Constructing memory in urban space: Case of the Bałuty district in Łódź

• Authors: Piotr M. Statucki

Title variants

PL

Konstruowanie pamięci w przestrzeni miejskiej: przypadek dzielnicy Bałuty w Łodzi

Abstracts

PL

W swoim artykule pochylam się nad tematem konstruowania pamięci w przestrzeni miasta, omówionego na przykładzie wybranego fragmentu Łodzi. Omawiam wybrane stanowiska badaczy zajmujących się pamięcią i miastem; oba z tych tematów doczekały się licznych opracowań w naukach społecznych. Własne badanie przeprowadziłem zgodnie z procedurami wizualnej teorii ugruntowanej. Rezultat analizy opisuję, prezentując główne kategorie opracowanej teorii oraz hipotezy, do których doprowadził mnie proces badawczy. Proponuję, by lokować proces konstruowania pamięci w przestrzeni miasta między krajobrazem pamięci, na który składa się ogół symbolicznych reprezentacji związanych z przeszłością danego miejsca oraz doświadczeniem jednostki, która jako czynny podmiot odbiera i interpretuje to, co znajduje się wokół niej oraz na tej podstawie podejmuje określone działania

EN

In my article, I focus on the issue of constructing memory in urban space, taking a selected fragment of Łódź as an example. I discuss the chosen perspectives of researchers dealing with memory and the city; both of these topics have been covered by numerous studies in the social sciences. I conducted my research according to the procedures of visual grounded theory. The result of the analysis is discussed by presenting the main categories of the theory developed and the hypotheses to which the research process led me. I propose to locate the process of constructing memory in urban space between the memoryscape, which consists of all material and symbolic representations related to the past of a given place, and the experience of an individual who, as an active subject, perceives and interprets what is around them and, on this basis, takes certain actions.

Keywords

PL

pamięć; Łódź; badania miejskie; socjologia wizualna; wizualna teoria ugruntowana

EN

memory; Łódź; urban studies; visual sociology; visual grounded theory

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2023
• Issue: 86
• Pages: 23-42

Dates

published

2023

Contributors

author

Piotr M. Statucki

• University of Lodz, Faculty of Economics and Sociology, Doctoral School of Social Sciences

References

• Assmann J. (2011), Cultural Memory and Early Civilization. Writing, Remembrance, and Political Imagination, Cambridge University Press, Cambridge.
• Bauman Z. (2017), Retrotopia, Polity Press, Cambridge.
• Bednarek S. (2012), Mnemotoposy. Słowo wstępne, “Przegląd Kulturoznawczy”, vol. 1, no. 11, pp. 5–11.
• Bieńkowska D., Umińska-Tytoń E. (2013), Nazewnictwo miejskie Łodzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Bieżyński M. (2021), ‟zWnętrz” – pamiętnik fotograficzny na budynkach wzdłuż ulicy Żytniej, https://uml.lodz.pl/aktualnosci/artykul/zwnetrz-pamietnik-fotograficzny-na-budynkach-wzdluz-ulicy-zytniej-id41718/2021/6/25/ (accessed: 13.02.2022).
• Blumer H. (1986), Symbolic Interactionism. Perspective and Method, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London.
• Charmaz K. (2006), Constructing Grounded Theory. A Practical Guide Through Qualitative Analysis, SAGE Publications, London–Thousand Oaks–New Delhi.
• Corbin J., Strauss A. (2015), Basics of Qualitative Research. Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, SAGE Publications, Los Angeles.
• Czarnowski S. (1939), Podział przestrzeni i jej ograniczenie w religii i magii, Skład główny Nasza Księgarnia, Warszawa.
• Czarnowski S. (1956), Powstanie i społeczne funkcje historii, [in:] S. Czarnowski, Dzieła, vol. 5, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, pp. 99–102.
• Golka M. (2009), Pamięć społeczna i jej implanty, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Gubała-Czyżewska J. (2018), Pamięć łodzian o społeczności żydowskiej w kontekście metodologicznych badań pamięci zbiorowej, doctoral thesis, Uniwersytet Łódzki.
• Halbwachs M. (1969), Społeczne ramy pamięci, transl. M. Król, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Hirszowicz M., Neyman E. (2001), Społeczne ramy niepamięci, “Kultura i Społeczeństwo”, vol. 3–4, s. 23–48.
• Jałowiecki B., Szczepański M.S. (2006), Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Kappler S. (2017), Sarajevo’s ambivalent memoryscape: Spatial stories of peace and conflict, “Memory Studies”, vol. 10, no. 2, pp. 130–143.
• Karpińska G.E. (2000), Miejsce wyodrębnione ze świata. Przykład łódzkich kamienic czynszowych, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Łódź.
• Karpińska G.E. (2004), Miasto wymazywane: historia łódzkiego przypadku, “Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, vol. 8, pp. 165–178.
• Kaźmierska K. (2008), Biografia i pamięć: na przykładzie pokoleniowego doświadczenia ocalonych z zagłady, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Kącka K. (2015), Polityka historyczna: kreatorzy, narzędzia, mechanizmy działania – przykład Polski, [in:] K. Kącka, J. Piechowiak-Lamparska, A. Ratke-Majewska (eds.), Narracje pamięci: między polityką a historią, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, pp. 59–80.
• Konecki K. (2008), Dotyk i wymiana gestów jako element wytwarzania więzi emocjonalnej. Zastosowania socjologii wizualnej i metodologii teorii ugruntowanej w badaniu interakcji zwierząt i ludzi, “Przegląd Socjologii Jakościowej”, vol. 4, no. 1, pp. 71–115.
• Konecki K. (2010), Wizualna Teoria Ugruntowana. Nauczanie teorii ugruntowanej przy pomocy obrazów i analizy wizualnej, “Przegląd Socjologii Jakościowej”, vol. 6, no. 2, pp. 1–35.
• Konecki K. (2012), Wizualna teoria ugruntowana. Podstawowe zasady i procedury, “Przegląd Socjologii Jakościowej”, vol. 8, no. 1, pp. 12–45.
• Konecki K. (2017), Standing in Public Places: An Ethno-Zenic Experiment Aimed at Developing the Sociological Imagination and More Besides…, “Czech Sociological Review”, vol. 53, no. 6, pp. 881–902.
• Krajewski M. (2009), Dzisiaj jak wczoraj, jutro jak dziś. Codzienność, przedmioty i reżimy podtrzymujące, [in:] M. Bogunia-Borowska (ed.), Barwy codzienności. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, pp. 178–200.
• Kwiatkowski P.T. (2009), Społeczne tworzenie zbiorowej niepamięci, [in:] L. Nijakowski (ed.), Etniczność, pamięć, asymilacja. Wokół problemów zachowania tożsamości mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, pp. 90–128.
• Leśniak G. (2010), Park Staromiejski w Łodzi jako miejsce pamięci o najbardziej tragicznym okresie w historii miasta, “Czasopismo Techniczne. Architektura”, vol. 5–A, no. 13, pp. 319–326.
• Löw M. (2016), The Sociology of Space. Materiality, Social Structures, and Action, transl. D. Goodwin, Palgrave Macmillan, New York.
• Macdonald S. (2013), Memorylands. Heritage and indentity in Europe today, Routledge, London–New York.
• Malicki K. (2012), Polacy i ich pamięć przeszłości. Studium socjologiczne pamięci zbiorowej na przykładzie regionu podkarpackiego, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Muzaini H., Yeoh B.S.A. (2005), War landscapes as “battlefields” of collective memories: reading the Reflections at Bukit Chandu, Singapore, “Cultural Geographies”, vol. 12, pp. 345–365.
• Olick J.K. (2008), From Collective Memory to the Sociology of Mnemonic Practices and Products, [in:] A. Erll, A. Nünning (eds.), Cultural Memory Studies: An International and Interdisciplinary Handbook, De Gruyter, Berlin–New York, pp. 151–162.
• Piotrowski W. (1966), Społeczno-przestrzenna struktura m. Łodzi. Studium ekologiczne, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Rewers E. (2005), Post-polis: wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
• Rutkiewicz P. (2019), Zabytek popada w ruinę. Ten problem nie rozwiąże się sam!, “Gazeta Wyborcza Łódź”, 6.06.2019.
• Rykała A. (2018), O “topografii pustki” w krajobrazie kulturowym. Miejsca niepamięci i nie-miejsca pamięci w kontekście mordów dokonanych na Żydach w Polsce w pierwszych miesiącach po drugiej wojnie światowej, “Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, vol. 7, pp. 93–132.
• Sendyka R. (2013), Pryzma – zrozumieć nie-miejsce pamięci (non-lieux de mémoire), “Teksty Drugie”, vol. 1–2, pp. 323–344.
• Strauss A.L. (2003), Quantitative analysis for social scientists, Cambridge University Press, Cambridge–New York–Melbourne.
• Strauss A.L. (2017), Images of the American City, Routledge, London–New York.
• Szacka B. (2006), Czas przeszły – pamięć – mit, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Szpociński A. (2014), Nośniki pamięci, miejsca pamięci, “Sensus Historiae”, vol. 17, no. 4, pp. 17–26.
• Tarkowska E. (2016), Pamięć w kulturze teraźniejszości, “Kultura i Społeczeństwo”, vol. 4, pp. 121–141.
• Winter J., Sivan E. (2000), Setting the framework, [in:] J. Winter, E. Sivan (eds.), War and Remembrance in the Twentieth Century, Cambridge University Press, Cambridge, pp. 6–39.
• Wolff-Powęska A. (2007), Polskie spory o historię i pamięć. Polityka historyczna, “Przegląd Zachodni”, vol. 1, pp. 3–44.
• Zerubavel E. (1996), Social Memories: Steps to a Sociology of the Past, “Qualitative Sociology”, vol. 19, no. 3, pp. 283–299.
• Zerubavel E. (2003), Time Maps. Collective Memory and the Social Shape of the Past, The University of Chicago Press, Chicago–London.
• Ziółkowski M. (2001), Pamięć i zapominanie: trupy w szafie polskiej zbiorowej pamięci, “Kultura i Społeczeństwo”, vol. 3–4, pp. 3–22.
• Znaniecki F. (1938), Socjologiczne podstawy ekologii ludzkiej, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, vol. 18, no. 1, pp. 89–119.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.86.02

Biblioteka Nauki

20679228