Problemy z wypowiedzeniami Norwida (nie tylko) z Vade-mecum. Uwagi interpretacyjno-metodologiczne

• Authors: Anna Kozłowska

Title variants

EN

Problems with Norwid’s enunciations (not only) in Vade-mecum. Some remarks regarding interpretation and methodology

Abstracts

EN

This article indicates key problems related to the interpretation of selected enunciations in Vade- mecum,and develops a new formula for describing Norwid’s syntactic strategies. The assumption that the subject of analysis is not comprised by abstract syntactic structures but empirical, used and actualized enunciations entails the necessity to acknowledge their multi-layered character and the import of other levels than that of syntax, especially thematic-rhematic structure and metatext. As presented analyses show, taking these aspects into account helps to successfully settle certain interpretative dilemmas. The proposed expansion of perspective also allows one to grasp certain features that contribute to the specificity of Norwid’s syntax, which mobilizes and utilizes various levels of enunciation.

PL

Artykuł wskazuje na główne problemy wiążące się z interpretacją wybranych wypowiedzeń z Vade-mecum oraz proponuje nową formułę opisu praktyki zdaniotwórczej Norwida. Przyjęcie założenia, że właściwym przedmiotem analizy nie są abstrakcyjne struktury składniowe, ale empiryczne, użyte i zaktualizowane wypowiedzenia, pociąga za sobą konieczność uwzględnienia ich wielowarstwowości i poziomów innych niż składniowy, zwłaszcza struktury tematyczno-rematycznej i metatekstu. Jak pokazują zaprezentowane analizy, wzięcie pod uwagę tych elementów pozwala z powodzeniem rozstrzygać niektóre dylematy interpretacyjne. Proponowane poszerzenie perspektywy oglądu umożliwia również uchwycenie cech, które współtworzą specyfikę Norwidowej „składni”, uruchamiającej i wykorzystującej różne poziomy wypowiedzenia.

Keywords

PL

składnia; idiolekt Cypriana Norwida; wypowiedzenie; metatekst; struktura tematyczno-rematyczna

EN

syntax; Norwid’s idiolect; enunciation; metatex; thematic-rhematic structure

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Norwidiana
• Year: 2021
• Volume: 39
• Pages: 81-97

Dates

published

2021

Contributors

author

Anna Kozłowska

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000000174659316

References

• Bogusławski A., Problems of the Thematic-Rhematic Structure of Sentences, Warszawa 1977.
• Bogusławski A., A Study in the Linguistics – Philosophy Interface, Warszawa 2007.
• Ciołek A., Imiesłowowe równoważniki zdań w listach C. K. Norwida, „Poradnik Językowy” 2015, z. 7, s. 23-31.
• Fik I., Uwagi nad językiem Cyprjana Norwida, Kraków 1930.
• Górski K., „Ad leones!” (próba analizy), w: O Norwidzie pięć studiów, red. K. Górski i in., Toruń 1949, s. 65-91.
• Grybosiowa A., Rozwój funkcji imiesłowów nieodmiennych w języku polskim. Związki z nomen, Wrocław 1975.
• Jastrun M., Gwiaździsty diament, Warszawa 1971.
• Klemensiewicz Z., Zarys składni polskiej, Warszawa 1953.
• Kozłowska A., Grafia Cypriana Norwida jako sygnał struktury tematyczno-rematycznej wypowiedzenia, w: Język pisarzy: środki artystycznego wyrazu, red. T. Korpysz, A. Kozłowska, Warszawa 2019, s. 101-125.
• Kozłowska A., Kilka uwag o archaicznych elementach składniowych w tekstach Cypriana Norwida, „Studia Norwidiana” 2011, nr 29, s. 99-117.
• Kozłowska A., Kilka uwag o składni „Quidama”, w: „Quidam”. Studia o poemacie, red. P. Chlebowski, Lublin 2011, s. 507-529.
• Kozłowska A., Nawiasem mówiąc. O wtrąceniach nawiasowych w wierszach z „Vade-mecum” Cypriana Norwida, w: Norwid. Z warsztatów norwidologów bielańskich, red. T. Korpysz, B. Kuczera-Chachulska, Warszawa 2011, s. 35-66.
• Kudyba W., „Aby mowę chrześcijańską odtworzyć na nowo…”. Norwida mówienie o Bogu, Lublin 2000.
• Piekarczyk D., Metafory metatekstowe, Lublin 2013.
• Pisarkowa K., Historia składni języka polskiego, Wrocław 1984.
• Puzynina J., Z problemów składni w tekstach poetyckich Norwida (na materiale „Vade-mecum”), w: taż, Słowo Norwida, Wrocław 1990, s. 95-114.
• Sawicki S., Norwid: od strony prawnuków, „Teksty Drugie” 2001, nr 6, s. 24-32.
• Skubalanka T., Styl poetycki Norwida ze stanowiska historycznego, w: taż, Mickiewicz, Słowacki, Norwid. Studia nad językiem i stylem, Lublin 1997, s. 144-196.
• Skubalanka T., Uwagi o stylu poematu Norwida „Quidam”, w: taż, Mickiewicz, Słowacki, Norwid. Studia nad językiem i stylem, Lublin 1997, s. 197-212
• Słoboda A., Imiesłowy u Norwida, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2001, nr 7, s. 139-150.
• Sokołowska T., Funkcje składniowe imiesłowów nieodmiennych w języku polskim XVII wieku, Wrocław 1976.
• Trznadel J., Czytanie Norwida. Próby, Warszawa 1978.
• Wajszczuk J., System znaczeń w obszarze spójników polskich. Wprowadzenie do opisu, Warszawa 1997.
• Wajszczuk J., O metatekście, Warszawa 2005.
• Wierzbicka A., Metatekst w tekście, w: O spójności tekstu, red. M. R. Mayenowa, Wrocław 1971, s. 105-121.
• Wiśniewska E., Autorski metatekst w „Vade-mecum”, w: Studia nad językiem Cypriana Norwida, red. J. Chojak, J. Puzynina, Warszawa 1990, s. 153-170.
• Żabowska M., Makroskładnia – wypowiedzeniowe struktury syntaktyczne, „Linguistica Copernicana” 2017, nr 14, s. 71-87.

Identifiers

DOI

10.18290/sn2139.4

Biblioteka Nauki

17935444