Etyka zawodowa księgowych z perspektywy studentów – prezentacja wyników badań ankietowych

• Authors: Renata Gmińska , Anna Dyhdalewicz

Title variants

Etyka zawodowa księgowych z perspektywy studentów – prezentacja wyników badań ankietowych

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Etyka zawodowa to zbiór zasad i norm określających, w jaki sposób, z moralnego punktu widzenia, powinni zachowywać się przedstawiciele określonego zawodu. Kodeksy etyki stanowią narzędzie rozwinięcia zasad i wartości etycznych zaadaptowanych do konkretnych grup zawodowych, w tym zawodowych księgowych. Od kilku lat istnieje Kodeks zawodowej etyki w rachunkowości (KZEwR), przyjęty przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Według niego do podstawowych pryncypiów osób zajmujących się rachunkowością zalicza się uczciwość, obiektywizm, zawodowe kompetencje i należytą staranność, zachowanie tajemnicy informacji, profesjonalną postawę. Problemem badawczym jest próba odpowiedzi na pytanie: „Czy indywidualne zasady i wartości etyczne studentów są zbieżne z zasadami etycznymi wspólnoty zawodowej księgowych, które przedstawia KZEwR?”. Celem artykułu jest identyfikacja moralnych i potencjalnie nieetycznych zachowań wśród studentów rachunkowości w kontekście zasad etycznych KZEwR. Dla osiągnięcia celu publikacji przeprowadzono badanie empiryczne. W procesie badawczym posłużono się badaniem pilotażowym z wykorzystaniem techniki PAPI. W opracowaniu wyników badań ankietowych wykorzystano metody ilościowe. Jak wynika z analiz, studenci wskazali na ogólne, powszechnie znane wartości etyczne. Jednak nie zawsze indywidualne zachowania studentów są zgodne z tym, co uważa się za właściwe i etyczne według standardów środowiska zawodowego księgowych. Wyraźnie daje się zauważyć, że studenci kierują się własnymi zasadami etycznymi, nawet jeśli naruszają prawo, podejmują wybory przez pryzmat osobistego interesu. Decydujące znaczenie w ich postępowaniu odgrywają czynniki endogeniczne. Uzyskane wyniki badań ujawniają skłonność części ankietowanych do różnego rodzaju działań nieetycznych, zagrażających realizacji ogólnych zasad etyki w rachunkowości, zarówno wśród osób zamierzających pracować, jak i deklarujących staż w zawodach księgowych.

EN

Professional ethics is a set of rules and norms determining how – from a moral point of view – representatives of a particular profession should behave. Codes of ethics are a tool for developing ethical principles and values adapted to specific professional groups, including professional accountants. For several years, there has been the Code of Professional Ethics in Accounting (CPEA) to be followed, adopted by the Association of Accountants in Poland. According to the Code, the basic principles for accounting professionals include honesty, objectivity, professional competence and due diligence, maintaining the confidentiality of information, and professional attitude. The research problem is an attempt to answer the question: Do the individual ethical principles and ethical values of students coincide with the ethical principles of the professional community of accountants that CPEA presents? The aim of the article is to identify moral and potential unethical behaviors among accounting students in the context of the ethical principles of CPEA. To achieve the goal of the article, an empirical study was carried out. The pilot study using the PAPI technique was used in the research process. The quantitative methods were used in the development of the survey results. As results from the research, students pointed to general, well‑known ethical values. However, the students’ individual behavior is not always consistent with what is considered to be appropriate and ethical according to the standards of the professional environment. It is clearly visible that the students are guided by their own ethical principles, even if they violate the law, make choices to behave following their own interest. The obtained research results reveal the tendency of many respondents towards various kinds of unethical activities that threaten the implementation of general ethics in accounting, both among people who intend to work and those who declare their participation in internships in accounting professions.

Keywords

PL

etyka zawodowa; Kodeks zawodowej etyki w rachunkowości; rachunkowość; deontologiczna etyka biznesu; etyka zawodowa; Kodeks zawodowej etyki w rachunkowości; rachunkowość; deontologiczna etyka biznesu

EN

professional ethics; Code of Professional Ethics in Accounting; accounting; deontological business ethics

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Year: 2019
• Volume: 6
• Issue: 345
• Pages: 27-55

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Renata Gmińska

• Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku, Wydział Finansów i Zarządzania, Katedra Finansów

• https://orcid.org/0000-0002-0780-0428

author

Anna Dyhdalewicz

• Department of Finance and Accounting, Faculty of Ingineering Management, Bialystok University of Technology

• https://orcid.org/0000-0001-6605-961X

References

• Brinkmann J. (2002), Business and Marketing Ethics as Professional Ethics. Concepts, Approaches and Typologies, „Journal of Business Ethics”, November/December, t. 41, nr 1/2, s. 159–177.
• Cagle J. A.B., Baucus M. S. (2006), Case Studies of Ethics Scandals: Effects on Ethical Perceptions of Finance Students, „Journal of Business Ethics”, t. 64, cz. 3, s. 213–229, http://doi.org/10.1007/s10551-005-8503-5
• Chwistecka‑Dudek H. (2014), Koncepcja etyki w procesach zarządzania przedsiębiorstwem, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza.
• Czarencki P. (2008), Dylematy etyczne współczesności, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Derlukiewicz K. (2014), Etyka w rachunkowości, [w:] W. Baran (red.), Podstawy rachunkowości. Sprawozdanie finansowe. Zasady. Etyka, Wydawnictwo Difin, Warszawa, s. 306–313.
• Elias R. Z., Farag M. (2010), The relationship between accounting students’ love of money and their ethical perception, „Managerial Auditing Journal”, t. 25, nr 3, s. 269–281, http://doi.org/10.1108/02686901011026369
• Emerson T. L.N., Conroy S. J., Stanley C. W. (2007), Ethical Attitudes of Accountants: Recent Evidence from a Practitioners’ Survey, „Journal of Business Ethics”, t. 71, cz. 1, s. 73–87, http://doi.org/10.1007/s10551-006-9125-2
• Fischer M., Marsh T., Hunt G. L. (2013), Attitudes of Students and Practitioners Regarding Ethical Acceptability of Accounting Transactions, „Journal of Learning in Higher Education”, Spring, t. 9, cz. 1, s. 93–104.
• Garstka M. (2014), Etyka zawodowa w rachunkowości, „Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym”, t. 17, nr 1, s. 61–72.
• Gasparski W. (2012), Kodeksy i programy etyczne, [w:] Gasparski W. (red.), Biznes, etyka, odpowiedzialność, Wydawnictwa Profesjonalne PWN, Warszawa, s. 233–248.
• Godlewska J., Fołta T. (2017), Zaawansowana rachunkowość finansowa z elementami etyki zawodowej i technologii IT, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Zarząd Główny, Instytut Certyfikacji Zawodowej Księgowych, Warszawa.
• Gurvitsh N., Alver J., Alver L. (2017), On the role and place of business ethics on the modern business world – evidence from Estonia, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 93(140), s. 79–95, http://doi.org/10.5604/01.3001.0010.3190
• Jaijairam P. (2017), Ethics in Accounting, „Journal of Finance and Accountancy”, nr 23, s. 1–13.
• Karczewski L. (2008), Etyka biznesu. Kulturowe uwarunkowania, Politechnika Opolska, Opole.
• Karmańska A. (2005), Etyka w dydaktyce rachunkowości, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 26(82), s. 138–165.
• Karmańska A. (2007), Bezpieczeństwo biznesu, dylematy etyczne i profesjonalizm zawodu księgowego, [w:] T. Cebrowska, A. Kowalik, R. Stępień (red.), Rachunkowość wczoraj, dziś, jutro, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Zarząd Główny, COSZ, Warszawa, s. 397–415.
• Karmańska A. (2016), Eseje wokół zagadnień etyki, [w:] Karmańska A. (red.), Etyka zawodowa w rachunkowości, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Zarząd Główny, Instytut Certyfikacji Zawodowej Księgowych, Warszawa, s. 27–86.
• Klimek J. (2014), Etyka biznesu. Teoretyczne założenia, praktyka zastosowań, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Kodeks zawodowej etyki w rachunkowości (2007), Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Zarząd Główny, Warszawa.
• Kozak P. (2010), Postawy etyczne studentów Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania UMK w Toruniu, „Rachunkowość”, nr 10, s. 54–59.
• Kutera M., Hołda A., Surdykowska S. T. (2006), Oszustwa księgowe teoria i praktyka, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Kuzior A. (2017), Etyka zarządzania i etyka biznesu. Zagadnienia podstawowe, [w:] Kuzior A. (red.), Etyka biznesu i zrównoważony rozwój. Interdyscyplinarne studia teoretyczno‑empiryczne nr 2. Wokół podstawowych zagadnień współczesności, Śląskie Centrum Etyki Biznesu i Zrównoważonego Rozwoju, Zabrze, s. 69–85.
• Lewicka‑Strzałecka A. (1999), Etyczne standardy firm i pracowników, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
• Lipińska E. (2016), Kodeks etyki w budowaniu wizerunku pracy biura rachunkowego, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 285, s. 228–237.
• Maruszewska E. W. (2014), Współczesna rachunkowość a etyka zawodowa w polskiej literaturze z zakresu rachunkowości finansowej, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 164, s. 109–120.
• Micewski E. R., Troy C. (2007), Business Ethics – Deontologically Revisited, „Journal of Business Ethics”, t. 72, cz. 1, s. 17–25, http://doi.org/10.1007/s10551-006-9152‑z
• Micherda B., Świetla K. (2013), Współczesna rachunkowość. Wybrane problemy metodologiczne, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Nowak M. (2018), Etyka rachunkowości w spojrzeniu polskich badaczy. Metaanaliza monografii krajowych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 506, s. 93–104, http://doi.org/10.15611/pn.2018.506.09
• Piechocka‑Kałużna A. (2014), Czy etyka jest panaceum na wiarygodność wyników przedsiębiorstw prezentowanych w sprawozdaniach finansowych?, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 803, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 66, s. 443–456.
• Pratley P. (1998), Etyka w biznesie, Gebethner i Ska, Warszawa.
• Rybak M. (2004), Etyka menedżera – społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Sawicki K. (2013), Obiektywizm i niezależność biegłych rewidentów i księgowych według kodeksów etyki zawodowej i przepisów prawa, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 765, „Finanse, Rynki Finansowe i Ubezpieczenia”, nr 61, s. 581–594.
• Szulczewski G. (2012), Rozważania o miejscu etyki i moralności w teorii i praktyce gospodarczej, Szkoła Główna Handlowa – Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Tyszka T., Macko A. (2012), Oceny i decyzje moralne, [w:] W. Gasparski (red.), Biznes, etyka, odpowiedzialność, Wydawnictwa Profesjonalne PWN, Warszawa, s. 319–339.
• Voss G. (2016), Kształtowanie norm etycznych a odpowiedzialność zawodowa księgowych, Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno‑Przyrodniczego w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
• Wala F. (2016), Od wydawcy, [w:] A. Karmańska (red.), Etyka zawodowa w rachunkowości, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Zarząd Główny, Instytut Certyfikacji Zawodowej Księgowych, Warszawa, s. 9–10.
• Wołoszyn‑Spirka W., Krause E. (2012), Wybrane zagadnienia etyki doradcy zawodowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
• Zadroga A. (2009), Współczesne ujęcia etyki biznesu w Polsce. Próba oceny z perspektywy teologii moralnej, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• Zuchewicz J. (2008), Etyka i wartości zawodowe księgowego w teorii i praktyce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 493, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 9, s. 551–559.
• Żuraw P. (2012), Idea Kodeksu Zawodowej Etyki w Rachunkowości rekomendowanego przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, „Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym”, t. 15, nr 1, s. 121–130.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6018.345.02