Motywy podejmowania organizacyjnych zachowań obywatelskich przez zróżnicowane pokoleniowo grupy pracowników

• Authors: Dagmara Lewicka , Monika Pec , Aleksandra Wilk

Title variants

Motywy podejmowania organizacyjnych zachowań obywatelskich przez zróżnicowane pokoleniowo grupy pracowników

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problematyka podejmowania organizacyjnych zachowań obywatelskich (OCB) w przedsiębiorstwach, ze względu na ich szeroki i pozytywny wpływ na wiele aspektów działalności organizacyjnej, pozostaje w obszarze zainteresowań teoretyków i praktyków zarządzania. Zachowania te, wychodzące poza formalną rolę zawodową pracowników, wpływają na jakość wykonywanej pracy, efektywność finansową, poprawiają atmosferę pracy, stymulują rozwój kompetencji i zachowań innowacyjnych oraz zadowolenie klientów. Nie w pełni zidentyfikowane pozostają jednak determinanty i uwarunkowania, w których pracownicy działają dla dobra organizacji, nie oczekując za to wynagrodzenia. Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja i analiza motywów podejmowania zachowań obywatelskich przez przedstawicieli grup pracowniczych zróżnicowanych pokoleniowo. Eksploracyjny charakter problemu przesądził o przyjęciu postępowania jakościowego. W opracowaniu wykorzystano metodę studium przypadku, a w jej ramach wywiady częściowo ustrukturyzowane oraz analizę dokumentów firmy.  

EN

The issue of undertaking organizational citizenship behavior (OCB) in enterprises, due to their wide and positive impact on many aspects of organizational activity, remains in the area of interest of management theorists and practitioners. These behaviors, due to the fact that they go beyond the formal professional role of employees, affect the quality of work performed, financial efficiency, improve the atmosphere at work, stimulate the development of innovative competences and behaviors, and customer satisfaction. However, the determinants and conditions in which employees work for the benefit of the organization, without expecting remuneration, are not fully identified. The purpose of this study is therefore to identify and analyze the motives for undertaking organizational citizenship behaviors by representatives of employee groups of different generations. The exploratory nature of the problem determined the adoption of qualitative approach. The study used the case study method and, within it, partly structured interviews and analysis of company documents.

Keywords

PL

organizacyjne zachowania obywatelskie; pokolenia pracowników; organizacyjne zachowania obywatelskie; pokolenia pracowników

EN

organizational citizenship behaviors; generations of employees

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Year: 2020
• Volume: 1
• Issue: 346
• Pages: 97-111

Dates

published

2020-02-03

Contributors

author

Dagmara Lewicka

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Management, Department of Enterprise Management

• https://orcid.org/0000-0002-6955-7371

author

Monika Pec

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Management, Department of Enterprise Management

• https://orcid.org/0000-0002-3060-4572

author

Aleksandra Wilk

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Management, Department of Enterprise Management

• https://orcid.org/0000-0002-6419-2772

References

• Aniszewska G. (2015), Zmiany pokoleniowe a decyzje i wybory konsumenckie, „Marketing i Rynek”, nr 1(22), s. 2–7.
• Blatt R. (2008), Organizational citizenship behavior of temporary knowledge employees, „Organization Studies”, t. 6, nr 29, s. 849–866.
• Bolino M. C., Klotz A. C., Turnley W. H., Harvey J. (2013), Exploring the dark side of organizational citizenship behawior, „Journal of Organizational Behavior”, nr 34, s. 542–559.
• Bolino M. C., Turnley W. H., Gilstrap J. B., Suazo M. M. (2010), Citizenship under pressure: What’s a “good soldier” to do?, „Journal of Organizational Behavior”, nr 31, s. 835–855.
• Bommer W. H., Miles E. W., Grover S. L. (2003), Does one good turn deserve another? Coworker influences on employee citizenship, „Journal of Organizational Behavior”, nr 24, s. 181–196.
• Britt T. W., McKibben E. S., Greene Shortridge T. M., Odle Dusseau H. N., Herleman H. A. (2012), Selfengagement moderates the mediated relationship between organizational constraints and organizational citizenship behaviors via rated leadership, „Journal of Applied Social Psychology”, t. 8, nr 42, s. 1830–1846.
• Chen Ch.V., Tang Y. Y., Wang S. J. (2009), Interdependence and organizational citizenship behavior: exploring the mediating effect of group cohesion in multilevel analysis, „The Journal of Psychology”, t. 6, nr 143, s. 625–640.
• Chwalibóg E. (2013), Wyzwalanie zachowań obywatelskich pracowników jako krok w dążeniu do doskonałości organizacji, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Management Forum”, nr 322, s. 18–28.
• Cialdini R. B. (2013), Wywieranie wpływu na ludzi, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Cohen A. (2006), The relationship between multiple commitments and organizational citizenship behavior in Arab and Jewish culture, „Journal of Vocational Behavior”, t. 1, nr 69, s. 105–118.
• Cohen A., Vigoda E. (2000), Do good citizens make good organizational citizens? An empirical examination of the relationship between general citizenship and organizational citizenship behavior in Israel, „Administration & Society”, t. 5, nr 32, s. 596–624.
• Cropanzano R., Mitchell M. S. (2005), Social exchange theory: An interdisciplinary review, “Journal of Management”, t. 6, nr 31, s. 874–900.
• Fassina N. E., Jones D. A., Uggerslev K. L. (2008), Meta‑analytic tests of relationships between organizational justice and citizenship behavior: testing agent‑system and Shared‑Variance Models, „Journal of Organizational Behavior”, nr 29, s. 805–828.
• Fenney C. (2012), Managing and Communicating across the Generations, http://sbr.com.sg/hr‑education/commentary/managing‑and‑communicating‑across‑generations (dostęp: 27.07.2018).
• Fowler J. G. (2013), Customer citizenship behavior: an expanded theoretical understanding, „International Journal of Business and Social Science”, t. 5, nr 4, s. 1–8.
• Glińska‑Neweś A., Lis A. (2016), Paradoks współwystępowania organizacyjnych zachowań obywatelskich i kontrproduktywnych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 422, s. 265–274.
• Gore J. S., Kiefner A. E., Combs K. M. (2012), Personality traits that predict academic citizenship behavior, „Journal of Applied Social Psychology”, t. 10, nr 42, s. 2433–2456.
• Grant A. M., Mayer D. M. (2009), Good soldiers and good actors: prosocial and impression management motives as interactive predictors of affiliative citizenship behaviors, „Journal of Applied Psychology”, nr 94, s. 900–912.
• Greguras G. J., Diefendorff J. M. (2010), Why does proactive personality predict employee life satisfaction and work behaviors? A Field Investigation of The Mediating Role of The Self‑Concordance Model, „Personnel Psychology”, nr 63, s. 539–560.
• Kostera M. (2003), Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Lewicka D., Wiernek B. (2004), Psychologia w pracy menedżera, Akademia Górniczo‑Hutnicza. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo‑Dydaktyczne, Kraków.
• Lin Ch.P., Lyau N. M., Tsai Y. H., Chen W. Y., Chiu Ch.K. (2010), Modeling corporate citizenship and its relationship with organizational citizenship behaviors, „Journal of Business Ethics”, nr 95, s. 357–372.
• Organ D. W., Podsakoff P. M., MacKenzie S. B. (2006), Organizational citizenship behavior: its nature, antecedents, and consequences, Sage Publications, Thousand Oaks.
• Podsakoff N. P., Whiting S. W., Podsakoff P. M., Blume B. D. (2009), Individual‑and organizational‑level consequences of organizational citizenship behaviors: A meta‑analysis, „Journal of Applied Psychology”, nr 94, s. 122–141.
• Punjaisri K., Wilson A. (2007), The role of internal branding in delivery of employee brand promise, „Brand Management”, t. 1, nr 15, s. 57–70.
• Robbins S., Judge T. (2011), Organizational Behavior, Pearson, New York.
• Rusak P. (2013), X, Y, Z: pokoleniowa bitwa biurowa, „Przewodnik Pracodawcy 2013/2014”, s. 10–12.
• Ryan R. M., Deci E. L. (2000), Self‑Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well‑Being, „American Psychologist”, t. 1, nr 55, s. 68–78.
• Snell R. S., Wong Y. L. (2007), Differentiating good soldiers from good actors, „Journal of Management Studies”, nr 44, s. 883–909.
• Spence J. R., Ferris D. L., Brown D. J., Heller D. (2011), Understanding daily citizenship behaviors: A social comparison perspective, „Journal of Organizational Behavior”, nr 32, s. 547–571.
• Turek D. (2013), Rola zachowań obywatelskich w kreowaniu wewnętrznego wizerunku pracodawcy, „Edukacja Ekonomistów i Menedżerów”, nr 30(4), s. 25–39.
• Turek D., Czaplińska I. (2014), Praktyki ZZL, klimat organizacyjny i postrzeganie wsparcia menedżerskiego a zachowania obywatelskie pracowników, „Organizacja i Kierowanie”, nr 4(164), s. 115–140.
• Van Dyne L., Ellis J. B. (2004), Job creep: a reactance theory perspective on organizational citizenship behavior as overfulfillment of obligations, [w:] J. A.M. Coyle Shapiro, L. M. Shore, M. S. Taylor, L. E. Tetrick (red.), The Employment relationship: examining psychological and contextual perspectives, Oxford University Press, Oxford.
• Van Dyne L., LePine J. A. (1998), Helping and voice extra‑role behaviors: evidence of construct and predictive validity, „Academy of Management Journal”, nr 41, s. 108–119.
• Vigoda‑Gadot E. (2006), Compulsory citizenship behavior: theorizing some dark sides of the good soldier syndrome in organizations, „Journal for the Theory of Social Behaviour”, nr 36, s. 77–93.
• Whiting S. W., Podsakoff P. M., Pierce J. R. (2008), Effects of task performance, helping, voice, and organizational loyalty on performance appraisal ratings, „Journal of Applied Psychology”, nr 93, s. 125–139.
• Yun S., Takeuchi R., Liu W. (2007), Employee self enhancement motives and job performance behaviors: investigating the moderating effects of employee role ambiguity and managerial perceptions of employee commitment, „Journal of Applied Psychology”, nr 92, s. 745–756.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6018.346.06