Norwid wobec Rosji. O koncepcji presji moralnej

• Authors: Łukasz Niewczas

Title variants

EN

Norwid on Russia. On the concept of moral pressure

Abstracts

EN

This article discusses the concept of “moral pressure”, developed by Norwid during the January Uprising. Moral pressure was to constitute the main weapon in the ideological struggle postulated by the poet. Norwid strongly criticised the unilateral reliance of Poles on armed struggle, while utterly (as he claimed) neglecting the ideological struggle. Moral pressure was to constitute a kind of systemic and multifaceted propaganda-like influence on Russia and Europe in order to make them realise that any progress towards the democratisation of Russia takes place through Polish mediation. However, the tragedy of the Polish situation is that this mediation usually involves Polish sacrifice and the violation of Polish rights. The article presents a diachronic perspective on the formation of this concept and its hidden paradoxes that remained unnoticed by Norwid.

PL

Artykuł omawia koncepcję „presji moralnej”, wypracowaną przez Norwida w okresie powstania styczniowego. Presja moralna stanowić miała główny oręż w ramach postulowanej przez poetę walki ideowej. Norwid poddawał bowiem ostrej krytyce jednostronne oparcie się Polaków na walce zbrojnej, przy całkowitym (jak twierdził) zaniedbaniu walki ideowej. Presja moralna stanowić miała rodzaj systemowego i wieloaspektowego propagandowego oddziaływania na Rosję i Europę w celu uświadomienia, że jakikolwiek postęp w kierunku demokratyzacji Rosji odbywa się za polskim pośrednictwem, przy czym tragizm polskiego położenia polega na tym, że jest to z reguły pośrednictwo oparte na polskiej ofierze, pogwałceniu praw Polaków. Autor artykułu omawia w perspektywie diachronicznej kształtowanie się tej koncepcji i jej ukryte, niedostrzeżone przez Norwida, paradoksy.

Keywords

PL

presja moralna; powstanie styczniowe; propaganda; Polska; Rosja; Memoriał o prasie

EN

moral pressure; January Uprising; propaganda; Poland; Russia; Memoriał o prasie [Memorial on the Press]

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Norwidiana
• Year: 2023
• Volume: 41
• Pages: 45-58

Dates

published

2023

Contributors

author

Łukasz Niewczas

• The John Paul II Catholic University of Lublin, Institute for the Study of Cyprian Norwid’s Literature

• https://orcid.org/0000000285852928

References

• Halkiewicz-Sojak G., Cyprian Norwid wobec idei insurekcyjnej, w: Norwid wobec Powstania Styczniowego, red. P. Chlebowski, Lublin 2017, s. 13-23.
• Kozłowska A., Jak Norwid widział rolę słowa w powstaniu?, w: Norwid wobec Powstania Styczniowego, red. P. Chlebowski, Lublin 2017, s. 155-163.
• Makowiecki T., Norwid wobec powstania styczniowego, „Pamiętnik Literacki” 26: 1929, z. 4; przedruk w: tenże, Poeta i myśliciel. Rozprawy i studia o Norwidzie, red. E. Chlebowska, W. Toruń, Lublin 2013, s. 97-125.
• Rzepczyński S., Listy w funkcji stanowiącej. O projekcie dziennika z 1863 r., w: Norwid wobec Powstania Styczniowego, red. P. Chlebowski, Lublin 2017, s. 165-177.
• Stefanowska Z., Spór o powstanie, w: taż, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993, s. 83-104.
• Toruń W., Norwid a Rosja (uwagi na marginesie lektury rapsodu „Fulminant”, „Znak” 1986, nr 10, s. 53-68.
• Toruń W., Norwid o Niepodległej, Lublin 2013.
• Weintraub W., Norwid wobec powstania styczniowego, „Studia Norwidiana” 12-13: 1994- 1995, s. 3-17.
• Wolniewicz M., Historia – polityka – eschatologia. Rosja w propagandzie powstańczej Cypriana Norwida, „Sensus Historiae”, t. IX: 2012, s. 167-187.
• Wolniewicz M., Moskwa ante portas. Rosja w polskiej propagandzie powstańczej (1863- 1864), Poznań 2014.
• Wrzesińska K., Ariowie i Turańczycy. Poglądy Franciszka H. Duchińskiego na temat rasy i cywilizacji. „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa” 2015, nr 46, s. 46-63.

Identifiers

DOI

10.18290/sn2341.3

Biblioteka Nauki

31233703