Pedagogiczny wymiar przeżycia estetycznego

• Authors: Bartłomiej Gołek

Title variants

EN

Pedagogical Impact of the Aesthetic Experience

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ukazuje pedagogiczny wymiar oddziaływania sztuki na człowieka. Inicjowane w kontakcie z dziełami sztuki przeżycia estetyczne odgrywają istotną rolę w kształtowaniu systemu postaw i systemu wartości człowieka. W trakcie przeżycia estetycznego odsłaniają się przed jednostką nie tylko wartości estetyczne, ale także wartości poznawcze i społeczno-moralne. Kontakt ze sztuką ułatwia samopoznanie i wspiera intelektualne rozpoznawanie coraz bardziej złożonej rzeczywistości, buduje porozumienie między ludźmi, pomaga w wewnętrznej pracy nad sobą. Wykorzystywanie przeżyć estetycznych w procesach kształcenia, wychowania i samokszatłtowania może być przeciwwagą dla utylitarnych i pragmatycznych tendencji we współczesnej edukacji, sprzyjać może kształtowaniu dojrzałej osobowości.

EN

The article presents the pedagogical impact of art on a human being. The aesthetic experience that comes with dealing with pieces of art has a substantial role in creating an axiological human system. In the process of aesthetic experience, not only does an individual discover the aesthetic values, but also cognitive, social and moral ones. Dealing with art facilitates self-discovery and supports intellectual understanding of the complex reality, creates a good rapport between people, helps in working on your inner self. Banausic and pragmatic tendencies may be counterbalanced by using aesthetic experiences in modern education in order to foster the formation of a mature personality.

Keywords

PL

sztuka; przeżycie estetyczne; wychowanie przez sztukę; sztuka; przeżycie estetyczne; wychowanie przez sztukę

EN

art; aesthetic experience; education through art

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Pedagogiczne
• Year: 2021
• Volume: 13(49)
• Issue: 1
• Pages: 49-64

Dates

published

2021-04-21

Contributors

author

Bartłomiej Gołek

• University School of Physical Education in Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-6958-5308

References

• Appelt, K. (2005). Środkowy okres dorosłości. Jak rozpoznać potencjał dojrzałych dorosłych. W: A.I. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka (s. 503-552). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Bieszczad, B. (2016).Wychowanie estetyczne – współczesne dyskursy. W: A. Gaweł, B. Bieszczad (red.), Reinterpretacje kontekstów wychowania (s. 147-171). Kraków: LIBRON.
• Brzezińska, A.I. (2005). Jak skutecznie wspomagać rozwój? W: A.I. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka (s. 683-708). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Gajda, J. (2006). Pedagogika kultury w zarysie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Gołaszewska, M. (1997). Estetyka pięciu zmysłów. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gołaszewska, M. (1979). Kultura estetyczna. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Gołaszewska, M. (1973). Zarys estetyki. Problematyka, metody, teorie. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Gołek, B. (2011). Miejsce wiedzy ogólnej i wiedzy z pedagogiki ogólnej w systemie wiedzy nauczyciela. W: M. Myszkowska-Litwa (red.), Pedagogika ogólna a teoria i praktyka dydaktyczna (s. 221-234). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gołek, B. (2013). Rola przeżycia estetycznego w procesie samowychowania człowieka dorosłego. W: A. Gofron, K. Motyl (red.), Podstawy edukacji. Sfera wartości i zasad (s. 143-152). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Ingarden, R. (1970). Studia z estetyki. T. 3. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kukuła, E. (2000). Sztuka w wychowaniu dawniej i dziś. W: K. Pankowska (red.), Sztuka i wychowanie. Współczesne problemy edukacji estetycznej (s. 38-50). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Lach-Rosocha, J. (2013). Pedagogia przeżycia estetycznego w wychowaniu człowieka jako osoby. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Malinowski, A. (2000). O sztuce i edukacji w kontekście osobowego wymiaru istnienia człowieka. W: K. Pankowska (red.), Sztuka i wychowanie. Współczesne problemy edukacji estetycznej (s. 59-65). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Matwijów, B. (1994). Samokształtowanie się człowieka w pedagogicznych koncepcjach XX wieku. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Skrypty Uczelniane nr 707.
• Obuchowski, K. (1995). Przez galaktykę potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich. Poznań: Wydawnictwo „Zysk i S-ka”.
• Pawlak, J. (2009). Autokreacja. Psychologiczna analiza zjawiska i jego znaczenie dla rozwoju człowieka. Kraków: WAM.
• Przerembska, V. (2009). Sztuka i jej wartości wychowawcze w pryzmacie pedagogiki kultury okresu międzywojennego w Polsce (1918-1939). W: M. Zalewska-Pawlak (red.), Sztuka wobec zakresów wolności człowieka liberalnego. Pedagogiczne rozważania i doświadczenia (s. 67-77). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Stróżewski, W. (1992). W kręgu wartości. Kraków: ZNAK.
• Stróżewski, W. (2002). Wokół piękna. Szkice z estetyki. Kraków: UNIVERSITAS.
• Torowska, J. (2000). Aktualność koncepcji wychowania przez sztukę Herberta Reada. W: K. Pankowska (red.), Sztuka i wychowanie. Współczesne problemy edukacji estetycznej (s. 51-58). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Torowska, J. (2008). Edukacja na rzecz dziedzictwa kulturowego. Aspekty teoretyczne i praktyczne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Tischner, J. (2012). Filozofia dramatu. Kraków: ZNAK.
• Wilkoszewska, K. (1988). Sztuka jako rytm życia. Rekonstrukcja filozofii sztuki Johna Deweya. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Wojnar, I. (2000). Humanistyczne intencje edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Identifiers

DOI

10.18290/rped21131.5