Posiadane zasoby osobiste (optymizm i poczucie własnej skuteczności) a ocena jakości życia. Analiza współzależności

• Authors: Małgorzata Pietras-Mrozicka

Title variants

Posiadane zasoby osobiste (optymizm i poczucie własnej skuteczności) a ocena jakości życia. Analiza współzależności

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Badając jakość życia jako wymiar subiektywny i obiektywny, warto przyjrzeć się czynnikom indywidualnym, które mogą wpływać na jej ocenę. Artykuł ma charakter interdyscyplinarny, łącząc aspekty socjologiczne i psychologiczne. Celem jest odpowiedź na pytanie, czy istnieje współzależność pomiędzy oceną jakości życia i składających się na nią aspektów a posiadanymi zasobami osobistymi badanych: dyspozycyjnym optymizmem oraz poczuciem własnej skuteczności. W tym celu analizie poddane są dotychczasowe badania jakości życia różnych grup ludzi: zdrowych, chorych i znajdujących się w trudnych sytuacjach życiowych (bezdomność, pozbawienie wolności). U badanych zmierzony został także poziom dyspozycyjnego optymizmu oraz poczucia własnej skuteczności. Do mierzenia zasobów użyte zostały narzędzia psychologiczne: Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES) oraz Test Orientacji Życiowej (LOT-R). Rezultaty analizy wskazują na istnienie wzajemnej, choć nie zawsze bezpośredniej zależności między omawianymi zmiennymi. Zaznacza się bardziej pośrednia rola oddziaływania optymizmu na subiektywne i obiektywne składniki jakości życia. Warunki życia mają zaś wpływ na kształtowanie i dalsze rozwijanie/ pomniejszanie posiadanych zasobów. Przeprowadzona analiza może wskazać na dalsze kierunki rozwoju polityki zdrowotnej, rodzinnej i socjalnej.

EN

Individual factors influencing the assessment of subjective and objective dimensions of the quality of life should be analysed in the research aimed at quality of life assessment. This article is of interdisciplinary nature, as it focuses on both sociological and psychological views. Its aim is to find out whether there is any interdependence between the quality of life with its aspects and the personal resources of individuals whose quality of life was assessed; that is dispositional optimism and self-efficacy. For that purpose the existing data referring to quality of life assessment of varied groups of people have been analysed. The groups consisted of healthy people, ill people and those remaining in difficult living conditions (homelessness and imprisonment). The level of dispositional optimism and self-efficacy of all participants of the research analyzed was also assessed. Adequate psychological tools were used to measure the levels of personal resources: General Self-Efficacy Scale (GSES) and Life Orientation Test-Revised (LOT-R). The results of the analysis have proved the existing, but not necessarily direct, interdependence between the variables. The more indirect influence of optimism on subjective and objective aspects of the quality of life has been noticed. Living conditions affect the way personal resources are formed and developed or reduced during lifetime. The analysis may indicate further directions for the development of the health, family, social policy.

Keywords

PL

jakość życia; wymiar subiektywny i obiektywny; dyspozycyjny optymizm; poczucie własnej skuteczności; zasoby osobiste; analiza współzależności; jakość życia; wymiar subiektywny i obiektywny; dyspozycyjny optymizm; poczucie własnej skuteczności; zasoby osobiste; analiza współzależności

EN

quality of life; subjective and objective dimensions; dispositional optimism; self- efficacy; personal resources; interdependence analysis

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2016
• Issue: 57
• Pages: 19-38

Dates

published

2016-06-30

Contributors

author

Małgorzata Pietras-Mrozicka

References

• Bishop G. D., (2000), Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Astrum, Wrocław.
• Cockerham W. C. (2000), Sociology of mental disorder, Upper Saddle River, Prentice Hall, New York.
• Cramm J. M., Strating M. M. H., Roebroeck M. E., Nieboer A. P. (2013), The Importance of General Self-Efficacy for the Quality of Life of Adolescents with Chronic Conditions, Social Indicators Research, (113), s. 551–561.
• Czapiński J. (2012), Ekonomia szczęścia i psychologia bogactwa, „Nauka” 1, s. 51–88.
• Czapiński J. (2013), Indywidualna jakość i styl życia. Diagnoza Społeczna 2013. Warunki i Jakość Życia Polaków – Raport, “Contemporary Economics”, t. 7, s. 162–267.
• Czapiński J. (2013), Wstęp. Diagnoza Społeczna 2013, Warunki i Jakość Życia Polaków – Raport, “Contemporary Economics”, t. 7, s. 13–15.
• de Castro E. K., Ponciano C., Meneghetti B., Kreling M., Chem C. (2012), Quality of Life, Self-Efficacy and Psychological Well-Being in Brazilian Adults with Cancer: A Longitudinal Study, “Psychology”, t. 3(4), s. 304–309.
• Dolińska-Zygmunt G., Mokrzyńska K. (2013), Personal quality of life factors among imprisoned repeat offenders, “Polish Journal of Applied Psychology”, 11(4), s. 109–122.
• Ferguson S. J., Ba Hons, Goodwin A. D. (2010), Optimism and well-being in older adults: The mediating role of social support and perceived control, “Aging and Human Development”, Vol. 71(1), s. 43–68.
• Główny Urząd Statystyczny (2013), Jakość życia, kapitał społeczny, ubóstwo i wykluczenie w Polsce, Warszawa, s. 7–33.
• Gulyas J. (2013), Hopes and fears – components of subjective well-being, [w:] Z. Rusnak, K. Ostasiewicz (red.), Quality of life and sustainable development, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 308, s. 57–68.
• Heszen I., Sęk H. (2007), Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Hobfoll S. (2006), Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Johnson J. C. (2002), The Contributions of Optimism and Pessimism to Physical and Psychological Well-being Among Adults with Type 2 Diabetes, West Virginia University, ProQuest.
• Juczyński Z. (2006), Health-related quality of life: Theory and measurement, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica 10, s. 3–15.
• Kaczmarek Ł. (2004), Wpływ aktywności twórczej na poziom pozytywnego afektu w kontekście problematyki radzenia sobie ze stresem, [w:] H. Sęk, Ł. Kaczmarek (red.), W stronę psychologii pozytywnej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 5–11.
• Kawczyńska-Butrym Z. (2002), Zdrowie – choroba jako kategoria opisu położenia społecznego, [w:] W. Piątkowski, A. Titkow, W stronę socjologii zdrowia, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 222–236.
• Kulikowski K. (2014), Psychologiczny i medyczny kontekst jakości życia osób z chorobami reumatycznymi, „Reumatologia”, 52, 3, s. 200–206.
• Majkowicz M., Zdun-Ryżewska A. (2009), Ocena jakości życia w zaburzeniach psychicznych – koncepcje, badania, narzędzia pomiaru, „Psychiatria w Praktyce Klinicznej”, t. 2(2), s. 100–114.
• Mazanec S. R., Daly B. J., Douglas S. L., Lipson A. R. (2010), The relationship between optimism and quality of life in newly diagnosed cancer patients, “Cancer Nurs.”, 33(3), s. 235–243.
• Michalska-Leśniewicz M., Gruszczyński W. (2010), Psychologiczne wyznaczniki jakości życia kobiet z rozpoznaną depresją, „Psychiatria Polska”, t. XLIV (4), s. 529–541.
• Milaniak I. J. (2014), Ocena wybranych wyznaczników jakości życia chorych po przeszczepieniu serca, Praca doktorska, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Kraków.
• Moos R. H., Schaefer J. A. (1993), Coping Resources and Process: Current Concepts and Measures, [w:] L. Goldberger, S. Breznits (red.), Handbook of Stress. Theoretical and Clinical Aspects, The Free Press, New York, s. 234–257.
• Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2010), Osobowość, stres a zdrowie, Difin, Warszawa, s. 152–153.
• Ostrowska A. (2005), Samopoczucie psychiczne Polaków na tle Europejczyków, [w:] W. Piątkowski, W. A. Brodniak (red.), Zdrowie i choroba. Perspektywa socjologiczna, Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, Tyczyn, s. 167–183.
• Ostasiewicz W. (2000), Pursuit of well-being, [w:] W. Ostasiewicz (red.), Aspects of quality of life, Wrocław University of Economics Publishing House, Wrocław, s. 9–48.
• Ostasiewicz K. (2013), Quality of life and sustainable development, [w:] Z. Rusnak, K. Ostasiewicz (red.), Quality of life and sustainable development. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 308, s. 9–26.
• Panek T., Czapiński J., Kotowska I. E. (2013), Metoda badania. Diagnoza Społeczna 2013 Warunki i Jakość Życia Polaków – Raport, “Contemporary Economics”, t. 7, s. 30–39.
• Pinquart M. ,Frohlich C. ,Silbereisen R. K. (2007, )Optimism, pessimism, and change of psychological well-being in cancer patients, “Psychology, Health and Medicine”, 12(4), s. 421–432.
• Poprawa R. (2001), Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem, [w:] G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 103–142.
• Rożnowska A. (2011), Subiektywne obszary jakości życia ludzi znajdujących się w różnej sytuacji życiowej w kontekście zrównoważonego rozwoju, „Problemy Ekorozwoju”, 6(1), s. 127–140.
• Schwarzer R. (1997), Poczucie własnej skuteczności w podejmowaniu i kontynuacji zachowań zdrowotnych. Dotychczasowe podejścia teoretyczne i nowy model, [w:] I. Heszen-Niejodek, H. Sęk (red.), Psychologia Zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 175–205.
• Seligman M. E. P. (2005), Prawdziwe szczęście, psychologia pozytywna a urzeczywistnienie naszych możliwości trwałego spełnienia, Media Rodzina, Poznań.
• Sęk H. (1991), Społeczna psychologia kliniczna, PWN, Warszawa.
• Stach R. (2006), Optymizm – Badania nad optymizmem jako mechanizmem adaptacyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Tobiasz-Adamczyk B. (2005), Kilka uwag o socjologii choroby, [w:] W. Piątkowski, W. A. Brodniak (red.), Zdrowie i choroba. Perspektywa socjologiczna, Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, Tyczyn, s. 27–37.
• Trejtowicz M. (2007), Dynamika dobrostanu psychicznego. Eksploracja danych z badań Diagnoza społeczna, „Psychologia Społeczna”, t. 2, 01(03), s. 66–81.
• Trzebiatowski J. (2011), Jakość życia w perspektywie nauk społecznych i medycznych – systematyzacja ujęć definicyjnych, „Hygeia Public Health”, 46(1), s. 25–31.
• Turosz M. A. (2011), Zasoby osobiste i deficyty a jakość życia studentów Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 92(2), s. 204–210.
• Weber-Rajek M., Ciechanowska K., Mieszkowski J., Niespodziński B., Wycech M., Perzyńska A. (2014), Wpływ zasobów psychicznych na jakość życia chorych po udarze niedokrwiennym mózgu, “Journal of Health Sciences”, 4(9), s. 51–60.
• Wnuk M., Marcinkowski J. T. (2012), Jakość życia jako pojęcie pluralistyczne o charakterze interdyscyplinarnym, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 93(1), s. 21–26.
• Wrosch C., Scheier M. F. (2003), Personality and quality of life: The importance of optimism and goal adjustment, “Quality of Life Research”, 12(1), Kluwer Academic Publishers, s. 59–72.
• Wrzesińska A., Opuchlik K., Kocur J. (2008), Ocena umiejscowienia kontroli zdrowia oraz poziomu poczucia własnej skuteczności i optymizmu u chorych na stwardnienie rozsiane, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 17(4), s. 313–318.
• Zadworna-Cieślak M., Ogińska-Bulik N. (2013), Zachowania zdrowotne osób w wieku senioralnym – rola optymizmu, „Psychogeriatria Polska”, 10(4), s. 145–156.
• Zielińska-Więczkowska H., Kędziora-Kornatowska K. (2010), Determinanty satysfakcji życiowej w późnej dorosłości – w świetle rodzimych doniesień badawczych, „Psychogeriatria Polska”, 7(1), s. 11–16.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.57.02