Epos-nasza Cypriana Norwida, czyli jeszcze o konkretyzacji „(nie)zapisanej” Don Kichota

• Authors: Beata Garlej

Title variants

EN

Epos-nasza by Cyprian Norwid, that is on “(un)written” concretisation of Don Quixote

Abstracts

EN

The article deals with the theoretical-literary problem of the (im)possibility of “a poetic representation of concretisation”, as Michał Głowiński described Cyprian Kamil Norwid’s Epos-nasza. Referring to selected assumptions of phenomenological philosophy (Ingarden’s aesthetic concretisation and Husserl’s “presenting”) and to the findings of Norwidologists regarding the specificity of his poetry, a conclusion was presented and justified that Norwid’s poem constituted a concretisation impression, formally being a memory, and moreover, a memory devoid of an ironic tinge.

PL

W artykule podjęto teoretycznoliteracki problem (nie)możliwości „poetyckiego zapisu konkretyzacji”, jak Michał Głowiński określił Epos-naszą Cypriana Norwida. Odnosząc się do wybranych założeń filozofii fenomenologicznej (konkretyzacji estetycznej Ingardena i „uobecniania” Husserla) oraz do ustaleń norwidologów dotyczących specyfiki jego poezji, przedstawiono i uargumentowano wniosek o stanowieniu przez poemat Norwida konkretyzacyjnej impresji, formalnie będącej wspomnieniem, ponadto zaś – wspomnieniem pozbawionym ironicznego zabarwienia.

Keywords

PL

Epos-nasza; Norwid; „poetycki zapis konkretyzacji”; wspomnienie; „uobecnianie”; Ingarden; Husserl

EN

Epos-nasza; Norwid; “a poetic representation of concretisation”; memory; “presenting”; Ingarden; Husserl

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Norwidiana
• Year: 2023
• Volume: 41
• Pages: 97-116

Dates

published

2023

Contributors

author

Beata Garlej

• Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw

• https://orcid.org/0000000187377924

References

• Augustyn św., Wyznania, przeł. oraz wstępem i kalendarium opatrzył Z. Kubiak, Kraków 2001.
• Cervantes Saavedra M. de, Przemyślny szlachcic Don Kichot z Manczy, przekład z języka hiszpańskiego, wstęp i oprac. W. Charchalis, Poznań 2016.
• Chlebowska E., W zbroi i bez kontusza – szlachecki portret Norwida, „Studia Norwidiana” 32: 2014, s. 281-289.
• Chlebowski P., „Z osieroconym bawi się strzemieniem…”. O wierszu Norwida „Epos-nasza”, w: Romantyk jako czytelnik. II Sympozjum im. Zofii Trojanowiczowej, red. A. Borkowska-Rychlewska, W. Hamerski, K. Trybuś, Poznań 2020, s. 267-283.
• Červenka M., Wers i czas, przeł. L. Engelking, „Pamiętnik Literacki” 1995, z. 4, s. 93-98.
• Dámaso A., Esej o metodach i granicach stylistyki, przeł. S. Ciesielska-Borkowska, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. 1: Metody stylistyki literackiej. Kierunki ergocentryczne, Kraków 1970, s. 57-104.
• Fieguth R., Zaproszenie do „Quidama”. Portret poematu Cypriana Norwida, Kraków 2014.
• Fuentes C., Cervantes czyli krytyka sztuki czytania, przeł. J. Petry-Mroczkowska, Kraków 1981.
• Garlej B., Emocjonalny wymiar konkretyzacji estetycznej w „Elegii na odejście pióra atramentu lampy”, w: Liryka i fenomenologia. Zbigniew Herbert i Tadeusz Różewicz w kręgu myśli Ingardenowskiej, red. nauk. J.M. Ruszar, D. Siwor, Kraków 2016, s. 121-133.
• Garlej B., O (podstawowym) znaczeniu Ingardenowskiej kategorii konkretyzacji estetycznej, Kraków 2018.
• Głowiński M., Norwida wiersze-przypowieści, w: Cyprian Norwid. W 150-lecie urodzin. Materiały konferencji naukowej 23-25 września 1971, red. M. Żmigrodzka, Warszawa 1973, s. 72-109.
• Głowiński M., Świadectwa i style odbioru, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1975, nr 3(21), s. 9-28.
• Halkiewicz-Sojak G., Średniowieczne inspiracje w poezji Cypriana Norwida, „Colloquia Litteraria” 2016, t. 20, nr 1, s. 11-27.
• Husserl E., Wykłady z fenomenologii wewnętrznej świadomości czasu, przeł. i przypisami opatrzył J. Sidorek, tłumaczenie przejrzał i wstępem poprzedził A. Półtawski, Warszawa 1989.
• Ingarden R., Dzieło literackie i jego konkretyzacje, w: tenże, Szkice z filozofii literatury, t. 1, Łódź 1947, s. 67-86.
• Ingarden R., O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, przeł. M. Turowicz, Warszawa 1960.
• Ingarden R., Formy poznawania dzieła literackiego, w: Problemy teorii literatury w Polsce międzywojennej, wyboru dokonał H. Markiewicz, Wrocław 1982, s. 61-85.
• Jermalonek T., Norwid w siedmiu odsłonach…, „Studia Norwidiana” 31: 2013, s. 192-207.
• Kijowski A., Granice literatury. Wybór szkiców krytycznych i historycznych, t. 2, Warszawa 1991.
• Korpysz T., Nie tylko „Epos-nasza”. O obrazie Don Kichota w pismach Norwida, w: Norwid. Z warsztatów norwidologów bielańskich, red. T. Korpysz, B. Kuczera-Chachulska, Warszawa 2011, s. 9-33.
• Korpysz T., „Czytać jest to dogłębiać wyrażenia…”, w: Norwid – interpretacje, red. T. Korpysz, Warszawa 2021, s. 13-18.
• Łapiński Z., Norwid, Kraków 1971.
• Pąkciński M., Ironiczny „skok stylu”: Miciński i Witkacy pomiędzy wzniosłością a groteską, „Napis” 2008, nr XIV, s. 351-367.
• Pniewski D., Czy Norwid był „kolorystą naszej wiązanej mowy”? Uwagi o barwie i świetle w „Quidamie” Norwida, „Studia Norwidiana” 20-21: 2002-2003, s. 17-30.
• Rzońca W., Ironia romantyczna a początki ironii typu modernistycznego – Kierkegaard i Norwid, w: Ironia modernistów. Studia, red. nauk. M. Bajko, U.M. Pilch, J. Ławski, Białystok 2018, s. 41-68.
• Sawicki S., Norwida walka z formą, w: tegoż, Norwida walka z formą, Warszawa 1986, s. 9-23.
• Seweryn A., Światłocienie i dysonanse. O Norwidzie i tradycji literackiej, Lublin 2013.
• Skubalanka T., Norwid a poezja współczesna. Szkic stylistyczny, „Colloquia Litteraria” 2008, nr 4-5, s. 171-191.
• Sławiński J., Miejsce interpretacji, „Teksty Drugie” 1995, z. 5, s. 27-44.
• Spitzer L., Perspektywizm językowy w „Don Kichocie”, przeł. D. Danek, w: K. Vossler, L. Spitzer, Studia stylistyczne,wybór tekstów i oprac. M.R. Mayenowa, R. Handke, Warszawa 1972, s. 328-376.
• Stefanowska Z., Norwidowski Farys, w: Cyprian Norwid. W 150-lecie urodzin. Materiały konferencji naukowej 23-25 września 1971, red. M. Żmigrodzka, Warszawa 1973, s. 18-38.
• Stefanowska Z., Norwid o niewoli narodowej, „Studia Norwidiana” 3-4: 1985-1986, s. 75-84.
• Stoff A., O pojęciu interpretacji, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” 1993, z. 266, s. 87-109.
• Stoff A., Aksjologiczny sens konkretyzacji estetycznej w teorii poznania dzieła literackiego Romana Ingardena, w: Estetyka Romana Ingardena a praktyka interpretacyjna, red. B. Garlej, B. Kuczera-Chachulska, A. Tyszczyk, Warszawa 2018, s. 69-88.
• Stróżewski W., Norwid, Platon, Chopin, w: Norwid – interpretacje, red. T. Korpysz, Warszawa 2021, s. 47-54.
• Treugutt S., Otwarcie konferencji, w: Cyprian Norwid. W 150-lecie urodzin. Materiały konferencji naukowej 23-25 września 1971, red. M. Żmigrodzka, Warszawa 1973, s. 3.
• Zamącińska D., Słynne – nieznane. Wiersze późne Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Lublin 1985.

Identifiers

DOI

10.18290/sn2341.6

Biblioteka Nauki

31233695