Risk in the Biographies of Independent Care Leavers

• Authors: Monika Wiktorowicz-Sosnowska

Title variants

PL

Ryzyko w biografiach usamodzielnionych wychowanków pieczy zastępczej

Abstracts

PL

W artykule zaprezentowano wybrane wyniki badań jakościowych wskazujących na próbę konstruowania siebie przez wychowanków pieczy instytucjonalnej i rodzinnej w relacji do doświadczeń, samodzielności i ryzyka (w tym ryzyka związanego z pandemią COVID-19). Okazuje się, że nie pandemia, ale adaptacja do życia poza instytucją wpływa na stan chwiejnej równowagi życiowej, która przy braku możliwości i zasobów niezbędnych do poradzenia sobie z trudnościami wytycza kierunek dla prawdopodobnej biografii jednostek badanych. W konsekwencji trudności uruchamiane są strategie funkcjonowania przekładające się na życiowe wybory. Dane empiryczne pochodzą z jakościowych wywiadów pogłębionych, które umożliwiają badanie sposobu doświadczania i postrzegania świata przez jednostkę.

EN

The article presents selected results of qualitative research indicating an attempt of self-construction by alumni of creating institutional and family forms of care in relation to experiences, autonomy and risk (including the risk associated with the COVID-19 pandemic). It appears that not the pandemic but adaptation to life outside institution affects the vulnerable life balance which, in light of lack of possibilities and resources necessary to overcome difficulties, sets the direction life course of the research participants. These difficulties lead to the implementation of certain functioning strategies which translate into life choices. The empirical data comes from quality in-depth interviews which make it possible to examine the world experienced and perceived by individuals.

Keywords

PL

ryzyko; biografia; wychowankowie instytucjonalnej pieczy zastępczej; badania jakościowe

EN

risk; biography; institution foster care leavers; quality research

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2022
• Issue: 82
• Pages: 61-82

Dates

published

2022

Contributors

author

Monika Wiktorowicz-Sosnowska

• University of Wrocław

• https://orcid.org/0000000168434946

References

• Abramowicz M., Strzałkowska A., Tobis T. (2012), Badanie ewaluacyjno-diagnostyczne. Sytuacja psychospołeczna i materialna usamodzielnionych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych, Pracownia Realizacji Badań Socjologicznych, Gdańsk.
• Aronson A., Wilson T.D., Akert R.M. (2004), Psychologia społeczna, transl. J. Gilewicz, Zysk i S-ka, Poznań.
• Bandura A. (1971), Social Learning Theory http://www.asecib.ase.ro/mps/Bandura_SocialLearningTheory.pdf (accessed: 10.06.2022).
• Bańka A. (2009), Tożsamość jednostki w obliczu wyboru: Między przystosowaniem a ucieczką od rzeczywistości, “Czasopismo Psychologiczne”, vol. 15, no. 12, pp. 333–360.
• Beck U. (2002), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, transl. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Berger P.L., Luckmann T. (1983), Społeczne tworzenie rzeczywistości, transl. J. Niżnik, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Berkowitz L. (1989), Frustration-Aggression Hypothesis: Examination and Reformulation, “Psychological Bulletin”, no. 106, pp. 59–73.
• Blumer H. (2007), Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda, transl. G. Woroniecka, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
• Branden N. (1999), Odpowiedzialność. Jak polegać na sobie i znaleźć sens życia, transl. E. Różańska, Teta, Łódź.
• Brągiel J. (1996), Zrozumieć dziecko skrzywdzone, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
• Brickman P., Coates D., Janoff-Bulman R. (1978), Lotterry winners and accident victims: is happiness relative?, “Journal of Personality and Social Psychology”, vol. 36, pp. 917–927.
• Brzezińska A.I., Appelt K., Ziółkowska B. (2015), Psychologia rozwoju człowieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot.
• Crick N.R., Dodge K.A. (1994), A review and reformulation of social information-processing mechanisms in children’s social adjustment, “Psychological Bulletin”, no. 115(1), pp. 74–101.
• Curry S.R., Abrams L.S. (2015), Housing and social support for youth aging out of foster care: State of the research literature and directions for future inquiry, “Child & Adolescent Social Work Journal”, no. 32(2), pp. 143–153.
• Czapiński J. (2005), Trzy typy wykluczenia społecznego, [in:] J. Czapiński, T. Panek (eds.), Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa.
• Drwal R. (1995), Adaptacja kwestionariuszy osobowości. Wybrane zagadnienia i techniki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Erikson E.H. (2000), Dzieciństwo i społeczeństwo, transl. P. Hejmej, Rebis, Poznań.
• Flick U. (2012), Projektowanie badania jakościowego, transl. P. Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• George C., Main M. (1979), Social interactions of young abused children: Approach, avoidance, and aggression, “The Society of Research in Child Development”, vol. 50(2), pp. 306–318.
• Gibbs G. (2011), Analizowanie danych jakościowych, transl. M. Brzozowska-Brywczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Giddens A. (2006), Nowoczesność i tożsamość. “Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, transl. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Goffman E. (2007), Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, transl. A. Dzierzyńska, J. Tokarska-Bakir, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Golczyńska-Grondas A. (2014), Wychowało nas państwo. Rzecz o tożsamości dorosłych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych, Zakład Wydawniczy “Nomos”, Kraków.
• Golczyńska-Grondas A. (2016), Chybotliwa łódź. Losy wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Grotowska-Leder J. (2002), Fenomen wielkomiejskiej biedy. Od epizodu do “underclass”, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Hałas E. (2006), Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Herman J.L. (2004), Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi, transl. A. Kacmajor, M. Kacmajor, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Hobfoll S.E. (2006), Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, transl. M. Kacmajor, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Jemielniak D. (2012), Wprowadzenie. Czym są badania jakościowe, [in:] D. Jemielniak (ed.), Badania jakościowe, vol. 1, Podejścia i teorie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, pp. 1–9.
• Kazdin A. (1996), Zdrowie psychiczne młodzieży w okresie dorastania. Programy profilaktyczne i lecznicze, “Nowiny Psychologiczne”, no. 2, pp. 39–74.
• Kvale S. (2011), Prowadzenie wywiadów, transl. A. Dziuban, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Larson J.S. (1993), The measurement of social well-being, “Social Indicator Research”, no. 28(3), pp. 285–296.
• Lipowska-Teutsch A. (1995), Rodzina a przemoc, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa.
• Maslow A.H. (1990), Motywacja i osobowość, transl. P. Sawicka, Pax, Warszawa.
• Mead G.H. (1975), Umysł, osobowość i społeczeństwo, transl. Z. Wolińska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Merton R.K. (1982), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Miller A. (2006), Bunt ciała, transl. A. Gierlińska, Media Rodzina, Poznań.
• Miller A. (2007), Dramat udanego dziecka. W poszukiwaniu siebie, transl. N. Szymańska, Media Rodzina, Poznań.
• Obuchowski K. (2000), Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Zysk i S-ka, Poznań.
• Oettingen G., Thorpe J.S. (2006), Fantasy realization and the bridging of time, [in:] L.J. Sanna, E.C. Chang (eds.), Judgments over time: The interplay of thoughts, feelings, and behaviors, Oxford University Press, New York, pp. 120–142.
• Pervin L.A. (2005), Psychologia osobowości, transl. M. Orski, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Podgórecki A. (1969), Patologia życia społecznego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Rotter J.B. (1990), Poczucie wewnętrznej versus zewnętrznej kontroli wzmocnień, “Nowiny Psychologiczne”, no. 5–6, pp. 59–70.
• Ryś M. (1998), Rodzina z problemem alkoholowym jako rodzina dysfunkcyjna, “Studia nad Rodziną”, no. 2/2(3), pp. 65–74.
• Ryś M. (2011), Kształtowanie się poczucia własnej wartości i relacji z innymi w różnych systemach rodzinnych, “Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio”, no. 2(6), pp. 64–83.
• Sajkowska M. (1999), Stygmat instytucji. Społeczne postrzeganie wychowanków domów dziecka, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Warszawa.
• Salazar A.M., Jones K.R., Emerson J.C., Mucha L. (2016), Postsecondary Strengths, Challenges, and Supports Experienced by Foster Care Alumni College Graduates, “Journal of College Student Development”, Johns Hopkins University Press, vol. 57, no. 3, pp. 263–279.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.82.05

Biblioteka Nauki

2152814