Społeczny i medyczny wymiar seksualności osób z niepełnosprawnością na przykładzie osób chorych na stwardnienie rozsiane

• Authors: Milena Trojanowska

Title variants

Społeczny i medyczny wymiar seksualności osób z niepełnosprawnością na przykładzie osób chorych na stwardnienie rozsiane

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Stwardnienie rozsiane (SM) to choroba powodująca powstawanie obszarów demielizacyjnych w centralnym układzie nerwowym, czego skutkiem mogą być objawy takie, jak: zaburzenia chodu, koordynacji, zaburzenia czucia, ból, zaburzenia wzroku, funkcji seksualnych czy funkcji kognitywnych. Udowodniono, że dysfunkcje seksualne występują u osób chorujących na SM często. Dysfunkcje te występują częściej niż w przypadku pacjentów cierpiących na inne przewlekłe choroby – 70% pacjentów ze stwardnieniem rozsianym dotkniętych jest problemami w sferze seksualnej. Patofizjologia tych zaburzeń jest wieloczynnikowa. Jednym z czynników są uszkodzenia w centralnym układzie nerwowym, innym współistniejące zaburzenia niezwiązane bezpośrednio z obszarami demielizacyjnymi, takie jak: zmęczenie, spastyczność, osłabienie siły mięśni czy skutki uboczne wdrożonej w procesie leczenia farmakoterapii. Należy podkreślić, że część dysfunkcji seksualnych u osób z SM ma podłoże psychologiczne i społeczne. Celem artykułu jest określenie medycznych i społecznych aspektów powstawania zaburzeń seksualnych u osób ze stwardnieniem rozsianym oraz zobrazowanie wpływu dysfunkcji seksualnych na funkcjonowanie jednostki w obrębie społeczeństwa.

EN

Multiple sclerosis (MS) is a demyelinating disease of the central nervous system resulting in a multitude of impairments that may include symptoms such as: difficulties with gait, balance, sensation, pain, bladder and/or bowel control, vision, sexuality, and cognitive function. It has shown that sexual dysfunction is a common problem in multiple sclerosis. These are reported to occur in more than 70% of people living with MS sexual dysfunction, oftener than in other chronic disease. The etiology of sexual dysfunction is multifactorial. There are a number of causes for sexual dysfunction associated with this chronic disease, one of which includes demyelinating lesions in the central nervous system. Symptoms that occur as an effect of neural pathways dysfunction include: fatigue, spasticity, muscle weakness, or negative reactions to medications. In addition, there are also sexual dysfunctions related to psychosocial and cultural issues which could cause a social disability of people with MS. The purpose of this article was to describe how social and medical problems are connected and how sexual dysfunction influence aspects of social life and becoming a social, not only a personal, problem.

Keywords

PL

seksualność; niepełnosprawność; stwardnienie rozsiane; seksualność; niepełnosprawność; stwardnienie rozsiane

EN

sexuality; disability; multiple sclerosis

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2017
• Issue: 60
• Pages: 111-126

Dates

published

2017-03-30

Contributors

author

Milena Trojanowska

References

• Bauman Z. (2000), Globalizacja, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Berger P. L., Luckman T. (2010), Społeczne tworzenie rzeczywistości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Błażejewska A., Lew-Starowicz Z. (2009), Seksualność kobiet ze stwardnieniem rozsianym, „Przegląd Menopauzalny”, nr 4, s. 219–221.
• Christopherson J., Moore K., Foley F., Warren K. (2006), A comparison of written materials vs. materials and counselling for women with sexual dysfunction and multiple sclerosis, “Journal of Clinical Nursing”, No. 15, s. 742–750.
• Czarnecka I. (red.) (2006), SM i seks, Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego, Warszawa.
• Czarnecka I. (red.) (2007), SM i sprawy kobiece, Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego, Warszawa.
• Długołęcka A., Reiter P . ( 2016), Seks na wysokich obcasach 2, Agora SA, Warszawa.
• Dom Badawczy Maison dla Telescope (2012), Świat chorych na stwardnienie rozsiane (SM) – z dwóch perspektyw. Raport z badania jakościowo-ilościowego, Warszawa.
• Dom Badawczy Maison dla Telescope (2013), Świat chorych na SM – z dwóch perspektyw. Raport z badania jakościowo-ilościowego, Warszawa.
• Dom Badawczy Maison dla Telescope (2014), Świat chorych na SM 2014. Raport z badania jakościowego, Warszawa.
• European Multiple Sclerosis Platform (2013), MS Barometer 2013. Widespread health inequalities revealed, Bruksela 2014.
• Featherstone M. (2008), Ciało w kulturze konsumpcyjnej, [w:] M. Szpakowska (red.), Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 103–117.
• Fernandez O. (2002), Mechanisms and current treatments of urogenital dysfunction in multiple sclerosis, “Journal of Neurology”, No. 249, s. 1–8.
• Foucault M. (1995), Historia seksualności, przeł. Bogdan Banasiak, Tadeusz Komendant, Krzysztof Matuszewski, Czytelnik, Warszawa.
• Foucault M. (1998), Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. Tadeusz Komendant, Aletheia, Warszawa.
• GUS (2016), Małżeństwo oraz dzietność w Polsce, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Kochanowski J. (2013), Socjologia seksualności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Lew-Starowicz M., Rola R. (2012), Jakość życia seksualnego kobiet chorujących na stwardnienie rozsiane, „Przegląd Menopauzalny”, nr 5, s. 381–387.
• Lew-Starowicz M., R o l a R. (2013a), Prevalence of sexual dysfunctions among women with multiple sclerosis, “Sexuality and Disability”, No. 31, s. 141–153.
• Lew-Starowicz M., Rola R. (2013b), Therapy of female sexual dysfunction in multiple sclerosis, „Przegląd Menopauzalny”, nr 2, s. 166–174.
• Lew-Starowicz M., R o l a R. (2014), Sexual dysfunctions and sexual quality of life in men with multiple sclerosis, “Journal of Sexual Medicine”, No. 11, s. 1294–1301.
• Lew-Starowicz Z. (2011), Badanie z zakresu zdrowia seksualnego i ogólnego samopoczucia. Raport z badań (Better Sex Survey – Report in EME 2010), „Przegląd Seksuologiczny”, t. VII, nr 4 (28), s. 4–8.
• Lew-Starowicz Z. (2013), Jakość życia seksualnego kobiet ze stwardnieniem rozsianym, „Pielęgniarstwo Neurologiczne i Neurochirurgiczne”, t. 2, nr 3, s. 104–108.
• Mattson D., Petrie M., Srivastava D. K., McDermott M. (1995), Multiple sclerosis. Sexual dysfunction and its response to medications, “Archives of Neurology”, No. 52, s. 862–868.
• Mc Cabe M. P. (1996), The impact of multiple sclerosis on sexuality and relationship, “Journal of Sex Research”, No. 33, s. 241–256.
• PTSR (2006), SM i najważniejsze fakty, Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego, Warszawa.
• Seidman S. (2012), Społeczne tworzenie seksualności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Stenager E., Stenager E. N., Jensen K. (1996), Sexual function in multiple sclerosis. A 5-year follow-up study, “Italian Journal of Neurological Sciences”, Vol. 17, s. 67–69.
• Światowa Organizacja Zdrowia (2009), Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia, Genewa.
• Zaborski J., Darda-Ledzion L. (2005), Zaburzenia czynności płciowych u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, „Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii”, nr 3, s. 273–278.
• Zorzon M., Zivadinov R., Bosco A., Bragadin L. M., Moretti R., Bonfigli L., Morassi P., Iona L. G., Cazzato G. (1999), Sexual dysfunction in multiple sclerosis: a case control study. Frequency and comparison of group, “Multiple Sclerosis Journal”, No. 5, s. 418–427.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.60.08