Myśl apologetyczna księdza Idziego Radziszewskiego – pierwszego rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

• Authors: Ewa Banasińska

Title variants

EN

The Apologetic Thought of Father Idzi Radziszewski – The First Rector of the John Paul II Catholic University of Lublin

Abstracts

EN

The aim of this paper is to present the apologetic thoughts of Fr. Idzi Radziszewski, the first Rector of the Catholic University of Lublin. Rev. I. Radziszewski believed that one of his most important duties was to fight against erroneous views concerning religion. In his works, he undertook a discussion with the evolutionary concept of religion and an incorrect understanding of the relationship between theology and natural sciences. In order to show the above mentioned dimensions of Fr. Radziszewski’s apologetic thought, we have analyzed four of his main works, considered to be the leading works in Polish apologetics. The analysis was conducted with an attempt to show two main topics, the focus points of the first Rector of the Catholic University of Lublin in his defense of Catholic thinking. These were: the question of the origin of religion and the relationship between theology and natural sciences. This analysis made it possible to show that, according to his views, Fr. I. Radziszewski: 1) opposed the conviction, widespread during his time, that only the so-called “scientific method” (negating e.g. philosophical reflection) allows one to reach the truth; 2) showed irremovable contradictions in the evolutionary concept of the origin of religion that prevailed in his time; 3) pointed to the rational basis for the supernatural origin of religion; 4) pointed to the necessity of respecting cognitive competence when conflicts arise between knowledge based on scientific cognition and knowledge that is the fruit of theological reflection; 5) he stated that no discoveries in the area of the sciences could ever, due to the different object of knowledge, undermine valid theological claims.

PL

Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie myśli apologetycznej ks. Idziego Radziszewskiego, pierwszego rektora KUL. Ksiądz Radziszewski uważał, że jednym z jego najważniejszych obowiązków jest walka z błędnymi poglądami dotyczącymi religii. W swych pracach podjął się dyskusji z ewolucjonistyczną koncepcją religii oraz niewłaściwym ujmowaniem relacji między teologią a naukami przyrodniczymi. Dla ukazania wspomnianych wymiarów myśli apologetycznej ks. Radziszewskiego przeanalizowane zostały cztery główne jego dzieła, uznane za ważne w polskiej apologetyce. Analizę przeprowadzono podejmując się ukazania dwóch zasadniczych tematów, na których skupił się w swej obronie myśli katolickiej pierwszy rektor KUL. Były to kolejno: zagadnienie genezy religii oraz relacja istniejąca między teologią a naukami przyrodniczymi. Przeprowadzona analiza pozwoliła wskazać, że w swoich poglądach ks. I. Radziszewski: 1) sprzeciwiał się rozpowszechnionemu w jego czasach przekonaniu, że jedynie tzw. metoda naukowa (negująca np. refleksję filozoficzną) pozwala osiągnąć prawdę; 2) wykazał nieusuwalne sprzeczności w ewolucyjnej koncepcji genezy religii, która dominowała w jego czasach; 3) wskazał na racjonalne podstawy nadprzyrodzonego pochodzenia religii; 4) wskazał na konieczność respektowania kompetencji poznawczych w przypadku konfliktów zachodzących między wiedzą opartą na poznaniu naukowym a wiedzą będącą owocem refleksji teologicznej; 5) twierdził, że żadne odkrycia w obszarze nauk ścisłych nigdy nie będą mogły – ze względu na różny przedmiot poznania – podważać słusznych twierdzeń teologicznych.

Keywords

PL

Idzi Radziszewski; geneza religii; ewolucjonizm; nauki przyrodnicze; teologia

EN

Idzi Radziszewski; genesis of religion; evolutionism; natural sciences; theology

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2022
• Volume: 69
• Issue: 9
• Pages: 5-25

Dates

published

2022

Contributors

author

Ewa Banasińska

• John Paul II Catholic University of Lublin, Poland

• https://orcid.org/0000000315524758

References

• Cathrein, Victor. Moralphilosophie. T. 2. Freiburg Br.: Herder, 1899.
• Darwin, Charles. The descent of Man. T. 1. London: J. Murray, 1888.
• Herda, Justyna. Ewolucyjna geneza wiary religijnej w ujęciu Richarda Dawkinsa. Rozprawa doktorska, mps, Archiwum KUL, Lublin, 2008.
• Karolewicz, Grażyna. Ksiądz Idzi Benedykt Radziszewski. 1871-1922. Lublin: Polihymnia, 1998.
• Lubac, Henri de. Na drogach Bożych. Paryż: Éditions du dialogue, 1970.
• Migne, Jacques Paul. „Demonstratio Evangelica”. Patrologia Latina IX, 1219.
• Müller, Max. Vorlesungen über den Ursprung und die Entwicklung der Religion. Strasbourg: Trübner, 1880.
• Pesch, Christian, Gott und Götter. Eine Studie zur vergleichenden Religionswissenschaft. Freiburg Br.: Herder, 1890.
• Radziszewski, Idzi Benedykt. „Credo nowożytnego fizjologa”. W Ks. Idzi Benedykt Radziszewski. Pisma, red. Stanisław Janeczek i in., 271-325. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009.
• Radziszewski, Idzi Benedykt. Geneza idei religii w ewolucjonizmie Darwina i Spencera. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
• Radziszewski, Idzi Benedykt. „Geneza religii w świetle nauki i filozofii”. W Ks. Idzi Benedykt Radziszewski. Pisma, red. Stanisław Janeczek i in., 81-238. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009.
• Radziszewski, Idzi Benedykt. „Teologia a nauki przyrodnicze”. W Ks. Idzi Benedykt Radziszewski. Pisma, red. Stanisław Janeczek i in., 239-269. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009.
• Reville, Albert. Prolegomenes de l’histoire des religions. Paris: G. Fischbacher, 1886.
• Rod, Edouard. Le sens de la vie. Paris: Didier, 1918.
• Roure, Lucien. Doctrines et problemes. Paris: V. Retaux, 1900.
• Spencer, Herbert. First Principles. London: Williams and Norgate, 1880.
• Tomasz z Akwinu. Summa contra Gentiles, 3, cap. 119. Przeł. Zofia Włodek, Włodzimierz Zega. Poznań: W drodze, 2003.
• Tomasz z Akwinu. Suma teologiczna, 1, q. 103, art. 1. W Tomasz z Akwinu. Suma teologiczna, 1, q. 103-119: Rządy Boże, t. 8, tłum. i oprac. P. Bełch OP. Londyn 1981.

Identifiers

DOI

10.18290/rt22699.1

Biblioteka Nauki

31343178