Analiza przestrzennego zróżnicowania rozwoju społecznego w Polsce na poziomie NUTS 3 z wykorzystaniem lokalnego indeksu HDI

• Authors: Iwona Laskowska , Barbara Dańska-Borsiak

Title variants

Analiza przestrzennego zróżnicowania rozwoju społecznego w Polsce na poziomie NUTS 3 z wykorzystaniem lokalnego indeksu HDI

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Istotne miejsce w polityce Unii Europejskiej zajmuje rozwój regionalny. Jednym z priorytetów europejskiej polityki spójności jest wyrównywanie różnic w poziomie rozwoju regionów nie tylko w wymiarze ekonomicznym, ale również społecznym, ponieważ szeroko rozumiany rozwój regionalny uwzględnia oba te wymiary. Do oceny rozwoju społeczno‑ekonomicznego na poziomie krajów powszechnie stosowany jest syntetyczny miernik zwany Wskaźnikiem Rozwoju Społecznego (Human Development Index – HDI), który nie odzwierciedla jednak nierówności między regionami wewnątrz danego kraju. Zasadniczym celem prezentowanych badań jest oszacowanie wartości Lokalnego Wskaźnika Rozwoju Społecznego (LHDI) dla podregionów w Polsce oraz próba identyfikacji czynników warunkujących rozwój społeczny na poziomie lokalnym. Konstrukcja LHDI została zaproponowana przez Biuro Projektowe UNDP w Polsce, a na potrzeby niniejszego badania została tylko nieznacznie zmodyfikowana. Analiza rozwoju społecznego na poziomie lokalnym jest istotna, ponieważ może stanowić narzędzie służące zrozumieniu przyczyn już istniejących i przyszłych problemów społecznych. Kolejny ważny cel badań stanowi analiza zależności przestrzennych wskaźników rozwoju społecznego, pozwalająca na stwierdzenie, czy silne ośrodki, będące lokalnymi centrami gospodarczymi, oddziałują prorozwojowo na regiony sąsiadujące.

EN

Regional development occupies an important place in the policy of the European Union. One of its priorities is to equalize the differences in the level of development of regions assessed more broadly than just the economic dimension. Broad understanding of regional development takes into account its social dimension. To assess the socio‑economic development at the national level, a synthetic indicator called the Human Development Index (HDI) is commonly used. However, HDI values do not describe the inequalities that exist between regions within countries. The main aim of this study is to assess the level of social development in regional (NUTS 3) perspective in Poland using the Local Human Development Index (LHDI) and to attempt to identify the determinants of social development at the local level. The way of constructing LHDI was proposed by the UNDP Project Office in Poland and was only slightly modified for the purposes of this study. The analysis of social development at the local level is important because it can serve as a tool for understanding the causes of existing and future social problems. Another important goal of the research is the analysis of the spatial relationship of social development, which allows to determine whether the strong regions, being local economic centres positively influence the development of the neighbouring regions.

Keywords

PL

rozwój społeczny; rozwój lokalny; eksploracyjna analiza danych przestrzennych; statystyka I Morana; podregion; rozwój społeczny; rozwój lokalny; eksploracyjna analiza danych przestrzennych; statystyka I Morana; podregion

EN

human development; regional development; exploratory spatial data analysis; Moran’s I statistics; subregion

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Year: 2018
• Volume: 1
• Issue: 333

Dates

published

2018-02-27

Contributors

author

Iwona Laskowska

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno‑Socjologiczny, Katedra Ubezpieczeń

author

Barbara Dańska-Borsiak

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno‑Socjologiczny, Katedra Ekonometrii Przestrzennej

References

• Amin A. (1999), An Institutionalist Perspective on Regional Economic Development, „International Journal of Urban and Regional Research”, t. 23, nr 2, s. 365–378.
• Anselin L. (1995), Local Indicators of Spatial Association‑LISA, „Geographical Analysis”, t. 27, nr 2, s. 93–115.
• Bank Danych Lokalnych GUS, www.stat.gov.pl [dostęp: 20.05.2016].
• Beckerman W., Bacon R. (1966), International Comparison of Income Levels: A Suggested New Measure, „Economic Journal”, t. 176, nr 303, s. 521–525.
• Chłoń‑Domińczak A. (red.) (2015), Regionalne uwarunkowania decyzji edukacyjnych – wybrane aspekty, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
• Churski P. (2016), Polityka spójności a przemiany przestrzeni społeczno‑ekonomicznej Polski w wynikach badań regionalnych, [w:] Ewaluacja RPO WK‑P, Nowe wyzwania dla ewaluacji Programów Operacyjnych w perspektywie 2014–2020, Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko‑Pomorskiego w Toruniu, Toruń, http://www.mojregion.eu/files/dokumenty%20rpo/ewaluacja/szkolenia_konferencje/Ewaluacja_www.pdf [dostęp: 15.02.2017].
• Cieślik E. (2008), Wybrane alternatywne sposoby mierzenia poziomu rozwoju gospodarczego, „Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy”, nr 1(1–2), s. 145–160.
• Czapiński J., Panek T. (red.) (2015), Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
• Drewnowski J., Scott W. (1966), The Level of Living Index, United Nations Research Institute for Social Development Report nr 66.4, United Nations Research Institute for Social Development, Geneva.
• Godlewska‑Majkowska H. (2011), Przedsiębiorczość regionalna i atrakcyjność inwestycyjna regionów jako zjawisko ekonomiczno‑społeczne, [w:] Studia i Analizy Instytutu Przedsiębiorstwa, tom: Atrakcyjność inwestycyjna a przedsiębiorczość regionalna w Polsce, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Godlewska‑Majkowska H. (2012), Polskie regiony na mapie atrakcyjności inwestycyjnej, [w:] I. Lichniak (red.), Kryzys i co dalej, SGH, Warszawa.
• Godlewska‑Majkowska H. (red.) (2013), Atrakcyjność inwestycyjna regionów Polski na tle Unii Europejskiej, Studia i Analizy Instytutu Przedsiębiorstwa, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Gorzelak G. (1989), Rozwój regionalny Polski w warunkach kryzysu i reformy, seria: Rozwój regionalny, rozwój lokalny, samorząd terytorialny, nr 14, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Instytut Gospodarki Przestrzennej, Warszawa.
• Gorzelak G. (2014), Wykorzystanie środków Unii Europejskiej dla rozwoju kraju, [w:] M. Gorynia, S. Rudolf (red.), Polska w Unii Europejskiej i globalnej gospodarce, PTE, Warszawa.
• Gorzelak G., Smętkowski M., Płoszaj A., Rok J. (2015), Powiaty zagrożone deprywacją: stan, trendy i prognoza, Raporty i analizy EUROREG 7/2015.
• Grosse T.G. (2002), Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 1(8), s. 25–48.
• Hardeman S., Dijkstra L. (2014), The EU Regional Human Development Index (EU‑RHDI), European Commission Joint Research Centre Science and Policy Reports, Publications Office of the European Union, Luxembourg, http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC90538/online%20version%20a4.pdf [dostęp: 15.02.17].
• Herbst M., Wójcik P. (2013), Delimitacja dyfuzji rozwoju z miast metropolitalnych z wykorzystaniem korelacji przestrzennej, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 4(54) s. 5–21, http://www.studreg.uw.edu.pl/pdf/2013_4_herbst_wojcik.pdf [dostęp: 1.02.2017].
• Human Development Index (HDI), United Nations Development Programme (UNDP), http://hdr.undp.org/en/content/human‑development‑index‑hdi [dostęp: 10.01.2017].
• Human Development Report. Work for Human Development (2015), United Nations Development Programme (UNDP), http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr15_standalone_overview_en.pdf [dostęp: 30.01.2017].
• Kopczewska K., Churski P., Ochojski A., Polko A. (2017), Measuring regional specialization. New Approach, Palgrave Macmillan, Cham.
• Krajowy Raport o Rozwoju Społecznym Polska 2012. Rozwój regionalny i lokalny (2012), Biuro Projektowe UNDP w Polsce, Warszawa, http://www.euroreg.uw.edu.pl/dane/web_euroreg_publications_files/2859/raport_undp–2012_www.pdf [dostęp: 19.01.2017].
• Malizia E.E., Feser E.J. (1999), Understanding Local Economic Development, Center for Urban Policy Research, New Brunswick.
• Nelson A.C. (2013), Theories of regional development, [w:] R.D. Bingham, R. Mier (red.), Theories of Local Economic Development: Perspectives from Across the Disciplines, Sage Publications, London.
• Noga M. (1996), Społeczeństwo – Gospodarka – Środowisko, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań.
• Parysek J.J. (2001), Podstawy gospodarki lokalnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Polska 2030. Wyzwania Rozwojowe (2009), raport Zespołu Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów, https://www.mpips.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/_public/1_NOWA%20STRONA/Aktualnosci/seniorzy/badania%20aktywne%20starzenie/pl_2030_wyzwania_rozwojowe.pdf [dostęp: 30.01.17].
• Strahl D. (red.) (2006), Metody oceny rozwoju regionalnego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Suchecki B. (red.) (2010), Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Talberth J., Cobb C., Slattery N. (2007), The Genuine Progress Indicator 2006. A Tool for Sustainable Development, Redefining Progress, Oakland, http://rprogress.org/publications/2007/GPI%202006.pdf [dostęp: 8.02.2017].
• United Nations Development Programme, Human Development Reports 1990–2015 (2015), http://hdr.undp.org/en/global‑reports [dostęp: 20.01.2017].
• Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski (2011), GUS, US w Katowicach, Katowice, http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/oz_wskazniki_zrownowazonego_rozwoju_Polski_us_kat.pdf [dostęp: 4.02.2017].
• Zajdel M. (2011), Wybrane teorie rozwoju regionalnego oraz lokalnego a rynek pracy, „Studia Prawno‑Ekonomiczne”, t. LXXXIII, s. 397–421.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6018.333.08