Władza ideologiczna w parafiach: Rzeszów vs Dublin

• Authors: Zbigniew Rykiel

Title variants

Władza ideologiczna w parafiach: Rzeszów vs Dublin

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule omówiono pojęcia władzy (w tym tradycyjnej i ideologicznej), prze­mocy (w tym symbolicznej) i hegemonii kulturowej. W części empirycznej przedstawiono formy i mechanizmy kształtowania się i wykonywania władzy ideologicznej Kościoła katolickiego w śro­dowiskach polskich na przykładach dużych miast Polski i Irlandii. Przedstawiono mechanizm prze­mocy symbolicznej przy budowie nowego kościoła w Rzeszowie oraz niepowodzenia sprawowania niekontrolowanej władzy ekonomicznej w kościele polskim w Dublinie. Ideologię „przygniatającej większości” katolików w Polsce skonfrontowano z faktyczną ich liczebnością według różnych kry­teriów, w tym kanonicznego. Na tym tle pokazano mechanizm działania przemocy symbolicznej w parafiach w Polsce, który skonfrontowano z – wciąż aktualnymi – spostrzeżeniami Tadeusza Boya-Żeleńskiego sprzed dziewięćdziesięciu lat.

EN

Notions of power (including traditional and ideological), violence (including symbolic) and cultural hegemony were discussed in the paper. In the empirical part, forms of and mechanisms for the development and performance of ideological power of the Catholic Church were presented in Polish milieus on examples of large towns of Poland and Ireland. The mechanisms for symbolic violence were presented at the construction of a new church in Rzeszów and the failure of the performance of uncontrolled economic power in a Polish Catholic church in Dublin. The ideology of the ‘overwhelming majority’ of Catholics in Poland was confronted with their de facto number according to different criteria, including canonical. On this background, the mechanisms for symbolic violence in parishes in Poland was indicated and confronted with the still valid observations made by Tadeusz Boy-Żeleński ninety years ago.

Keywords

PL

władza; ideologia; przemoc symboliczna; hegemonia kulturowa; parafia; Kościół katolicki; władza; ideologia; przemoc symboliczna; hegemonia kulturowa; parafia; Kościół katolicki

EN

power; ideology; symbolic violence; cultural hegemony; parish; Catholic Church

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2018
• Issue: 64
• Pages: 21-33

Dates

published

2018-03-30

Contributors

author

Zbigniew Rykiel

References

• Althuser L. (1972). Ideology and ideological state apparatus, [w:] Lenin and philosophy, and other essays. Monthly Review Press, New York.
• Auden W. H. (1947). The age of anxiety: A baroque eclogue. Random House, New York.
• Bieliński P. (2014). Religijność w Europie, „Niedziela”, 24.07.1014; niedziela.pl/artykul/10660/ Religijnosc-w-Europie.
• Bourdieu P. (1977). Sur le pouvoir symbolique, “Annales”, no. 32 (3), s. 405–411.
• Boy-Żeleński T. (1931). Nasi okupanci, „Wiadomości Literackie”, nr 50 (415).
• Boy-Żeleński T. (1932). Nasi okupanci. Bibljoteka Boya. Drukarnia Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej, Warszawa; https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/nasi-okupanci.pdf.
• Boy-Żeleński T. (1985). Reflektorem w mrok. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Budowa kościoła (b.d.); https://popieluszko.rzeszow.pl/budowa.
• Dmowski R. (1904). Myśli nowoczesnego Polaka, Towarzystwo Wydawnicze, Lwów.
• Dominicantes i communicantes w Polsce (b.d.); https://pl.wikipedia.org/wiki/Dominicantes_i_communicantes_w_Polsce.
• Draguła A. ks. (2017). Kościół w Polsce: przyszłość przeszłości; kongres.lublin.pl/wp-content/uploads/2017/01/ks.-Andrzej-Draguła.doc.
• Engels F. (1972). Rozwój socjalizmu od utopii do nauki, [w:] F. Engels, K. Marks, Dzieła, t. 19. Książka i Wiedza, Warszawa, s. 210–217.
• Fruman D. (b.d.). Urzędnicy Pana B.; http://www.tekstowo.pl/piosenka,dorota_fruman,urzednicy_pana_b_.html.
• Gramsci A. (1950). Listy z więzienia. Książka i Wiedza, Warszawa.
• Grzegorz XVI (1832). Encyklika o liberalizmie i religijnym indyferentyzmie Mirari vos; http://apokalipsa2007.republika.pl/Grzegorz%20XVI%20Mira%20vos.htm.
• Hartman J. (2017). Mój dziwny kraj i jego religia, Liberté”, nr 23; http://liberte.pl/moj-dziwny-kraj-i-jego-dziwna-religia/.
• Kelman H. (1958). Compliance, identification, and internalization: Three processes of attitude change, “Journal of Conflict Resolution”, no. 1, s. 51–60.
• Kodeks Prawa Kanonicznego (1983); http://www.katolicki.net/ftp/kodeks_prawa_kanonicznego.pdf.
• Korupcyjna afera wiceministrów. Wojskowa emerytura za sztabkę Burego, „Fakt24.pl”, 23.08.2014; http://www.fakt.pl/wydarzenia/polityka/ks-mokrzycki-umoczony-w-afere-korupcyjna-ma-dostac-wielka-emeryture/s1p941m.
• Kraus B. (2013). Erkennen und Entscheiden. Grundlagen und Konsequenzen eines erkenntnistheoretischen Konstruktivismus für die Soziale Arbeit. Beltz Juventa, Weinheim–Basel.
• Mariański J. (2011). Nadpełza sekularyzacja, „kosciol.wiara.pl”, 10.06.2011; http://kosciol.wiara.pl/doc/880542.Nadpelza-sekularyzacja/3.
• Miejscowy Plan Zagospodarowania (2015), 29.09.2015; https://popieluszko.rzeszow.pl/budowa_kosciola-plan_zagospodarowania.
• Mokras-Grabowska J. (2014). Przestrzeń turystyczno-artystyczna Łodzi na przykładzie galerii Urban Forms, „Turyzm”, nr 24 (2), s. 25–33.
• Mokrzycki R. ks. (2016). Parafia Rzymskokatolicka pw. Błogosławionego Ks. Jerzego Popiełuszki w Rzeszowie. List.
• Nowa fucha ks. Mokrzyckiego. Ksiądz od sztabki dostał parafię, „Fakt24.pl”, 17.10.2014; http://www.fakt.pl/wydarzenia/polityka/ksiadz-zamieszany-w-afere-korupcyjna-dostal-parafie/4c23btf.
• O.pl Polski Portal Kultury (b.d.); http://cytaty.o.pl/author/jozef-tischner/page/6/.
• Parafia Rzymskokatolicka pw. Błogosławionego Ks. Jerzego Popiełuszki w Rzeszowie (b.d.); https://popieluszko.rzeszow.pl/news.
• Pius XII (1950). Humani Generis; https://web.archive.org/web/20120419021937/ http://www.vatican.va/holy_father/pius_xii/encyclicals/documents/hf_p-xii_enc_12081950_humani-generis_en.html.
• Piwowarski W. (1983). Religijność ludowa. Ciągłość i zmiana. Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław.
• Podejrzany w aferze podkarpackiej został PROBOSZCZEM! (2015), “se.pl”, 14.07.2015; http://www.se.pl/wiadomosci/polityka/podejrzany-zosta-proboszczem_643054.html.
• Radni Rzeszowa sprzedali kościołowi działkę za 1 procent wartości (2014), „Rzeszów News”, 29.10.2014; http://rzeszow-news.pl/radni-rzeszowa-sprzedali-kosciolowi-dzialke-1-procent-wartosci/.
• Rydzyk beszta rządzących, że dostaje… za mało pieniędzy (2017), „koduj214.pl”, 27.11.2017; https://koduj24.pl/rydzyk-beszta-rzadzacych-ze-dostaje-za-malo-pieniedzy/.
• Rykiel Z. (2013). Kulisy systemu, „Przestrzeń Społeczna (Social Space)”, nr 6, s. 127–130.
• Rykiel Z. (2016). Klaunokracja 2.0 i bolesny koniec patriarchatu na semiperyferiach, „Przestrzeń Społeczna (Social Space)”, nr 12, s. 7–32.
• Rzymskokatolicka Parafia pw. bł. ks. Jerzego Popiełuszki (b.d.). ulotka.
• Serafiński K. (2017). Ile jest w Polsce katolików?, „Liberté”, 26.04.2017; http://serafinski.liberte.pl/ile-jest-w-polsce-katolikow/.
• Sprawa księdza skazanego na grzywnę za bicie w dzwony trafiła do Sądu Najwyższego (2017), „Gość Niedzielny”, nr 47; http://gosc.pl/doc/4333363.Sprawa-ksiedza-skazanego-na-grzywne-za-bicie-w-dzwony-trafila.
• Struktura wyznaniowa w Polsce (2013); https://ekumenia.pl/aktualnosc/struktura-wyznaniowa-w-polsce/ [dostęp 16.01.2018].
• Sztompka P. (2005). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Thomas W., Znaniecki F. (1976). Chłop polski w Europie i Ameryce. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
• World report on violence and health (2002). World Health Organization, Geneva.
• Zybertowicz A. (2013). III RP. Kulisy systemu. Rozmawia Joanna Lichocka. Wydawnictwo Słowa i Myśli, Lublin.
• /4 Polaków spowiada się przynajmniej raz w roku (2013). „kosciol.wiara.pl”, 28.03.2013; http://kosciol.wiara.pl/doc/1503160.Polakow-spowiada-sie-przynajmniej-raz-w-roku.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.64.02