The medical sociology and the sport sociology in Poland – the dissimilar twins

• Authors: Jakub Ryszard Stempień

Title variants

Socjologia medycyny i socjologia sportu w Polsce – bliźniaczki niepodobne

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article concerns the medical sociology of and the sport sociology in Poland. Despite some similarities (cooperation with institutional fields outside the humanities, partial sharing of the subject of interest and dealing with various dysfunctions in this area, the applicative nature of their research and analysis, emergence at a similar time), an important difference can be noticed in the academic functioning of both sub-disciplines, including their attractiveness for subsequent generations of sociology students. The purpose of the article is to identify the reasons for this situation. The global conditions analysed by the author include greater interest of the classic authors of sociology in the discussion of medicine rather than sport, the depreciation of sport as a subject of sociological reflection, as well as a different level of prestige of the disciplines with which the specific sociologies cooperate. Among the national determinants of the relatively weaker academic establishment of the sport sociology is the fact that – in contrast to the medical sociology – it developed in a certain isolation from the general sociological milieu, and did not manage to avoid ideological entanglements.

PL

Artykuł dotyczy socjologii medycyny i socjologii sportu w Polsce. Pomimo pewnych podobieństw (kooperacja z naukami niehumanistycznymi, częściowe podzielanie przedmiotu zainteresowań i liczne dysfunkcje w jego domenie, aplikacyjny charakter prowadzonych badań i analiz, powstanie w podobnym czasie) odnotować można ważną różnicę w zakresie akademickiego funkcjonowania obu subdyscyplin, w tym w zakresie ich atrakcyjności dla kolejnych pokoleń adeptów socjologii. Celem artykułu jest wskazanie przyczyn takiego stanu rzeczy. Omawiane są uwarunkowania globalne (większe zainteresowanie klasyków socjologii rozważaniami dedykowanymi medycynie niż sportowi, deprecjonowanie sportu jako przedmiotu socjologicznych rozważań, a także na różny prestiż dyscyplin z jakimi kooperują omawiane socjologie szczegółowe). W gronie krajowych uwarunkowań relatywnie słabszego akademickiego zakorzenienia socjologii sportu wskazać można to, że – w przeciwieństwie do socjologii medycyny – rozwijała się ona w pewnej izolacji od ogółu środowiska socjologicznego, nie stroniąc przy tym od ideologicznych zaangażowań.

Keywords

EN

the medical sociology; the sport sociology; Polish Sociological Association; Polish sociology; sociological sub-disciplines

PL

socjologia medycyny; socjologia sportu; Polskie Towarzystwo Socjologiczne; socjologia polska; subdyscypliny socjologiczne; socjologia medycyny; socjologia sportu; Polskie Towarzystwo Socjologiczne; socjologia polska; subdyscypliny socjologiczne

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2020
• Issue: 72
• Pages: 115-129

Dates

published

2020-03-30

Contributors

author

Jakub Ryszard Stempień

References

• Bizoń Z. (1976), Wzorce adaptacji systemu medycznego do zmian społecznych, [in:] M. Sokołowska, J. Hołówka, A. Ostrowska (eds.), Socjologia a zdrowie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Doroszewska A., Sadowska A. (2013), Mosty zamiast murów – socjologia medycyny przykładem udanej (?) interdyscyplinarnej współpracy, “Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, no. 1.
• Gałuszka M. (2003), Społeczne i kulturowe powinności medycyny. Tożsamość zawodowa i atrofia moralna, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław.
• Gałuszka M., Legiędź-Gałuszka M. (2008), Medycyna i zdrowie w społeczeństwie ryzyka, [in:] M. Gałuszka (ed.), Zdrowie i choroba w społeczeństwie ryzyka biomedycznego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź.
• Giulianotti R. (ed.) (2004), Sport and Modern Social Theorists, Palgrave Macmillan, Hampshire.
• Kilias J. (2016), Polska socjologia sportu w świecie: Andrzej Wohl i Komitet Badawczy Socjologii Sportu Międzynarodowego Towarzystwa Socjologicznego – referat przedstawiony podczas International Scientific Conference “Sport in Sociology. Sociology about Sport”, 21–22.04.2016, Poznań.
• Kołodziej A. (2015), O problemie wyodrębniania subdyscyplin socjologicznych. Status naukowy socjologii morskiej, “Studia Maritima”, vol. XXVIII.
• Kosiewicz J. (2006), W kręgu wiedzy i mądrości, [in:] J. Kosiewicz (ed.), Sport, kultura, społeczeństwo. Księga pamiątkowa w 75-lecie urodzin profesora Zbigniewa Krawczyka, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
• Kosiewicz J. (2008), Socjologia sportu w Europie – perspektywa historyczna i badawcza, “Ido Movement for Culture. Journal of Martial Arts Anthropology”, no. 8.
• Kosiński S. (2010), Udział Magdaleny Sokołowskiej w rozwoju lubelskiej socjologii medycyny, [in:] W. Piątkowski (ed.), Socjologia z medycyną. W kręgu myśli naukowej Magdaleny Sokołowskiej, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Krawczyk B., Krawczyk Z. (1998), Socjologia sportu, [in:] Z. Krawczyk, K. Sowa (eds.), Socjologia w Polsce, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów.
• Krawczyk Z. (2003), Sport w socjologicznej perspektywie, [in:] Z. Dziubiński (ed.), Społeczny wymiar sportu, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
• Latoszek M. (1998), Socjologia choroby, zdrowia i medycyny, [in:] Z. Krawczyk, K. Sowa (eds.), Socjologia w Polsce, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów.
• Latoszek M. (2005), Nauczanie socjologii medycyny w kontekście realiów i wyzwań, [in:] W. Piątkowski, W. Brodniak (eds.), Zdrowie i choroba – perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo WSSG, Tyczyn.
• Lenartowicz M., Dziubiński Z. (2019), Socjologia kultury fizycznej i sportu w Polsce, [in:] J. Lipiec (ed.), Olimpizm polski, PAOl-Wydawnictwo Fall, Kraków–Warszawa.
• Lipoński W. (2009), Mocowanie duszy z ciałem. O humanistyczny wymiar sportu, [in:] Z. Dziubiński, K.W. Jankowski (eds.), Kultura fizyczna w społeczeństwie nowoczesnym, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
• Loy J.W., Kenyon G.S., McPherson B.D. (1980), The Emergence and Development of the Sociology of Sport as an Academic Specialty, “Research Quarterly for Exercise and Sport”, no. 1.
• Malcolm D. (2014), The social construction of the sociology of sport: A professional project, “International Review for the Sociology of Sport”, no. 1.
• Nosal P., Jakubowska H. (2017), Zakończenie. Kierunki rozwoju polskiej socjologii sportu, [in:] H. Jakubowska, P. Nosal (eds.), Socjologia sportu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Ostrowska A. (2004), Polska socjologia medycyny na tle zachodniej, [in:] W. Piątkowski (ed.), Zdrowie, choroba, społeczeństwo. Studia z socjologii medycyny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Ostrowska A. (2009a), Wstęp, [in:] A. Ostrowska (ed.), Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie analizy, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Ostrowska A. (ed.) (2009b), Socjologia medycyny – podejmowane problemy, kategorie analizy, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Ostrowska A., Skrzypek M. (2015), Początki socjologii medycyny w Polsce na tle socjologii lat sześćdziesiątych XX wieku, [in:] A. Ostrowska, M. Skrzypek (eds.), Socjologia medycyny w Polsce z perspektywy półwiecza. Nurty badawcze, najważniejsze osiągnięcia, perspektywy rozwoju, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Piątkowski W. (2004a), Socjologia zdrowia, choroby i medycyny u progu XXI wieku. Tożsamość i próba diagnozy, [in:] W. Piątkowski (ed.), Zdrowie, choroba, społeczeństwo. Studia z socjologii medycyny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Piątkowski W. (ed.) (2004b), Zdrowie, choroba, społeczeństwo. Studia z socjologii medycyny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Piątkowski W. (ed.) (2010), Socjologia z medycyną. W kręgu myśli naukowej Magdaleny Sokołowskiej, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Piątkowski W. (2015), Dysfunkcjonalność systemu opieki zdrowotnej w polskiej socjologii medycyny. Zarys problematyki, [in:] A. Ostrowska, M. Skrzypek (eds.), Socjologia medycyny w Polsce z perspektywy półwiecza. Nurty badawcze, najważniejsze osiągnięcia, perspektywy rozwoju, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Rekowski W. (1995), Zdrowie jako zjawisko społeczne, [in:] Z. Krawczyk (ed.), Socjologia kultury fizycznej, Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego, Warszawa.
• Sage G. (1980), Study of social aspects of sport, [in:] G. Sage (ed.), Sport in American Society: Selected Readings, Addison Wesley.
• Skrzypek M. (2012), Geneza i ewolucja podstawowych kategorii analitycznych socjologii medycyny, “Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, no. 4.
• Sokołowska M. (1986), Socjologia medycyny, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa.
• Sokołowska M. (2009), Socjologia medycyny, [in:] A. Ostrowska (ed.), Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie analizy, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Sowa K.Z. (2009), Gdy myślę uniwersytet…, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Stempień J.R. (2018), Wokół pytań o polską socjologię sportu, “Studia Socjologiczne”, no. 1.
• Stevens G., Hoisington E. (1987), Occupational Prestige and the 1980 U.S. Labor Force, “Social Science Research”, no. 16.
• Tobiasz-Adamczyk B. (2005), Kilka uwag o socjologii choroby, [in:] W. Piątkowski, W. Brodniak (eds.), Zdrowie i choroba – perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo WSSG, Tyczyn.
• Woźniak W. (2015), Sport w dyskursie. Dyskurs sportu, “Przegląd Socjologii Jakościowej”, no. 2.
• www.17zjazdpts.uni.wroc.pl [XVII Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny].
• www.europeansociology.org [European Sociological Association].
• www.isa-sociology.org [International Sociological Association].
• www.pts.org.pl [Polskie Towarzystwo Socjologiczne].

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.72.07