Motyw „pełnej” suwerenności w myśli politycznej emigracyjnego Stronnictwa Narodowego w latach 1945-1989

• Authors: Stanisław Kilian

Title variants

EN

The Motive of “Full” Sovereignty in the Political Thought of the National Party in Emigration in the Years 1945-1989

Abstracts

EN

From the early post-war years on, the political activity of Polish émigrés was driven by the desire to see Poland regaining its full sovereignty. Polish politicians in exile were of the opinion that, as a result of the 1945 Yalta Conference, Poland lost its sovereignty and became a Soviet-dependent state. Moreover, the political agenda of the Warsaw-based “puppet” government led to the deepening of the state of dependence on the USSR. Given the foregoing, the main political objective was to “undo Yalta,” restore sovereignty, and strengthen the bonds of national identity. The research aim of the article is to explain the concept of “full sovereignty” and to expose its missing elements as a driver of the political strategy of Polish émigrés. The research covers the analysis of factors that shaped the nature of the struggle for Poland’s political independence abroad, among them, the Cold War between East and West and European integration. The nature of the sources used, mainly materials highlighting the life of the National Party in emigration, narrows the content of the research objective to the area of political thought of the legalistic camp; its leaders unanimously supported the strategy of regaining full sovereignty. The results of the research justify the conclusion that the idea “full sovereignty” laid the foundations of the information campaign launched immediately after WW2 and aimed to galvanize the immigrant community into political action.

PL

Od pierwszych lat powojennych działalność polityczna emigracji była podporządkowana idei odzyskania pełnej suwerenności. Emigracyjni politycy stali na stanowisku, iż w następstwie układu jałtańskiego Polska utraciła suwerenność, stała się państwem zależnym w sowieckiej strefie wpływów, a polityka rządu warszawskiego, „marionetkowego”, doprowadziła do pogłębienia stanu zależności od ZSRR. W tym kontekście głównym zadaniem polityki emigracyjnej było „cofnięcie Jałty” i przywrócenie suwerenności oraz wzmocnienie więzów tożsamości narodowej. Celem badawczym artykułu jest wyjaśnienie pojęcia „pełnej suwerenności” – ukazanie jej brakujących elementów jako motywu polityki polskiej emigracji. W sferze zainteresowań badawczych sytuuje się analiza czynników kształtujących charakter emigracyjnej batalii o odzyskanie niezależności politycznej: zimnowojennej rywalizacji między Wschodem i Zachodem oraz integracji europejskiej. Charakter wykorzystanych źródeł, głównie materiałów z życia emigracyjnego Stronnictwa Narodowego kwalifikuje treść celu badawczego do obszaru myśli politycznej ugrupowań obozu legalistycznego. Liderzy tych ugrupowań jednym głosem mówili o strategii odzyskania pełnej suwerenności. Wyniki badań upoważniają do stwierdzenia, iż motyw „pełnej suwerenności” stał się fundamentem akcji informacyjnej, organizowanej od pierwszych lat powojennych z zamiarem mobilizacji politycznej emigracyjnej społeczności do aktywności politycznej.

Keywords

PL

emigracja polityczna; polityka polska; suwerenność; integracja europejska

EN

political emigre circles; Polish politics; sovereignty; European integration

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Polonijne
• Year: 2021
• Volume: 42
• Pages: 239-260

Dates

published

2021

Contributors

author

Stanisław Kilian

• Pedagogical University of Kraków

• https://orcid.org/000000032307673X

References

• Adamczyk A., Piłsudczycy w izolacji (1939-1954). Studium z dziejów struktur i myśli politycznej, Bełchatów: Instytut Józefa Piłsudskiego w Warszawie 2008.
• Baraniecki P.J., Zarys działalności Stronnictwa Narodowego w latach 1939-1995 poza granicami Polski, Londyn 1995 (Aneks 2/1).
• Cenckiewicz S., Oczami bezpieki. Szkice i materiały z dziejów aparatu bezpieczeństwa PRL, Kraków: Wydawnictwo Arcana 2009.
• Chodakiewicz J.M., Żydzi i Polacy 1918-1955. Współistnienie – zagłada – komunizm, Warszawa: Wydawnictwo Capital 2005.
• Czaputowicz J., Suwerenność, Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych 2018.
• Friszke A., Życie polityczne emigracji, Warszawa: Biblioteka WIĘZI 1999.
• Habielski R., Życie społeczne i kulturalne emigracji, Warszawa: Biblioteka WIĘZI 1999.
• Kilian S., Myśl społeczno-polityczna Tadeusza Bieleckiego, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie 2000.
• Kulka G., Koncepcje prawno-ustrojowe Rady Narodowej RP na emigracji w latach 1939-1991, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2009.
• Lencznarowicz J., Jałta. W kręgu mitów założycielskich polskiej emigracji politycznej 1944- 1956, Kraków: Księgarnia Akademicka 2009.
• Łaptos J., Europa marzycieli. Integracyjne wizje i projekty środkowoeuropejskiej emigracji politycznej (1940-1956), Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego 2012.
• Łukasiewicz S., Emigracyjny system polityczny, [w:] Polska emigracja polityczna 1939-1990. Stan badań, red. S. Łukasiewicz, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej 2016.
• Machcewicz P., Emigracja w polityce międzynarodowej, Warszawa: Biblioteka WIĘZI 1999.
• Tarka K., Emigracyjna dyplomacja. Polityka Rządu RP na Uchodźstwie 1945-1990, Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM 2003.
• Sikorski T., Wyznajemy zasady narodowe polskie i uniwersalne katolickie. Stronnictwo Narodowe na emigracji (1939-1992). Zarys działalności i myśli politycznej, Angielski łącznik. Albin Tybulewicz (1929-2014), Warszawa: Muzeum Historii Polski 2016.
• Stobiecki R., Klio na wygnaniu. Z dziejów polskiej historiografii na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii po 1945 r., Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2005.
• Turek W., Od Jałty do zjednoczonej Europy. Polityka emigracyjnego Stronnictwa Narodowego w latach 1958-1968, „Arcana” 2003, nr 51-52, s. 217-227.
• Wolsza T., Polacy na emigracji 1945-1956, [w:] PRL od lipca 44 do grudnia 70, red. K. Persak, P. Machcewicz, Warszawa: Bellona 2010.
• Zaremba Z., Listy 1946-1967, oprac. O. Blatonowa, A. Friszke, Warszawa: ISP PAN 2000.

Identifiers

DOI

10.18290/sp2142.11

Biblioteka Nauki

1956317