Parafia jako przestrzeń aktywności kulturalnej polskich imigrantów. Z życia muzycznego Polonii chicagowskiej do roku 1914

• Authors: Marcin Borys

Title variants

EN

The Parish as a Space of Cultural Activity for Polish Immigrants from the Musical Life of Chicago’s Polish Community up to 1914

Abstracts

EN

This article shows the forms of cultural activity of Polish immigrants, the space for the implementation of which remained in Polish parishes which were established and operating in large numbers in Chicago. It focuses on aspects related to the musical life of the local Polish community in the period from the organisation of the first Polish ethnic parish in the city – St Stanislaus Kostka Parish (1867) up to 1914. As communities were formed, various parish organisations and institutions of a socio-cultural nature were established. These included choirs and singing groups focusing on the dissemination of both religious and secular music. Their formation was often initiated by church organists. Performers in these groups enriched the liturgy with their performances, prepared concerts and vocal shows. The best-known figures of the Polish music scene at that time included Antoni Małłek, Andrzej Kwasigroch and soloists Róża Kwasichroch and Agnieszka Nering. Through the emerging musical initiatives, the parish audience was able to participate in cultural life and enjoy their free time. At the same time, thanks to the repertoire presented, which included popular Polish songs as well as songs of a patriotic nature, they had an impact on promoting Polish national identity and shaping the identity of the listeners.

PL

Artykuł ukazuje formy aktywności kulturalnej polskich imigrantów, dla realizacji których przestrzenią pozostawały polskie parafie rzymskokatolickie licznie powstające i funkcjonujące w Chicago. Uwaga została w nim skupiona na aspektach związanych z życiem muzycznym miejscowej Polonii w okresie od chwili zorganizowania pierwszej polskiej parafii etnicznej w mieście – parafii św. Stanisława Kostki (1867) do roku 1914. Wraz z tworzeniem się wspólnot zawiązywano w nich rozmaite organizacje i instytucje parafialne o społeczno-kulturalnym charakterze. Były to między innymi chóry oraz zespoły śpiewacze koncentrujące się na upowszechnianiu muzyki zarówno religijnej, jak i świeckiej. Inspiratorami ich powstania byli często kościelni organiści. Wykonawcy skupieni w tych grupach swoimi występami wzbogacali liturgię, przygotowywali koncerty i popisy wokalne. Do najbardziej znanych postaci polonijnej sceny muzycznej w tym czasie należeli między innymi Antoni Małłek, Andrzej Kwasigroch oraz solistki Róża Kwasichroch i Agnieszka Nering, Za sprawą powstających inicjatyw muzycznych parafialna publiczność mogła uczestniczyć w życiu kulturalnym oraz przyjemnie spędzić wolny czas. Jednocześnie, dzięki prezentowanemu repertuarowi, w którym było miejsce między innymi na popularne utwory polskie, a także pieśni o charakterze patriotycznym, oddziaływały one na propagowanie polskości oraz kształtowanie tożsamości słuchaczy.

Keywords

PL

Chicago; polskie parafie etniczne; życie kulturalne; muzyka; chóry; towarzystwa parafialne; Antoni Małłek

EN

Chicago; Polish ethnic parishes; cultural life; music; choirs; parish societies; Antoni Małłek

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Polonijne
• Year: 2023
• Volume: 44
• Pages: 177-196

Dates

published

2023

Contributors

author

Marcin Borys

• Muzeum Okręgowe w Tarnowie

• https://orcid.org/0000000205814260

References

• Andrea SSND, The Societies of St. Stanislaus Kostka Parish, Chicago, „Polish American Studies” 9(1952), nr 1-2, s. 27-37.
• Bonusiak A., Działalność folklorystyczna środowisk polskich za granicami. Studium przypadków, [w:] Co trzeci lipiec naszym sercem bije… Światowe Festiwale Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie 1969-2019, red. A. Bonusiak, Rzeszów: Zimowit 2019, s. 11-39.
• Borys M., Działalność żeńskich zgromadzeń zakonnych wśród Polonii chicagowskiej (1874-1899), „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny” 2018, nr 1(167), s. 219-239.
• Borys M., Kształtowanie się sieci polskich parafii etnicznych w Chicago do końca XIX wieku, [w:] Polacy w Chicago. Doświadczenie imigranta: integracja, izolacja, asymilacja, red. A. Walaszek, Warszawa: Muzeum Historii Polski 2020, s. 11-48.
• Borys M., Kulturalne aspekty działalności polskich parafii rzymskokatolickich w Chicago w XIX stuleciu, „Przegląd Polsko-Polonijny” 2013, nr 5-6, s. 237-252.
• Borys M., Zmartwychwstańcy i początki polonijnego Chicago, [w:] Diaspora polska w Ameryce Północnej, red. R. Raczyński, K.A. Morawska, Gdynia: Muzeum Emigracji 2018, s. 169-197.
• Furtak M.A., Księgi jubileuszowe polskich parafii w Stanach Zjednoczonych jako źródło do badań naukowych, „Studia Polonijne” 40(2019), s. 195-208.
• Glomski H.M., Contribution of Americans of Polish Ancestry to the Development of Music in Chicago, [w:] Poles of Chicago 1837-1937. A History of One Century of Polish Contribution to the City of Chicago, Illinois, oprac. L.T. Zglenicki, Chicago: Polish Pageant 1937, s. 55-65.
• Granacki V., Chicago’s Polish Downtown, Charleston: Arcadia Publishing 2004.
• Haiman M., The Poles in Chicago, [w:] Poles of Chicago 1837-1937. A History of One Century of Polish Contribution to the City of Chicago, Illinois, oprac. L.T. Zglenicki, Chicago: Polish Pageant 1937, s. 1-10.
• Kruszka W., Historya Polska w Ameryce. Początek, wzrost i rozwój dziejowy osad polskich w Północnej Ameryce (w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie), t. 4, Milwaukee 1905.
• Kruszka W., Historya Polska w Ameryce. Początek, wzrost i rozwój dziejowy osad polskich w Północnej Ameryce (w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie), t. 9, Milwaukee 1906.
• Kunka N., The Amateur Theatre Among the Poles, [w:] Poles of Chicago 1837-1937. A History of One Century of Polish Contribution to the City of Chicago, Illinois, oprac. L.T. Zglenicki, Chicago: Polish Pageant 1937, s. 67-90.
• Leś B., Kościół w procesie asymilacji Polonii amerykańskiej. Przemiany funkcji polonijnych instytucji i organizacji religijnych w środowisku Polonii chicagowskiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1981.
• Miąso J., Dzieje oświaty polonijnej w Stanach Zjednoczonych, Warszawa: PWN 1970.
• Nir R., Źródła do historii Polonii, Orchard Lake 1982.
• Pelczar R., Miejsce duchowieństwa rzymskokatolickiego i służby kościelnej wśród kadry nauczycielskiej szkół ludowych Galicji w latach 1774-1873, „Nasza Przeszłość” 2018, t. 129, s. 149-180.
• Posern-Zieliński A., Tradycja a etniczność. Przemiany kultury Polonii amerykańskiej, Wrocław: Ossolineum 1982.
• Potaczała G. MChR, Polacy na Trójcowie. Dzieje kościoła pw. Świętej Trójcy w Chicago, Poznań: Wydawnictwo Agape 2007.
• Rzepecki K., Działalność muzyczna Władysława Brankiewicza (1853-1929), [w:] Twórczość kompozytorów słowiańskich I połowy XX wieku. Zagadnienia wybrane, red. K. Krzymowska-Szacoń, Lublin: Wydawnictwo KUL 2017, s. 73-83.
• Walaszek A., Antoni Małłek (1851-1917) działacz Polonii amerykańskiej: muzyk i polityk, „Studia Polonijne” 30(2009), s. 371-377.
• Walaszek A., Kościół, etniczność, demokratyzacja – parafie polonijne w USA (1854-1930), „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny” 2015, z. 1(155), s. 5-66.
• Zahajkiewicz S., Księża i Parafie Polskie w Stanach Zjednoczonych Pół. Am., Chicago 1897.

Identifiers

DOI

10.18290/sp2344.9

Biblioteka Nauki

31339179