Niepełnosprawność, młodość a aktywność zawodowa w świetle badań dotyczących młodych osób niepełnosprawnych w województwie podkarpackim

• Authors: Monika Struck-Peregończyk

Title variants

Niepełnosprawność, młodość a aktywność zawodowa w świetle badań dotyczących młodych osób niepełnosprawnych w województwie podkarpackim

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Młode osoby niepełnosprawne znajdują się w szczególnej sytuacji na rynku pracy – w ich przypadku zbiegają się bowiem dwa czynniki ograniczające szanse na zdobycie zatrudnienia: młody wiek i ograniczenia sprawności. Podjęcie pracy w przypadku tej grupy osób wydaje się szczególnie istotne, gdyż oprócz zapewnienia niezależności finansowej pomaga ona w budowaniu poczucia własnej wartości oraz jest elementem nabycia statusu osoby dorosłej i podjęcia takich działań, jak np. opuszczenie domu rodzinnego i założenie własnej rodziny. W artykule poruszone zostały kwestie związane z aktywnością zawodową młodych osób niepełnosprawnych (w wieku 18–29 lat) – charakterystyka podejmowanego przez nie zatrudnienia oraz przyczyny bierności zawodowej i bezrobocia. Omówione zostały także takie zagadnienia, jak motywacje młodych osób niepełnosprawnych do podjęcia pracy zawodowej oraz stosunek do swojego młodego wieku i niepełnosprawności jako czynników różnicujących szanse na rynku pracy. Kwestie te przedstawione zostały na podstawie danych z ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego oraz wyników badań przeprowadzonych przez autorkę, dotyczących sytuacji młodych osób niepełnosprawnych na rynku pracy w województwie podkarpackim. Artykuł kończą rekomendacje co do sposobów wspierania aktywności zawodowej młodych osób niepełnosprawnych.

EN

Young disabled people are in a special situation in the labour market as in their case two factors limiting the chances of getting employment coincide: young age and disability. Employment seems to be of a particular importance for this group as (in addition to providing financial independence) it helps to build self-esteem and attain adulthood, i.e. leave family home and start a family. The article discusses issues related to the labour market participation of young disabled people (aged 18–29 years): characteristics of their employment and the reasons for inactivity and unemployment. The analyzed issues also include motivations of young disabled people to take up work and their attitude towards their young age and disability as factors differentiating chances in the labour market. The presentation of these issues was based on the data from the last National Census and the results of the research conducted by the author, which focused on the situation of young disabled people in the labour market in Podkarpacie region. The article ends with recommendations on how to promote the activity of young people with disabilities.

Keywords

PL

młode osoby niepełnosprawne; rynek pracy; aktywność zawodowa; Podkarpacie; młode osoby niepełnosprawne; rynek pracy; aktywność zawodowa; Podkarpacie

EN

young disabled people; labour market; labour market participation; Podkarpacie region

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2017
• Issue: 60
• Pages: 87-110

Dates

published

2017-03-30

Contributors

author

Monika Struck-Peregończyk

References

• Bartkowski J., Giermanowska E., Kumaniecka-Wiśniewska A., Zakrzewska-Manterys E. (2007), Wnioski i rekomendacje, [w:] E. Giermanowska (red.), Młodzi niepełnosprawni o sobie. Rodzina, edukacja, praca, Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, s. 163–174.
• Burchard T. (2004), Aiming high: the educational and occupational aspirations of young disabled people, “Support for Learning”, Vol. 19, No. 4, s. 181–186.
• Burchard T. (2005), The education and employment of disabled young people. Frustrated ambition, Policy Press, Bristol.
• Byra S., Parchomiuk M. (2011), Satysfakcja z pracy u osób niepełnosprawnych o różnym poziomie identyfikacji z zawodem, „Polityka Społeczna”, nr 4, s. 20–26.
• CBOS (2008), Pracujący biedni. Komunikat z badań, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
• Emerson E., Honey A., Llewellyn G. (2008), The Well-Being and Aspirations of Australian Adolescents and Young Adults with a Long-term Health Condition, Disability or Impairment, Australian Research Alliance for Children and Youth, Canberra.
• Eurofund (2010), Active inclusion of young people with disabilities or health problems. Background paper, Dublin.
• Giermanowska E. (2007), Znaczenie pracy w życiu młodzieży niepełnosprawnej, [w:] E. Giermanowska (red.), Młodzi niepełnosprawni o sobie. Rodzina, edukacja, praca, Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, s. 81–109.
• Giermanowska E., Racław M. (2014), Niepełnosprawni absolwenci szkół wyższych ‒ nowy potencjał zawodowy czy narastający problem społeczny, „Folia Sociologica”, nr 50, s. 7–26.
• Giermanowska E., Kumaniecka-Wiśniewska A., Racław M., Zakrzewska-Manterys E. (2014), Niedokończona emancypacja – niepełnosprawni absolwenci szkół wyższych na rynku pracy, [w:] B. Gąciarz, S. Rudnicki (red.), Polscy niepełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecznej, Wydawnictwo Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków.
• GUS (2012), Raport z wyników. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• GUS (2013), Ludność i gospodarstwa domowe. Stan i struktura społeczno-ekonomiczna, cz. I: Ludność, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Jajor A., Zadrożna A. (2010), Zadowolenie osób niepełnosprawnych z pracy. Raport TNS OBOP dla Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, TNS OBOP, Warszawa.
• McLaughlin J., Monteith M., Sneddon H. (2001), A long and winding road to employment?: Disabled young people in Northern Ireland making the transition to adulthood, “Irish Journal of Applied Social Studies”, Vol. 2, Issue 3, s. 36–55.
• Piotrowski K. (2010a), Wkraczanie w dorosłość. Tożsamość i poczucie dorosłości młodych osób z ograniczeniami sprawności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Piotrowski K. (2010b), Ocena perspektyw na przyszłość przez młode osoby z ograniczeniami sprawności, „Polityka Społeczna”, nr specjalny: Diagnoza potrzeb i podstawy interwencji społecznych na rzecz osób z ograniczeniami sprawności, s. 31–33.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, Dz. U. 2010, nr 82, poz. 537.
• Shah S. (2008), Young Disabled People. Aspirations, Choices and Constraints, Ashgate Publisher, Aldershot.
• Szczegółowy opis osi priorytetowych Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014– 2020 (2015), Warszawa, http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/1960/SZOOP_PO_WER_14_20.pdf [dostęp: 5.10.2016].
• Szczupał B. (2008), Marginalizacja młodzieży niepełnosprawnej w procesie edukacji i zatrudnienia, [w:] P. Bury, D. Czajkowska-Ziobrowska, Edukacja bez granic – mimo barier. Przestrzeń tworzenia, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu, Poznań.
• Wigier M. et al. (2013), Pracodawcy Podkarpacia. Raport cząstkowy nr 3, Agrotec Polska, Rzeszów–Warszawa.
• ZUS (2016), Ważniejsze informacje z zakresu ubezpieczeń społecznych 2015, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.60.07