Hugo Dionizy Steinhaus – droga do współczesnej teorii prawdopodobieństwa

• Authors: Tadeusz Bednarski

Title variants

Hugo Dionizy Steinhaus – droga do współczesnej teorii prawdopodobieństwa

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Hugo Steinhaus (1887–1972) ukończył studia matematyczne i filozoficzne na Uniwersytecie Lwowskim. W latach 1905–1911 przebywał w Getyndze, pracując nad doktoratem pod opieką Davida Hilberta. W 1920 roku został profesorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Skupione wokół niego i Stefana Banacha grono wybitnych matematyków tworzyło silny ośrodek matematyczny specjalizujący się w analizie funkcjonalnej. Po II wojnie światowej osiedlił się we Wrocławiu, gdzie współtworzył matematyczne środowisko naukowe, a następnie wrocławską szkołę zastosowań matematyki. Jest autorem i współautorem ponad 250 prac naukowych i publikacji popularyzujących matematykę. W 1923 roku H. Steinhaus opublikował w czasopiśmie „Fundamenta Mathematicae” wyniki zawierające aksjomatyczny opis pewnej miary prawdopodobieństwa określonej na podzbiorach przestrzeni nieskończonych ciągów zero‑jedynkowych. Celem niniejszego artykułu jest próba ukazania istotnej roli, jaką wyniki te odegrały w procesie aksjomatyzacji prawdopodobieństwa, zakończonej w 1933 roku publikacją Andrieja Kołmogorowa.

EN

Hugo Steinhaus (1887–1972) studied mathematics and philosophy at the Jan Kazimierz University in Lwow. Since 1905 he stayed in Göttingen where in 1911 he obtained his PhD under David Hilbert. In 1920 he became professor of the Lwow University. Together with Stefan Banach he established there a strong mathematical center for functional analysis. After the II World War he participated in creation of the mathematics department of the Wroclaw University and he was a founder of Wroclaw school for applied probability. He is the author and coauthor of 250 publications. In 1923 H. Steinhaus published in “Fundamenta Mathematicae” a study of Borel countable probabilities where, among other things, he gave an axiomatic definition of a probability measure on the space of countable zero‑one sequences. The goal of this note is to demonstrate a potentially important role of Steinhaus result in the process leading to final axiomatization of probability theory by Andrei Kolmogorov in 1933.

Keywords

PL

historia prawdopodobieństwa; Hugo Steinhaus; historia prawdopodobieństwa; Hugo Steinhaus

EN

history of probability; Hugo Steinhaus

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Year: 2018
• Volume: 4
• Issue: 336
• Pages: 61-70

Dates

published

2018-09-04

Contributors

author

Tadeusz Bednarski

• Institute of Economic Sciences, University of Wroclaw

References

• Borel E. (1905), Remarques sur certaines questions de probabilité, „Bulletin de la Société Mathématique de France”, t. 33, s. 123–128.
• Borel E. (1909), Les probabilités dénombrables et leurs applications arithmétiques, „Rend. Circ. Mat. Palermo”, t. 27, s. 247–270.
• Broggi U. (1907), Die Axiome der Wahrscheinlichkeitsrechnung, Ph.D. thesis, Universität Göttingen, Göttingen.
• Fréchet M. (1938), Exposé et discussion de quelques recherches récentes sur les fondements du calcul des probabilités, „Actualités Scientifiques et Industrielles”, t. 735, s. 23–55.
• Hilbert D. (1902), Mathematical problems, „Bull. Amer. Math. Soc.”, t. 8, s. 437–479.
• Khinchin A. Y., Kolmogorov A. N. (1925), Über Konvergenz von Reihen, deren Glieder durch den Zufall bestimmt werden, „Matematiceskij Sbornik (Sbornik: Mathematics)”, t. 32, s. 668–677.
• Kolmogorov A. N. (1933), Grundbegriffe der Wahrscheinlichkeitsrechnung, Springer, Berlin.
• Kolmogorov A. N. (1956), Foundations of the Theory of Probability, Chelsea Publishing Company, New York.
• Laplace P. S. (1902), A Philosophical Essay on Probabilities, Chapman & Hall, London.
• Łomnicki A. (1923), Nuoveaux fondements de la théorie des probabilités (Définition de la probabilité fondée sur la théorie des ensembles), „Fundamenta Math.”, t. 4, s. 34–71.
• Mazurkiewicz S. (1915), La théorie des probabilités, Warszawa.
• Moivre A. de (1718), The Doctrine of Chances, London.
• Plato J. von (1994), Creating Modern Probability. Its Mathematics, Physics and Philosophy in Historical Perspective, Cambridge University Press, Cambridge.
• Shafer G., Vovk V. (2006), The Sources of Kolmogorov’s Grundbegriffe, „Statistical Science”, t. 21, s. 70–98.
• Sierpiński M. (1919), Sur une définition axiomatique des ensembles measurable, „Bull. del’Acad. des Sci. de Cracovie”, s. 173–178.
• Steinhaus H. (1923), Les probabilités dénombrables et leur rapport à la théorie de la mesure, „Fund. Math.”, t. 4, s. 286–310.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6018.336.04