Meduza na strychu. O teorii i praktyce procesu twórczego

• Authors: Sylwia Chutnik

Title variants

EN

Jellyfish in the Attic. On the Theory and Practice of the Creative Process

Abstracts

EN

Hélène Cixous’s Manifesto The Laughter of Medusa was first published in 1975 and immediately became one of the most frequently quoted texts on écriture féminine – women’s writing. How can the essay be perceived today and has the literary work of women become an emancipatory element or rather fell into a trap of an essentialism? Using the example of theoretical texts, my own work, and many years of experience in conducting creative writing classes, I critically discuss Cixous’s view. I refer to the theoretical works of Marguerite Duras, Izabela Filipiak (Morska), Katarzyna Bonda or Julia Cameron, trying to draw guidelines for women writers mentioned above and juxtapose them with the examples of their literature. I also reach for my own writing workshop and check, if the model of “a madwoman in the attic” by Sandra Gilbert and Susan Gubar is still valid in the 21st century.

PL

Manifest Hélène Cixous Śmiech Meduzy po raz pierwszy został opublikowany w 1975 roku i od razu stał się jednym z najczęściej przywoływanych tekstów dotyczących écriture féminine – pisarstwa kobiecego. Jak można odbierać esej współcześnie i czy twórczość literacka kobiet stała się elementem emancypacyjnym, czy raczej wpadła w pułapkę esencjalizmu? Na przykładzie tekstów teoretycznych oraz własnej twórczości i wieloletniego doświadczenia prowadzenia zajęć z creative writing omawiam krytycznie spojrzenie Cixous. Sięgam do tekstów teoretycznych Marguerite Duras, Izabeli Filipiak (Morskiej), Katarzyny Bondy czy Julii Cameron, kreśląc wskazówki dla piszących kobiet i zderzając je z przykładami tworzonej przez nie literatury. Sięgam również do własnego warsztatu pisarskiego i zastanawiam się, czy model „wariatki na strychu” („A Madwoman in The Attic”) Sandry Gilbert i Susan Gubar obowiązuje w XXI wieku.

Keywords

PL

teoria pisania; twórczość kobiet; pisarki; feminizm; creative writing; kulturoznawstwo; artystki

EN

theory of writing; women’s creativity; writers; feminism; creative writing; cultural studies; female artists

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2022
• Issue: 80
• Pages: 11-22

Dates

published

2022

Contributors

author

Sylwia Chutnik

• https://orcid.org/0000000301083189

References

• Atwood M. (2021), O pisaniu, przeł. A. Pokojska, Karakter, Kraków.
• Banach A. (1971), Nauka pisania, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Bonda K. (2015), Maszyna do pisania, Wydawnictwo Muza, Warszawa.
• Cameron J. (2017), Droga artysty. Jak wyzwolić w sobie twórcę, przeł. J.P. Listwan, A. Rostkowska, Wydawnictwo Szafa, Warszawa.
• Cixous H. (1993), Śmiech Meduzy, przeł. A. Nasiłowska, „Teksty Drugie”, nr 4/5/6, s. 168–188.
• Cowan A. (b.r.w.), The Best Books on Creative Writing https://fivebooks.com/best-books/andrewcowan-on-creative-writing/ (dostęp: 4.10.2021).
• Dąbała J. (2000), O twórczym pisaniu, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 209–217.
• Duras M. (2001), Pisać, przeł. M. Pluta, Świat Literacki, Izabelin.
• Filipiak I. (1999), Twórcze pisanie dla młodych panien, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
• Gautier B. (2000), Zaklęcia czarodziejki Vivien, czyli o autobiografii kobiecej, [w:] G. Borkowska, L. Sikorska (red.), Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
• Gilbert S.M., Gubar S. (1979), A Madwoman in The Attic: The Woman Writer and the Nineteenth-Century Literary Imagination, Yale University Press, New Haven–Londyn.
• Goldman E. (1970), Living My Life, Dower Publications, Nowy Jork.
• Herbert Z., Święcicki H. (2021), Pisanie to bardzo bolesna przyjemność. Listy 1951–1967, Znak, Kraków.
• Irigaray L. (1998), Ciało-w-ciało z matką, przeł. A. Araszkiewicz, Wydawnictwo eFKA, Kraków.
• Irigaray L. (2010), Ta płeć (jedną) płcią niebędąca, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Kapuściński R. (2009), O książkach, ludziach i sztuce, Czytelnik, Warszawa.
• King S. (2001), Jak pisać. Pamiętnik rzemieślnika, przeł. P. Braiter, Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Lachman M. (2019), Kim jest dziś pisarz w (pop)kulturze?, „Konteksty Kultury”, t. 16, z. 1, s. 124–151.
• Lagercrantz O. (2011), O sztuce czytania i pisania, przeł. J. Kubitsky, Czuły Barbarzyńca Press, Warszawa.
• Matuszek-Stec G. (2017), Twórcze pisanie – specyfika studiów podyplomowych (na przykładzie najstarszej w Polsce szkoły pisarzy – Studium Literacko-Artystycznego UJ), „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, t. 60, z. 1, s. 147–155.
• Moi T. (1985), Sexual/Textual Politics: Feminist Literary Theory, Routledge, Londyn–Nowy Jork.
• Morska I. (red.) (2021), Jak pracować z wyobraźnią? Księga konspektów, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Pinker S. (2016), Piękny styl. Przewodnik człowieka myślącego po sztuce pisania XXI wieku, przeł. A. Nowak-Młynikowska, Smak Słowa, Sopot.
• Putnam Tong R. (2002), Myśl feministyczna. Wprowadzenie, przeł. J. Mikos, B. Umińska-Keff, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Shulman A.K. (1991), Danes with Feminists, „Women’s Review of Books”, t. IX, nr 3 https://www.lib.berkeley.edu/goldman/Features/danceswithfeminists.html (dostęp: 13.10.2021).
• Szopa K. (2017) „Nieziszczone narodziny”. Cixous i Irigaray, czyli kobiety z Czarnego Kontynentu, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2(20), s. 11–26.
• Świrszczyńska A. (1980), Wybór wierszy, Czytelnik, Warszawa.
• Woolf V. (2018), Eseje wybrane, przeł. M. Heydel, Karakter, Kraków.
• Woolf V. (2019), Własny pokój, przeł. A. Graff, Osnova, Warszawa.
• Wrycza-Bekier J. (2018), Magia słów. Jak pisać teksty, które porwą tłumy, Helion, Gliwice.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.80.02

Biblioteka Nauki

2027807