. Zebrano łącznie 87 opowieści od badanych w trzech kategoriach społecznych: uczniów i studentów, osób aktywnych zawodowo i seniorów. Na podstawie badań można wysnuć następujące wnioski: chaos organizacyjny, złamanie dotychczasowej rutyny i schematów pozwoliły wyeksponować kilka cech charakteryzujących funkcje rodziny, ujęte zbiorczo przez Tomasza Szlendaka w 2015 roku. Analiza wypowiedzi badanych pozwoliła wskazać kierunki zmian aktywności rodzin na rzecz swoich członków w obszarze opiekuńczym, emocjonalnym, socjalizacyjnym, rekreacyjno-towarzyskim i kontrolnym. Osią wspólną tych zmian jest doświadczalny i namacalny brak dotychczasowej swobody wyboru oraz możliwości realizacji bezpośrednich kontaktów.

Keywords

PL

funkcje rodziny; pandemia; socjologia rodziny; przemiany społeczne

EN

family functions; pandemic; family sociology; social changes

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2022
• Volume: 50
• Issue: 3
• Pages: 25-41

Dates

published

2022

Contributors

author

Dorota Szaban

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Zielonogórski

• https://orcid.org/0000000158924095

author

Beata Trzop

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Zielonogórski

• https://orcid.org/000000034791817X

References

• Adamski F. (1984), Socjologia małżeństwa i rodziny. Wprowadzenie, Warszawa: PWN.
• Bartkowiak A., Karmelińska-Jagodzik E. (2021), Relacje młodych ludzi (18-25) z ich rodzicami w czasie pandemii COVID-19, Społeczeństwo. Edukacja. Język, 13, s. 185-200.
• Dai L.T., Wang L.N. (2015), Review of Family Functioning, Open Journal of Social Sciences, nr 3, s. 134-141, http://dx.doi.org/10.4236/jss.2015.312014 [dostęp: 10.06.2022].
• Długosz P., Kryvachuk L. (2020), Neurotic generation of Covid-19 in Eastern Europen, International Journal of Mental Health and Addiction, Front Psychiatry 2021 Jul 9, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34305670/ [dostęp: 12.06.2022].
• Drozdowski R., Frąckowiak M., Krajewski M., Kubacka M., Modrzyk A., Rogowski Ł., Rura P., Stamm A. (2020), Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z pierwszego etapu badań, Poznań: Wydawnictwo UAM.
• Franconi A., Naumowicz K. (2021), Praca zdalna podczas pandemii COVID-19 i prawo do bycia offline – konsekwencje dla udziału kobiet w cyfrowym świecie pracy, Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Socjalnej, 19, nr 2, s. 1-20, https://doi.org/10.31261/zpppips.2021.19.09 [dostęp: 10.06.2022].
• Gambin M., Sękowski M., Woźniak-Prus M., Cudo A., Hansen K., Gorgol J., Huflejt-Łukasik M., Kmita G., Kubicka K., Łyś A.E., Maison D., Oleksy T., Wnuk A. (2020a), Uwarunkowania objawów depresji i lęku uogólnionego u dorosłych Polaków w trakcie epidemii COVID-19 – raport z pierwszej fali badania podłużnego, Raport z pierwszej fali badania podłużnego, Uniwersytet Warszawsk, http://psych.uw.edu.pl/2020/05/27/raport-z-i-fali-badania-podluznego-uwarunkowania-objawow-depresji-i-leku-uogolnionego-u-doroslych-polakow-w-trakcie-epidemii-covid-19/ [dostęp: 20.06.2022].
• Gambin M., Woźniak-Prus M., Sękowski M., Cudo A., Pisula E., Kiepura E., Kmita G. (2020), Factors related to positive experiences in parent-child relationship during the COVID-19 lockdown. The role of empathy, emotion regulation, parenting self-efficacy and social support, https://psyarxiv.com/yhtqa [dostęp: 10.06.2022].
• Giddens A. (2004), Socjologia, Warszawa: PWN.
• Heitzman J. (2020), Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne, Psychiatria Polska, 54, nr 2, https://pulsmedycyny.pl/pandemia-covid-19-niezbedne-sa-inwestycje-na-rzecz-zdrowia-psychicznego-raport-onz-991229 [dostęp: 10.05.2020].
• Hussong A.M., Midgette A.J., Richards A.N., Petrie R.C., Coffman J.L., Thomas T.E. (2021), COVID-19 Life Events Spill-Over on Family Functioning and Adolescent Adjustment, Journal of Early Adolescence, 42, nr 3, s. 1-30.
• Kohler-Riessman C. (2001), Analysis of Personal Narratives, [w:] Handbook of Interviewing, ed. J.F. Gubrium, J.A. Holstein, London: Sage Publication.
• Konecki K.T. (2000), Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa: PWN.
• Korolczuk E. (2020), Czy kryzys ma płeć? Kobiety w czasach pandemii, Fundacja im. Heinricha Bölla, 29.04.2020, https://pl.boell.org/pl/2020/04/29/czy-kryzys-ma-plec-kobiety-w-czasach-pandemii [dostęp: 9.06.2022].
• Kotlarska-Michalska A. (1985), Zarys funkcji opiekuńczo-zabezpieczającej rodziny, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 47, z. 1, s. 243-253.
• Mariański J., Zaręba S. (2021), Rodzina jako wartość w czasie pandemii, Roczniki Nauk Społecznych, 13(49), nr 2, s. 7-20.
• Monitoring Rynku Pracy – Kwartalne informacje o rynku pracy w I, II, III i IV kwartałach 2020 roku, GUS; https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotni-bierni-zawodowo-wg-bael/monitoring-rynku-pracy-kwartalna-informacja-o-rynku-pracy [dostęp: 21.04.2022].
• Patterson J.M. (1988), Families Experiencing Stress: The Family Adjustment and Adaptation Response Model, Family System Medicine, 5, s. 202-237, http://dx.doi.org/10.1037/h0089739 [dostęp: 10.05.2020].
• Plebańska M., Sieńczewska M., Szyller A. (2020), Edukacja zdalna w czasach COVID-19. Raport z badania, Warszawa: Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego, https://files.librus.pl/articles/00pic/20/07/09/librus/a_nauczanie_zdalne_oczami_nauczycieli_i_uczniow_RAP ORT.pdf [dostęp: 17.06.2022].
• Pyżalski J. (red.) (2020), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele, Warszawa: EdukAcja.
• Radziukiewicz M. (2021), Remote work in Poland and its perspectives/Praca zdalna w Polsce i jej perspektywy, Economic and Regional Studies, 14(4), s. 409-427, https://doi.org/10.2478/ers-2021-0029.
• Silverman D. (2007), Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji, Warszawa: PWN.
• Slany K. (2006), Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Stankowska M. (2022), Sytuacja rodziców małych dzieci w trakcie pandemii COVID-19. Wybrane praktyki rodzinne, Przegląd Socjologii Jakościowej, 18, nr 1, s. 62-81, https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.1.04.
• Szlendak T. (2015), Socjologia rodziny: ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa: PWN.
• Trzop B., Szaban D. (2020), Zapiski Lubuszan „z czasów zarazy”. Pandemia koronawirusa w społeczeństwie globalnego ryzyka, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• Tyszka Z. (1990), Socjologia rodziny w Polsce, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 52, z. 3-4, s. 233-248.
• Tyszka Z. (2001), System metodologiczny wieloaspektowej integracji analizy życia rodzinnego, Poznań: Wydawnictwo UAM.
• Tyszka Z. (2003), Rodzina we współczesnym świecie, Poznań: Wydawnictwo UAM.
• Wojtczuk A. (2020), Pandemia koronawirusa – zmiana w świecie. Zagrożenia dla zdrowia psychicznego i szanse rozwojowe, Student Niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy, 20, nr 20(13), s. 101-113.
• Tyszka Z. (red.) (1991), Rodziny polskie u progu lat dziewięćdziesiątych. Synteza rezultatów ogólnopolskich badań, Poznań: Wydawnictwo UAM.
• Zahorska M. (2020), Sukces czy porażka zdalnego nauczania?, Fundacja im. Stefana Batorego, https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2020/09/Sukces-czy-porazka-zdalnego-nauczania.pdf [dostęp: 25.05.2020].
• Zięba B. (1989), Zakres funkcji socjalizacyjno-wychowawczej rodziny, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 51, z. 4, s. 343-355.
• Żurek A. (2005), Koncepcja rodziny i sposoby jej badania w ujęciu Profesora Zbigniewa Tyszki, Roczniki Socjologii Rodziny, t. XVI: Dylematy współczesnych rodzin, red. A. Kotlarska-Michalska, s. 251-260.

Identifiers

DOI

10.18290/rns22503.11

Biblioteka Nauki

30146901