Cztery dekady Katechizmu Kościoła Katolickiego i jego znaczenie dla polskiej katechezy

• Authors: Marian Zając

Title variants

EN

Four Decades of the Catechism of the Catholic Church and its Significance for Polish Catechesis

Abstracts

EN

This year we are celebrating the fortieth anniversary of the publication of the Catechism of the Catholic Church. The document, awaited many years by believers, contained a popularly outlined interpretation of the most important principles of faith, morals, worship and prayer. The purpose of this article is to analyse the significance of this document for the catechetical activities of the Catholic Church in Poland over the past four decades since its publication. The previous Roman Catechism served the Church for more than 400 years. A new document of such stature was to lead to a radical revision of the aims of catechesis, the prominence of its most important contents and the improvement of its methodological instrumentarium. The article will answer the following questions: “Has there really been a religious revival in the stages of adapting the Catechism of the Catholic Church to the realities of the local community of the Polish Church;” “Has it become the basis for a deeper reflection on the current state of catechesis?” It will also be important to answer the question: “Has there been a real popularisation of this document in Polish ecclesial, cultural and educational spaces?”

PL

Analiza poziomu recepcji Katechizmu Kościoła Katolickiego w ostatnim czterdziestoleciu w warunkach polskich wykazała bogactwo zdarzeń związanych z tą tematyką. Poszczególne wskazania prezentowanego dokumentu różniły się między sobą częstotliwością występowania, sposobami cytowania i rangą miejsc ich prezentacji. Przywoływane fragmenty Katechizmu certyfikowały zarówno kwestie zasadnicze, jak również sprawy mniej ważne dla wiary i moralności chrześcijan. Najczęściej dokument był przywoływany w celu obrony kwestii moralnych w nauczaniu Kościoła oraz w promowaniu zagadnienia hierarchizacji prawd wiary katolickiej. Dla nauczania katechetycznego w minionym czterdziestoleciu wartość tego dokumentu miała charakter normatywny. Głębsze powiązanie katechezy z treściami przekazanymi przez Katechizm Kościoła Katolickiego w praktyce oznaczało, że dokumenty katechetyczne, takie jak dyrektoria, podstawy programowe i programy nauczania, liczne serie podręczników do nauczania religii oraz sama katecheza, były przeniknięte treścią i duchem tego dokumentu. W praktyce wyraziło się to w eksponowaniu zasady chrystocentryzmu, „wierności Bogu i człowiekowi”, jak również w strategii poszukiwania nowych sposobów prezentacji orędzia ewangelicznego w czasach rewolucji informatycznej. Przesłanie Katechizmu Kościoła Katolickiego było w minionych czterech dekadach w katechezie polskiej nieustannie głoszone, słuchane, celebrowane, przeżywane i komentowane.

Keywords

PL

Katechizm Kościoła Katolickiego; katecheza; nauczanie

EN

Catechism of the Catholic Church; catechesis; education

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2022
• Volume: 69
• Issue: 11
• Pages: 61-76

Dates

published

2022

Contributors

author

Marian Zając

• John Paul II Catholic University of Lublin, Poland

• https://orcid.org/0000000229405154

References

• Bajerowa, Irena. „Od Trydentu do Vaticanum Secundum. Porównanie języka dwóch katechizmów”. W Język katechezy, red. Renata Przybylska, Wiesław Przyczyna), 136–151. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, 2008.
• Bartnik, Czesław. „Wartości chrześcijaństwa”. W Katechizm Kościoła Katolickiego. Wprowadzenie, red. Marian Rusecki, Edward Pudełko, 278. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1995.
• Benedykt XVI. List apostolski w formie motu proprio „Porta fidei” ogłaszający Rok Wiary. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011.
• Benedykt XVI. „Motu proprio Benedykta XVI w sprawie zatwierdzenia i publikacji Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego”. L’Osservatore Romano 9 (2005): 11–12.
• Benedykt XVI. „Św. Tomasz z Akwinu (III). Katecheza podczas audiencji generalnej 23.06. 2010”. L'Osservatore Romano 8–9 (2010): 54.
• Benedykt XVI. „W trosce o wiarę i kult Eucharystii. 19 IX – Do nowo mianowanych biskupów”. L'Osservatore Romano 11–12 (2005): 26.
• Charytański, Jan i Andrzej Spławski, red. Katechizm dla dorosłych. Polska adaptacja Katechizmu Kościoła Katolickiego opracowana na zlecenie Komisji Episkopatu Polski ds. Wychowania Katolickiego. Kraków: Wydawnictwo WAM, 1999.
• Czarnecka, Katarzyna. „Odpowiedzi katechizmowe jako sposób popularyzacji nauczania Kościoła. Uwagi o języku katechizmu «Youcat»”. Poznańskie Zeszyty Humanistyczne 20 (2013): 103–118.
• Falkowski, Marcin. „Przewodnie myśli Podstawy programowej katechezy z 2010 roku”. W Programy nauczania religii i katechetyczne (1920-2020), red. Roman Ceglarek, Kazimierz Misiaszek, Albert Wołkiewicz, 345–364. Częstochowa: Częstochowskie Wydawnictwo Archidiecezjalne, 2021.
• Goliszek, Piotr. „Katechizm”. W Leksykon katechetyczny, red. Jan Kochel, Jerzy Kostorz, 352. Kielce: Jedność, 2022.
• Jan Paweł II. „Konstytucja apostolska «Fidei depositum» ogłoszona z okazji publikacji Katechizmu Kościoła Katolickiego”. L'Osservatore Romano 14 (1993): 2.
• Jan Paweł II. „Nowy katechizm darem dla wszystkich”. L'Osservatore Romano 14 (1993): 7.
• Jarmoch, Edward. „Religijność indywidualna Polaków”. W Kościół i religijność Polaków 1945-1999, red. Witold Zdaniewicz, Tomasz Zembrzuski, 394. Warszawa: Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, 2000.
• Jędrzejski, Michał. Nowa ewangelizacja w nauczaniu Josepha Ratzingera – Benedykta XVI. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2021.
• „Katechizm Kościoła Katolickiego”. Poznań: Pallottinum. Dostęp 29.05.2022. https://praweksiaz ki.pl/wiara-ojcow/8187-katechizm-kosciola-katolickiego-wydanie-kieszonkowe-twarda-oprawa-9788370146979.html.
• Kiciński, Andrzej. Rola katechizmów w rozwoju nauczania katechetycznego. Kraków: Wydawnictwo Scriptum, 2020.
• Kiciński, Andrzej. „Rozwój dyrektoriów katechetycznych po Soborze Watykańskim II (1971-1997-2020)”. Roczniki Teologiczne 67 (2020): 11–27.
• Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski. „Programy i podręczniki do nauczania religii”. Dostęp 29.05.2022. https://katecheza.episkopat.pl/kwk/programy-ipodreczniki.
• Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski. Program nauczania religii. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2001.
• Konferencja Episkopatu Polski. Dyrektorium katechetyczne Kościoła katolickiego w Polsce. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2001.
• Konferencja Episkopatu Polski. Podstawa programowa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2001.
• Kongregacja ds. Duchowieństwa. Dyrektorium ogólne o katechizacji. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 1997.
• Korgul, Marek. „Prace nad nowa podstawą programową katechezy Kościoła katolickiego w Polsce”. W Programy nauczania religii i katechetyczne (1920-2020), red. Roman Ceglarek, Kazimierz Misiaszek, Albert Wołkiewicz, 383–418. Częstochowa: Częstochowskie Wydawnictwo Archidiecezjalne, 2021.
• Korgul, Marek i Jarosław Kowalczyk. Działalność Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski w latach 2010-2020. Wrocław: Wydawnictwo Drukarnia Kokociński, 2021.
• Kostorz, Jerzy. „Wprowadzenie”. W Katechizm dla średnio zaawansowanych, red. Jerzy Kostorz, Zdzisław Pytka, Piotr Bechta, 8. Opole: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża, 2021.
• Królikowski, Janusz. Mały przewodnik po Katechizmie Kościoła Katolickiego. Poznań: Pallottinum, 1996.
• Łabendowicz, Stanisław. Wyznawać wiarę dzisiaj. Katecheza dorosłych na podstawie Katechizmu Kościoła Katolickiego. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne, 1999.
• Milerski, Bogusław. „Odnowienie umysłu, czyli o refleksyjnym charakterze kształcenia religijnego”. W Świat idei edukacyjnych, red. Władysława Szulakiewicz, 179–193. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2008.
• Murawski, Roman. „Katechizm a katechizacja w Polsce”. Ateneum Kapłańskie 87 (1995), 1 (515): 23–32.
• Napieralski, Maciej. O nowym katechizmie. Poznań: Pallottinum, 1994.
• Noworolnik, Czesław i Marian Zając, red. W duchu i prawdzie. Katechizm Kościoła Katolickiego w refleksji i w życiu. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, 1997.
• Offmański, Andrzej. W kierunku katechezy ewangelizacyjnej. Szczecin: Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne „Ottonianum”, 2000.
• Panuś, Tadeusz. Główne kierunki katechetyczne XX wieku. Kraków: Wydawnictwo „M”, 2001.
• Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji. Dyrektorium o katechizacji. Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2020.
• Ratzinger, Joseph. „Aktualność doktrynalna Katechizmu Kościoła Katolickiego”. L'Osservatore Romano 3 (2003): 48–54.
• Ratzinger, Joseph. „Wprowadzenie”. W Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego, tłum. z wł. Roman Murawski, 9–11. Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2005.
• Rzeszowski, Wojciech. Odnowa katechezy. Warszawa: Missio-Polonia, 2001.
• Sujka, Andrzej, red. Wprowadzenie do Katechizmu Kościoła Katolickiego. Warszawa: Verbinum, 1994.
• Szpet, Jan. „Powstanie i główne założenia podstawy programowej katechezy z 2001 roku”. W Programy nauczania religii i katechetyczne (1920-2020), red. Roman Ceglarek, Kazimierz Misiaszek, Albert Wołkiewicz, 277–314. Częstochowa: Częstochowskie Wydawnictwo Archidiecezjalne, 2021.
• Tomasik, Piotr. „Katechetyka fundamentalna”. W Historia katechezy i katechetyka fundamentalna, red. Józef Stala, 199–326. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, 2003.
• Youcat. Jugendkatechismus der Katholischen Kirche. Monachium: Pattloch Verlag, 2011.
• Youcat. Katechizm Kościoła Katolickiego dla młodych. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2011.

Identifiers

DOI

10.18290/rt226911.4

Biblioteka Nauki

31343199