Kontrdyskursy anarchistyczne. Przyczynek do analizy miejskiej sfery kontrpublicznej

• Authors: Przemysław Pluciński

Title variants

Kontrdyskursy anarchistyczne. Przyczynek do analizy miejskiej sfery kontrpublicznej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Centralnymi kategoriami artykułu są pojęcia sfery kontrpublicznej oraz kontrpubliczności. Artykuł ma charakter teoretyczno-empiryczny. Jego celem jest, z jednej strony, analiza historyczna i pojęciowa kategorii sfery kontrpublicznej, z drugiej zaś analiza użyteczności centralnego pojęcia dla analizy „anarchistycznych ruchów miejskich” oraz wskazanie na określone typy praktyk: dyskursywnych i samoorganizacji, niezbędnych dla konstruowania i reprodukcji sfery kontrpublicznej. Przedmiotem analizy są tu kontrdyskursy obecne na łamach wybranych publikacji anarchistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem „Przeglądu Anarchistycznego”.

EN

The basic categories of the article are the concepts of counter-public sphere and counterpublics. The article has theoretical-empirical character. It offers the analysis in terms of conceptual history as well as the investigation on “anarchist urban movements” with particular emphasis put on specific types of discursive and self-organization practices necessary for the construction and reproduction of anarchist counterpublics. The counter-discourses present in selected anarchist press publications, with particular emphasis on “Przegląd Anarchistyczny” [“Anarchist Review”], were subjected to a detailed study.

Keywords

PL

sfera publiczna/ sfera kontrpubliczna; kontrpubliczność/ kontrpubliczności; ruchy społeczne; miejskie ruchy społeczne; ruchy anarchistyczne; prawo do miasta; sfera publiczna/ sfera kontrpubliczna; kontrpubliczność/ kontrpubliczności; ruchy społeczne; miejskie ruchy społeczne; ruchy anarchistyczne; prawo do miasta

EN

public sphere/ counter-public sphere; counterpublics; social movements; urban social movements; anarchist movements; the right to the city

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2020
• Issue: 72
• Pages: 131-146

Dates

published

2020-03-30

Contributors

author

Przemysław Pluciński

References

• Antonów R. (2004), Pod czarnym sztandarem. Anarchizm w Polsce po 1980 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Antonów R. (2012), Za wolnością. Przeciwko państwu. Poglądy współczesnych polskich anarchistów, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Błaut M., Mróz P., Waluszko J. (red.) (2002), Moje miasto. Wybór 48 opowiadań, wspomnień i historii o miastach, Duch miejsca, Gdańsk.
• Burawoy M. (2009), O socjologię publiczną. Przemówienie prezydenckie z roku 2004, [w:] A. Manterys, J. Mucha (red.), Nowe perspektywy teorii socjologicznej. Wybór tekstów, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków, s. 525–561.
• Burawoy M., Szołucha A. (2013), Uniwersytet w kryzysie. Z Michaelem Burawoyem rozmawia Anna Szołucha, „Praktyka Teoretyczna”, nr 1(7), s. 73–84.
• Ciszewski P. (2008/2009), Obrońcy praw lokatorów, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 8, s. 77–82.
• Ciszewski P., Nowak R. (2016), Wszystkich nas nie spalicie, Wydawnictwo Trzecia Strona, Warszawa.
• Cope B. (2010), Raport z Pragi: megaplany, mikromodernizacja i ryzykowna urbanizacja, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 11, s. 78–90.
• Cox L. (2014), Movements Making Knowledge: a new wave of inspiration for sociology, „Sociology”, nr 48(5), s. 954–971.
• Czapka (2010), Budżet partycypacyjny – pieniądze i ideologie, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 11, s. 5–18.
• Czarnota K. (2014), Prawo do miasta i polityka wysiedleń, https://monde-diplomatique.pl/LMD103/index.php?id=1_4 (dostęp 15.06.2019).
• Czarnota K., Piotrowski G. (2018), Social Containers as a Tool of Social and Spatial Segregation, „Studia Krytyczne”, nr 6, s. 97–119.
• Fox Piven F., Cloward R. (2011), Ruchy biednych. Strukturyzacja protestu, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 12, s. 108–136.
• Fraser N. (1990), Rethinking the Public Sphere: A Contribution to the Critique of Actually Existing Democracy, „Social Text”, nr. 25(26), s. 56–80.
• Frühbrodt L. (2017), Gegenöffentlichkeit im Wirtschaftsjournalismus: Alternative Blogs, Unternehmensmedien und NGO- Magazine, [w:] K. Otto, A. Köhler (red.), Qualität im wirtschaftspolitischen Journalismus, Springer VS, Wiesbaden.
• Gentryfikacja jako ideologia. Lewicowe inicjatywy dzielnicowe i ich stosunek wobec gospodarki i przestrzeni miejskiej, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 11, s. 108–117.
• Gierszon M. (2010), Podmiotowość dzielnicy. Między gentryfikacją a rewitalizacją, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 11, s. 91–107.
• Gilcher-Holtey I. (2000), Der Transfer zwischen den Studentenbewegungen von 1968 und die Entstehung einer transnationalen Gegentiffentlichkeit, „Berliner Journal für Soziologie”, nr 4, s. 485–500.
• Głaz J. (2017), Mieszczanin obywatelem, [w:] P. Korduba (red.), Kronika miasta Poznania – Mieszczanie, nr 4, s. 137–146.
• Grzegorczyk J. (2008/2009), Problemy lokatorskie w mieście doby globalizacji. Przykład Warszawy, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 8, s. 69–76.
• Habermas J. (2007), Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Hansen M. (1993), Foreword, [w:] A. Kluge, O. Negt, Public Sphere and Experience. Toward an Analysis of the Bourgeois and Proletarian Public Sphere, University of Minnessota Press, Minneapolis–London.
• Harvey D. (2012), Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa.
• Hohendahl P.U. (red.) (2000), Öffentlichkeit – Geschichte eines kritischen Begriffs, Verlag J.B. Metzler, Stuttgart–Weimar.
• Hudzik J.P., Woźniak W. (red.) (2006), Sfera publiczna. Kondycja – przejawy – przemiany, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Jacobsson K. (red.) (2016), Urban grassroots movement in Central and Eastern Europe, Routledge, London–New York.
• Kajdanek K. (2012), Suburbanizacja po polsku, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Kluge A., Negt O. (1972), Öffentlichkeit und Erfahrung. Zur Organisationsanalyse von bürgerlicher und proletarischer Öffentlichkeit, Suhrkamp Verla, Frankfurt am Main.
• Kluge A., Negt O. (1993), Public Sphere and Experience. Toward an Analysis of the Bourgeois and Proletarian Public Sphere, University of Minnessota Press, Minneapolis–London.
• Kostka J., Czarnota K. (2017), Modes of Knowledge Production in the Study of Radical Urban Movements, „Interface: A Journal For And About Social Movements”, nr 9(1), s. 368–388.
• Król K. (2010), Samorządność bez samorządu, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 10, s. 35–40.
• Krzyżaniak P. (2011), Ruch lokatorski, prekariat i strajk czynszowy, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 12, s. 137–159.
• Kubicki P. (2016), Wynajdywanie miejskości: Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
• Kusiak J. (2018), Chaos Warszawa. Porządki przestrzenne polskiego kapitalizmu, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa.
• Legard S. (2010), Demokratyzowanie samorządów miejskich – obietnica budżetu partycypacyjnego, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 11, s. 19–34.
• Majewska E. (2016), Słaby opór i siła bezsilnych. #Czarnyprotest kobiet w Polsce 2016, http://www.praktykateoretyczna.pl/ewa-majewska-slaby-opor-i-sila-bezsilnych-czarnyprotestkobiet-w-polsce-2016/ (dostęp 22.11.2019).
• Majewska E. (2018), Kontrpubliczności ludowe i feministyczne. Wczesna „Solidarność” i czarne protesty, Książka i Prasa, Warszawa.
• Marzec W. (2016), Rebelia i reakcja. Rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego – UNIVERSITAS, Łódź–Kraków.
• Marzec W., Piskała K. (2013), Proletariaccy czytelnicy – marksistowskie i socjalistyczne lektury we wczesnej proletariackiej sferze publicznej Królestwa Polskiego, „Sensus Historiae”, nr XII(3), s. 83–103.
• Mayer M., Thörn C., Thörn H. (red.) (2016), Urban Uprisings: Challenging Neoliberal Urbanism in Europe, Palgrave MacMillan, London.
• Merrifield A. (2016), Nowa kwestia miejska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Ngai P. (2008/2009), Prekariat i robotnice chińskiej Specjalnej Sfery Ekonomicznej Shenzen, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 8, s. 186–195.
• Nowak M., Pluciński P. (red.) (2011a), O miejskiej sferze publicznej. Obywatelskość i konflikty o przestrzeń, Korporacja ha!art, Kraków.
• Nowak M., Pluciński P. (2011b), Problemy ze sferą publiczną, [w:] M. Nowak, P. Pluciński (red.), O miejskiej sferze publicznej. Obywatelskość i konflikty o przestrzeń, Korporacja ha!art, Kraków.
• Nowak M., Pluciński P. (2017), E pluribus unum. Źródła i specyfika ruchów miejskich we współczesnej Polsce, „Przegląd Socjologiczny”, nr 3(LXVI), s. 115–135.
• Oy G. (1997), Gegenöffentlichkeit. Wandlungsprozesse linker Medienpolitik in der BRD, „Forschungsjournalournal Neue Soziale Bewegungen”, nr 3, s. 77–81.
• Peck J., Theodore N., Brenner N. (2009), Neoliberal Urbanism: Models, Moments, Mutations, „SAIS Review”, nr 29(1), s. 49–66.
• Piotrowski G. (2017), In the Shadow of the Iron Curtain: Central and Eastern European Alterglobalists, Peter Lang, Frankfurt am Main–New York.
• Piotrowski G., Polanska D.V. (2015), The transformative power of cooperation between social movements: Squatting and tenants’ movements in Poland, „City: Analysis of Urban Trends, Culture, Theory, Policy, Action”, nr 2(3), s. 274–296.
• Plake K., Jansen D., Schumacher B. (2001), Öffentlichkeit und Gegenöffentlichkeit im Internet. Politische Potenziale der Medienentwicklung, Westdeutscher Verlag, Wiesbaden.
• Pluciński P. (2011), Decyzjonizm zamiast debaty. O przeciwstawnych wzorach działania w sferze publicznej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 73(4), s. 197–213.
• Pluciński P. (2012), Metroengelsizm, czyli o engelsowskich korzeniach krytycznych badań nad miastem, „Nowa Krytyka”, nr 28, s. 103–121.
• Pluciński P. (2014a), Bez „prawa do miasta”. O wytwarzaniu przestrzennej niesprawiedliwości na przykładzie Poznania, [w:] Z. Galor, B. Goryńska-Bittner, S. Kalinowski (red.), Życie na skraju – marginesy społeczne wielkiego miasta, Societas Pars Mundi, Bielefeld.
• Pluciński P. (2014b), O roszczeniach pozaparlamentarnej (post?) polityki. Przypadek miejskich ruchów społecznych w Polsce, „Władza sądzenia”, nr 3, s. 67–76.
• Pluciński P. (2016), Jaka demokracja miejska? Przypadek Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego, „Nowa Krytyka”, nr 36.
• Pluciński P. (2020), Anarchistyczne ruchy miejskie w Polsce. Próba wieloaspektowej charakterystyki, [w:] B. Lewenstein, A. Gójska, E. Zielińska (red.), Aktywizmy miejskie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Pobłocki K. (2014), Gentryfikacja, własność i polski kapitał polityczny, „Politeja”, nr 1(27), s. 157–177.
• Pomieciński A. (2013), Alterglobaliści. Antropologia ruchu na rzecz globalnej sprawiedliwości, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
• Purcell M. (2002), Excavating Lefebvre: The Right to the City and its Urban Politics of the Inhabitant, „GeoJournal”, nr 58(2–3), s. 99–108.
• Purcell M. (2008), Recapturing Democracy. Neoliberalization and the Struggle for Alternative Urban Futures, Routledge, New York-London.
• Rek-Woźniak M. (2017), „Anatomia ambicji” a polityka publiczna. Cztery wątki debaty o miejskich megaprojektach, „Problemy Polityki Społecznej”, nr 37(2), s. 117–137.
• Rudnicki R. (2010), Gentryfikacja: przyczyny, mechanizmy działania i warszawskie przykłady zjawiska, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 11, s. 61–77.
• Scholl A. (2009), Vom Dissens zur Dissidenz. Die Bedeutung alternativer Gegenöffentlichkeit für die Gesellschaft, [w:] K. Merten (red.), Konstruktion von Kommunikation in der Mediengesellschaft. Festschrift für Joachim Westerbarkey, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.
• Scholl A. (2013), Die Gegenöffentlichkeit sozialer Bewegungen: Zwischen strategischer Kommunikation und Verständigungsorientierung, [w:] U. Röttger, V. Gehrau, J. Preusse (red.), Strategische Kommunikation. Umrisse und Perspektiven eines Forschungsfeldes, Springer VS, Wiesbaden.
• Shutakis S., Graeber D. (2009), Praktyka jako forma wiedzy, wiedza jako forma działania, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 9, s. 51–69.
• Siemieniako B. (2017), Reprywatyzując Polskę. Historia wielkiego przekrętu, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Sinewali V. (2009), O syndromach ruchu anarchistycznego w Polsce, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 9/2009, s. 112–118.
• Sinewali V. (2010), Gentryfikacja. Lokatorzy w ogniu wojny socjalnej, Oficyna Wydawnicza „Bractwo Trojka”, Warszawa–Berlin–Poznań.
• Smith N. (2010), Nowy globalizm, nowa urbanistyka: gentryfikacja jako globalna strategia urbanistyczna, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 11, s. 41–60.
• Smosarski A. (2008/2009), Polski kocioł mieszkaniowy, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 8, s. 61–68.
• Szmytkowska M., Sagan I. (red.) (2012), Miasto w dobie neoliberalnego urbanizmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Śpiewak J. (2017), Ukradzione miasto. Kulisy wybuchu afery reprywatyzacyjnej, Wydawnictwo Arbitror, Warszawa.
• Urbański J. (2002), Globalizacja a konflikty lokalne, Federacja Anarchistyczna, Poznań.
• Urbański J. (2005), Odzyskać miasto. Samowolne osadnictwo, skłoting, anarchitektura, Wydawnictwo Poznańskiej Biblioteki Anarchistycznej, Poznań.
• Urbański J. (2009), Anarchizm – kryzys i transformacja, „Przegląd Anarchistyczny”, nr 9, s. 78–111.
• Urbański J. (2011a), Co to są problemy miejskie? Po Kongresie Ruchów Miejskich, http://www.rozbrat.org/publicystyka/aktywizm/2517-co-to-sa-problemy-miejskie-po-kongresie-ruchow-miejskich (dostęp 15.06.2019).
• Urbański J. (2011b), Fabryka versus agora. Szkic z ekonomii politycznej miasta, [w:] M. Nowak, P. Pluciński (red.), O miejskiej sferze publicznej. Obywatelskość i konflikty o przestrzeń, Korporacja ha!art, Kraków, s. 239–257.
• Urbański J. (2012), W kwestii mieszkaniowej raz jeszcze, „Miasta”, nr 1, s. 20–24.
• Wallerstein I. (2011), The Modern World-System IV: Centrist Liberalism Triumphant, 1789–1914, University of California Press, Berkeley.
• Warner M. (2002), Publics and Counterpublics, „Public Culture”, nr 14(1), s. 49–90.
• Warszawskie Stowarzyszenie Lokatorów. Wywiad z działaczami (2008/2009), „Przegląd Anarchistyczny”, nr 8, s. 83–89.
• Wiggershaus R. (2001), Die Frankfurter Schule. Geschichte, theoretische Entwicklung, politische Bedeuting, Deutscher Taschenbuch Verlag, München.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.72.08