Młody człowiek nie pachnie współczesnością. O portretowaniu postaci w filmie Jana Komasy na podstawie obrazów „Boże Ciało”, „Miasto 44” i „Sala samobójców”

• Authors: Małgorzata Sławek-Czochra

Title variants

EN

A Young Man Does Not Smell Contemporary: On Portraying Characters in Jan Komasa’s Film Based on ‘Corpus Christi’, ‘Warsaw 44’ and ‘Suicide Room’

Abstracts

EN

The purpose of this article is to show the genre continuity of portraiture in the next medium and to identify its new features and elements based on three pictures directed by Jan Komasa: Corpus Christi, Warsaw 44, and Suicide Room. The research used content analysis, comparative analysis, and analysis of the structure of the film work. The semantic trend indicating the importance of portrayal in the film was also used. The above analysis showed that film portraiture based on elements of film language still has much in common with classical painting or photographic portraiture. It characterizes the protagonist, his likeness, and description, and at the same time, the action of the film is a dramatic element. The way it is used reinforces the aesthetic and genre style of the film story, and portraits are not only a registration of the character's image but have artistic functions.

PL

Celem artykułu jest ukazanie ciągłości gatunkowej portretu w kolejnym medium oraz wskazanie nowych jego cech i elementów na podstawie trzech obrazów w reżyserii Jana Komasy: Boże Ciało, Miasto 44 i Sala samobójców. W badaniach zastosowano analizę zawartości, analizę porównawczą oraz analizę struktury dzieła filmowego. Wykorzystano również nurt semantyczny, wskazujący na znaczenie portretu w filmie. Powyższa analiza pokazała, iż portret filmowy opierający się na elementach języka filmowego nadal ma wiele wspólnego z klasycznym portretem malarskim czy fotograficznym. Charakteryzuje bohatera, jest jego podobizną, opisem, a jednocześnie dla akcji filmu jest elementem dramaturgicznym. Sposób jego wykorzystania wzmacnia styl estetyczno-gatunkowy filmowej opowieści, a portrety są nie tylko rejestracją wizerunku postaci, ale mają funkcje artystyczne.

Keywords

PL

portret; typy; środki artystycznego wyrazu; Jan Komasa; Boże Ciało; Miasto 44; Sala samobójców

EN

portrait; types; artistic means of expression; Jan Komasa; Corpus Christi; Warsaw 44; Suicide Room

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2022
• Volume: 50
• Issue: 3
• Pages: 229-249

Dates

published

2022

Contributors

author

Małgorzata Sławek-Czochra

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000000247321341

References

• Arnheim R. (1961), Film jako sztuka, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
• Balázs B. (1957), O twarzy człowieka, [w:] B. Balázs, Wybór pism, wybór i oprac. A. Jackiewicz, tłum. R. Porges, K. Jung, Warszawa: Filmowa Agencja Wydawnicza.
• Berelson B. (1952), Content analysis in communication research, New York: Free Press.
• Boleslavsky R. (1949), Acting: The first six lessons, New York: Theatre Arts Books.
• Burzyński R. (1985), Portret fotograficzny, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
• Gombrich E.H. (1999), O sztuce, Wrocław: Arkady.
• Haake M.P. (2008), Portret w malarstwie polskim u progu nowoczesności, Kraków: Avalon.
• Helman A. (1971), O filmowym aktorstwie wczoraj i dziś, Kino, nr 7, s. 36-38.
• Helman A. (red.) (1972), Estetyka i film, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
• Hendrykowski M. (2014), Semiotyka twarzy. Prolegomena, Przegląd Kulturoznawczy, nr 1-2, s. 200-213.
• Holsti O.R. (1969), Content Analysis for Social Science and Humanities, Reading, Massachusetts: Addison Wesley Pub. Co.
• Jarosz M. (2004), Nastała era aromatyczna, https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C17660%2Cnastala-era-aromatyczna.html
• Krajewski M. (2005), Kultury kultury popularnej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Krippendorff K. (2004), Content Analysis: An Introduction to Its Methodology, 2nd ed., Thousand Oaks, CA: Sage.
• Kubalska-Sulkiewicz K., Bielska-Łach M., Manteuffel-Szarota A., Kardasz M. (red.) (2003), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. 4, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lèger F. (2002), Malarstwo i kino, [w:] A. Gwóźdź (red.), Europejskie manifesty kina. Antologia, Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 179-180.
• Lellis G. (2001), Portret w filmie, wideo i internecie. Kilka aksjomatów, porównań, przykładów, Kwartalnik Filmowy, nr 35/36, s. 133-143.
• Lellis G. (2000), Portraiture in film, video, and Internet: some axioms, comparisons and examples, Art. Inquiry, t. 2, s. 75-87.
• Lisowska-Magdziarz M. (2004), Analiza zawartości mediów. Przewodnik dla studentów, Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Maciejewska M. (2020), Młoda Polska. O filmach Jana Komasy, Ekrany, nr 2 (54), http://ekrany.org.pl/kino_wspolczesne/mloda-polska-o-filmach-jana-komasy/
• Madej A. (1994), Człowiek wyrazisty, Kwartalnik Filmowy, nr 5, s. 131-154.
• Neuendorf K.A. (2017), The Content Analysis Guidebook, 2nd ed., Thousand Oaks, CA: Sage.
• Pisarek W. (1983), Analiza zawartości prasy, Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych.
• Płażewski J. (2008), Język filmu, Warszawa: Książka i Wiedza.
• Seneca L.A. (1971), Naturales Quaestiones, Book 1, Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
• Witkiewicz S. (2002), Fotografia i malarstwo, [w:] M. Hopfinger (red.), Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia, Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 40-44.
• Witz I. (1970), Portret w malarstwie, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Zarębski K.J. (2011), Jan Komasa, https://culture.pl/pl/tworca/jan-komasa
• Zuffi S. (2001), Historia portretu. Przez sztukę do wieczności, Warszawa: Wydawnictwo Arkady.

Identifiers

DOI

10.18290/rns22503.3

Biblioteka Nauki

30146918