„Nieopisane ministerstwo Bożego miłosierdzia”

• Authors: Renata Gadamska-Serafin

Title variants

EN

“The indescribable ministry of God’s mercy”

Abstracts

EN

Among the various themes of Norwid’s religious reflection, one that attracts particular attention but has largely been overlooked in previous research is the theme of divine mercy and mercy rendered to one’s neighbours. The poet’s writings (letters, prose and poetry) divulge the author’s effort (expressed, for instance, in his interesting neologisms) to penetrate and clarify this theological truth, to understand it more fully and interpret it in a new and deeper way. “Mercy” is primarily an important tool of Norwid’s “speaking of God”; for him it is also a summary of the essence of the Gospel teaching (the poet calls the New Testament the “Testament of mercy”). The truth about mercy is situated at the centre of Norwid’s personalist anthropology (“Osobistość jest rzeczą miłosierdzia” [Personality is the thing of mercy]) and forms the fabric of his social thought (“social loving”, “the eleventh commandment”). Clues emerge from the poet’s writings indicating that he was inspired in this regard by, among others, St Paul’s theology of mercy and the teaching of 19th-century preachers (such as Fr Piotr Semenenko). Thus, Norwid can be seen as that Christian thinker who, anticipating the theological revelations of the 20th century, independently addressed this important issue of faith as early as in the 19th century.

PL

Wśród rozmaitych wątków refleksji religijnej Norwida zwraca uwagę, niemal niedostrzegany w dotychczasowych badaniach, temat Bożego miłosierdzia i miłosierdzia świadczonego bliźnim. Pisma poety (listy, proza i poezja) zdradzają wysiłek autora (wyrażony np. w tworzeniu ciekawych neologizmów) zmierzający do przeniknięcia i doprecyzowania tej teologicznej prawdy, do jej pełniejszego zrozumienia i nowej, głębszej interpretacji. „Miłosierdzie” jest przede wszystkim ważnym narzędziem Norwidowego „mówienia o Bogu”, jest dlań także streszczeniem istoty nauczania ewangelicznego (Nowy Testament nazywa poeta „Testamentem-miłosierdzia”). Prawda o miłosierdziu sytuuje się w centrum personalistycznej antropologii Norwida („Osobistość jest rzeczą miłosierdzia”) i tworzy osnowę jego myśli społecznej („społeczne miłowanie”, „jedenaste przykazanie”). Z pism poety wyłaniają się tropy wskazujące na jego inspiracje w tym zakresie m.in. teologią miłosierdzia św. Pawła oraz nauczaniem kaznodziei XIX-wiecznych (jak ks. Piotr Semenenko). Można zatem postrzegać Norwida jako tego myśliciela chrześcijańskiego, który antycypując rewelacje teologiczne wieku XX, wychylił się samodzielnie już w XIX stuleciu ku temu ważnemu zagadnieniu wiary.

Keywords

PL

miłosierdzie; teologia; Norwid; ks. Piotr Semenenko; zmartwychwstańcy; św. Paweł; nauka społeczna Kościoła; antropologia

EN

mercy; theology; Norwid; Fr Piotr Semenenko; the Resurrectionists; St Paul; social teaching of the Church; anthropology

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Norwidiana
• Year: 2023
• Volume: 41
• Pages: 5-27

Dates

published

2023

Contributors

author

Renata Gadamska-Serafin

• Jagiellonian University in Kraków

• https://orcid.org/0000000151826097

References

• Champagny F., La charité chrétienne dans les premiers siècles de l’Eglise, Paris 1854.
• Dunajski A., Teologiczne czytanie Norwida, Pelplin 1996.
• Dunajski A., Naród – Ojczyzna – Społeczeństwo w myśli Cypriana Norwida, Lublin 2002.
• Encyklopedia kościelna podług teologicznej encyklopedii Wetzera i Weltego, z licznymi dopełnieniami, t. 14, Warszawa 1881.
• Gorazdowski Z., Katechizm święty kościoła katolickiego dla ludu, Lwów 1875.
• Kadyjewska A., Korpysz T., Puzynina J., Chrześcijaństwo w pismach Cypriana Norwida, Warszawa 2000.
• Korcz D. CR, Oczyszczający wymiar miłosierdzia Bożego w cierpieniu według nauk o. Piotra Semenenki, „Zeszyty Historyczno-Teologiczne. Rocznik Zmartwychwstańców” 2016, nr 22, s. 109-122.
• Korpysz T., Kilka uwag na temat norwidowego rozumienia zwrotu „szczęść Boże”, „Prace Filologiczne” 1998, t. 43, s. 257-263.
• Kozłowska A., „Przedwieczny, którego zowią Bogiem”. O jednym Norwidowskim imieniu Boga, w: Strona Norwida. Studia i szkice ofiarowane Profesorowi Stefanowi Sawickiemu, red. P. Chlebowski, W. Toruń, E. Żwirkowska, E. Chlebowska, Lublin 2008, s. 223-236.
• Kozłowska A., Niekonwencjonalne nazwy Boga w pismach Cypriana Norwida, w: „Niejedno ma imię…” Prace onomastyczne i dialektologiczne dedykowane Profesor Ewie Wolnicz-Pawłowskiej, red. E. Dzięgiel, T. Korpysz, Warszawa 2013, s. 211-228.
• Kozłowska A., Kilka uwag o wybranych Norwidowych użyciach nazwy „Bóg”, w: Znaczenie. Tekst. Kultura. Prace ofiarowane Profesor Elżbiecie Janus, red. A. Kozłowska, A. Świątek, Warszawa 2014, s. 163-178.
• Kozłowska A., O Bogu w pismach Cypriana Norwida, w: „Ja to, co śpiewam, żyję i boleję”. Cypriana Norwida dialog z życiem i światem współczesnym, red. G. Kapaon, T. Korpysz, Chrzęsne 2017, s. 41-53.
• Kudyba W., „Aby mowę chrześcijańską odtworzyć na nowo…” Norwida mówienie o Bogu, Lublin 2000.
• Miłosierdzie w filozofii i religiach, red. R. Niparko i J. Skrzypczak, „Edukacja. Teologia i Dialog”, t. 2: 2005.
• Obsulewicz B., „Nieobałamucona” wrażliwość: pisarze okresu pozytywizmu o filantropii i miłosierdziu, Lublin 2008.
• Sławińska I., Chrześcijaństwo w przemyśleniach Norwida, „Znak” 1966, nr 6, s. 721-732.
• Sługa Boży o. Piotr Semenenko CR i zmartwychwstańcza szkoła duchowości. Materiały z sympozjum „Centrum Resurrectionis”, Kraków 15 marca 2011 r., red. ks. W. Misztal, ks. W. Mleczko CR, Kraków 2011.
• Urbański S., Miłosierdzie według ks. Piotra Semenenki, w: Światła Miłosierdzia, red. A. Baran, Lublin 2004, s. 173-184.
• Wokół „Dziennika” o. Piotra Semenenki, red. ks. W. Mleczko, Kraków 2014.
• Zajączkowski R., Głos prawdy i sumienie: Kościół w pismach Cypriana Norwida, Toruń 2012.

Identifiers

DOI

10.18290/sn2341.1

Biblioteka Nauki

31233704