Mit, procesy mityzacji na przykładzie norwidowskiego obrazu Syberii. Rekonesans

• Authors: Paulina Abriszewska

Title variants

EN

Myth and mythologizing in Norwid’s painting the Siberian. Reconnaissance

Abstracts

EN

The article examines the myth of Siberia in Norwid’s lectures On Juliusz Słowacki and in the poem Siberias, which provides more context. Analysis employs three theoretical perspectives – Mircea Eliade’s phenomenology of myth, anthropological functionalism and Roland Barthes’s concept of myth – to demonstrate that similarly to his predecessors Norwid craved for a living myth and created a Siberian mythology he would regard as pragmatic and functional. Its goal was to organize the community and give shape to a nation deprived of statehood. This function was to be played by a Siberian mythology, which surpasses ethnocentrism by pointing to Christianity as the mythical core capable of uniting European culture. Interpretations of Słowacki’s Anhelli and Norwid’s poem Siberias reveal the metaphorical image of Siberia spilled all over the world. The actual geographical location, entangled in current political realities, is used by the poet as material for his mythical narrative, or a second-order semiological system, as Barthes defined myth.

PL

Artykuł jest analizą mitu Syberii w odczytach O Juliuszu Słowackim (oraz, kontekstowo, w wierszu Syberie), wykorzystującą trzy perspektywy teoretyczne: fenomenologię mitu Mircea Eliadego, funkcjonalizm antropologiczny oraz koncepcję mitu Rolanda Barthes’a. Autorka przedstawia, w jaki sposób Norwid pragnący, podobnie jak jego poprzednicy, mitu żywego, tworzy syberyjski mit rozumiany pragmatycznie, funkcjonalnie, czyli organizuje wspólnotę, nadając kształt narodowi pozbawionemu państwowości. Taką właśnie funkcję pełnić ma mit Syberii, który wyrasta ponad etnocentryczną perspektywę, wskazując na chrześcijaństwo jako ów mityczny środek spajający kulturę europejską. W swoim odczytaniu Anhellego oraz w wierszu Syberie Norwid tworzy obraz metaforycznej Syberii, która „rozlała się” na świat, zaś geograficzna, uwikłana w polityczną współczesną sytuację realna Syberia staje się dla poety tylko podstawą dla mitycznej narracji, czyli znaczeniem pierwotnym, nad którym nadbudował się wtórny system semiologiczny, jakim jest mit w ujęciu Barthes’a.

Keywords

PL

Norwid; O Juliuszu Słowackim; Anhelli; mit; Syberia; fenomenologia mitu; Roland Barthes

EN

Cyprian Norwid; O Juliuszu Słowackim; Anhelli; myth; Siberia; phenomenology of myth; Roland Barthes

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Norwidiana
• Year: 2022
• Volume: 40
• Pages: 57-72

Dates

published

2022

Contributors

author

Paulina Abriszewska

• Instytut Literaturoznawstwa, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Barthes R., Mitologie, przeł. A. Dziadek, wstęp K. Kłosiński, Warszawa 2000.
• Burszta W., Joseph Campbell i potrzeba mitu, w: J. Campbell, Bohater o tysiącu twarzy, przeł. A. Jankowski, Kraków 2013.
• Eliade M., Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, wybór i wstęp M. Czerwiński, przeł. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1970.
• Eliade M., Obrazy i symbole. Szkice o symbolizmie magiczno-religijnym, przeł. M. i P. Rodakowie, Warszawa 1998.
• Inglot M., Norwidowski pogrom arkadyjskiego mitu, w: tegoż, Drogami pielgrzyma. Studia i artykułu o twórczości „czwartego wieszcza”, Lublin 2007.
• Kuźma E., Kategoria mitu w badaniach literackich w: „Pamiętnik Literacki” LXXVII: 1986, z. 4.
• Kuźma E., Mit Orientu i kultury Zachodu w literaturze XIX i XX wieku, Szczecin 1998.
• Schlegel F., Mowa o mitologii, w: Manifesty romantyzmu 1790-1830. Anglia, Niemcy, Francja, wybór i oprac. A. Kowalczykowa, Warszawa 1995.
• Trojanowiczowa Z., Sybir romantyków, Poznań 1993.

Identifiers

DOI

10.18290/sn2240.3

Biblioteka Nauki

18029958