Uniwersytet trzeciego wieku – uczy, integruje i aktywizuje

• Authors: Agnieszka Palma

Title variants

EN

The University of the Third Age – Teaching, Integrating and Activating

Abstracts

EN

The main purpose of this article is to present and bring closer the educational institution of the University of the Third Age, to draw attention to its educational, integrating, and activating role in the life of older people, as well as to define the challenges it faces in the face of the growing process of aging of society. The demographic changes which are taking place are increasing interest in the subject of older people and the ageing of society, but most of all they are inducing the greatest possible activation of older people by enabling them to have contact with their peers, satisfying their need for self-development, education and, above all, acquiring new skills. Universities of the Third Age provide older people with such opportunities. Their dynamic development in Poland and the positive changes they bring both for senior citizens themselves and local communities overshadow the problems they face in their daily activities.

PL

Głównym celem artykułu jest przedstawienie i przybliżenie instytucji, jaką jest uniwersytet trzeciego wieku, zwrócenie uwagi na jego funkcje edukacyjną, integracyjną i aktywizującą w życiu osób starszych, a także określenie stojących przed nim wyzwań w obliczu nasilającego się procesu starzenia się społeczeństwa. Zachodzące zmiany demograficzne wpływają na zwiększenie zainteresowania tematyką osób starszych i starzenia się społeczeństwa, ale przede wszystkim skłaniają do jak największej aktywizacji osób starszych poprzez umożliwianie im kontaktów z rówieśnikami, zaspokajanie potrzeby samorozwoju, kształcenia się, a przede wszystkim zdobywania nowych umiejętności. Taką możliwość dają osobom starszym uniwersytety trzeciego wieku. Ich dynamiczny rozwój w Polsce i pozytywne zmiany, jakie niosą one zarówno dla samych seniorów, jak i dla społeczności lokalnych, przysłaniają problemy, z jakimi mierzą się one w codziennej działalności.

Keywords

PL

uniwersytet trzeciego wieku; starzenie się społeczeństw; osoby starsze; edukacja osób starszych; wolontariat

EN

university of the third age; ageing; older people; education of older people; volunteering

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Year: 2021
• Volume: 6
• Issue: 357
• Pages: 39-54

Dates

published

2021

Contributors

author

Agnieszka Palma

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Demografii, Polska, Łódź

• https://orcid.org/0000000235581568

References

• 44 lata ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce (2019), Fundacja „Ogólnopolskie Porozumienie Uniwersytetów Trzeciego Wieku”, Warszawa.
• Adamczyk M. (2017), Modele edukacji osób starszych, „Edukacja – Technika – Informatyka”, nr 3, s. 32–37.
• Białożyt K. (2017), Znaczenie aktywności edukacyjnej osób starszych w adaptacji do emerytury, [w:] I.M. Świtała, N.G. Pikuła, K. Białożyt (red.), Etyczne i społeczne wymiary pracy, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków, s. 101–117.
• Błędowski P., Mossakowska M., Więcek A. (2012), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań.
• Chatzipentidis K. (2020), Uniwersytety Trzeciego Wieku w obliczu pandemii COVID–19, „Dyskurs & Dialog”, nr 4(6), s. 121–134.
• Czerniawska O. (1999), Międzynarodowe Stowarzyszenie Uniwersytetów Trzeciego Wieku (AIUTA) jako przykład stowarzyszenia działającego na rzecz ludzi starszych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 61, z. 1, s. 307–311.
• Czerniawska O. (2009), Uniwersytet Trzeciego Wieku, 30 lat działania. Przemiany, dylematy i oczekiwania w epoce ponowoczesnej, „Chowanna”, nr 33, s. 97–115.
• Dragan A. (2011), Starzenie się społeczeństwa polskiego i jego skutki, Opracowania Tematyczne (OT–601), Kancelaria Senatu, Biuro Analiz i Dokumentacji, Warszawa.
• Gierszewski D., Kluzowicz J. (2021), The role of the University of the Third Age in meeting the needs of older adult learners in Poland, „Gerontology Geriatrics Education”, nr 42(3), s. 437–451.
• Główny Urząd Statystyczny (2014), Prognoza ludności na lata 2014–2050, Warszawa, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata–2014–2050-opracowana–2014-r-,1,5.html [dostęp: 15.10.2021].
• Główny Urząd Statystyczny (2019a), Uniwersytety trzeciego wieku w Polsce w 2018 r., Warszawa, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/uniwersytety-trzeciego-wieku-w-polsce-w–2018-r-,10,2.html [dostęp: 15.10.2021].
• Główny Urząd Statystyczny (2019b), Uniwersytety Trzeciego Wieku w roku akademickim 2017/2018, Warszawa, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/uniwersytety-trzeciego-wieku-w-roku-akademickim–20172018,11,2.html [dostęp: 15.10.2021].
• Holzer J.Z. (2003), Demografia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Hrapkiewicz H. (2009), Uniwersytety trzeciego wieku jako jedna z form kształcenia osób starszych, „Chowanna”, nr 3, s. 115–126.
• Janiszewska A. (2017), Zróżnicowanie przestrzenne starzenia się ludności na świecie, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica”, nr 5(331), s. 91–113.
• Klimczuk A. (2013), Kierunki rozwoju uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce, „E-Mentor”, nr 51, s. 72–77.
• Malec-Rawiński M., Zakowicz I . (2018), Renesans czy zmierzch idei uniwersytetów trzeciego wieku? Refleksje i wnioski z realizacji projektu „UTW: Uczyć – Tworzyć – Wspierać”, „Rocznik Andragogiczny”, nr 25, s. 141–156.
• Marcinkiewicz A. (2012), Uniwersytet Trzeciego Wieku jako instytucja przeciwdziałająca marginalizacji osób starszych, „Ogrody Nauk i Sztuk”, nr 2, s. 458–467.
• Marcinkiewicz A. (2013), Pozaformalne i nieformalne aspekty edukacji akademickiej, „Ogrody Nauk i Sztuk”, nr 3, s. 46–53.
• Mielczarek A. (2015), Starzenie się ludności w Polsce wyzwaniem XXI wieku, „Edukacja Etyczna”, nr 9, s. 17–31.
• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Długofalowa Polityka Senioralna w Polsce na lata 2014–2020 w zarysie, https://das.mpips.gov.pl/source/Dlugofalowa%20Polityka%20Senioralna%20w%20Polsce%20na%20lata%202014-2020%20w%20zarysie.pdf [dostęp: 15.10.2021].
• Miszczak E. (2015), Starość i starzenie się społeczeństw – przyczyny, uwarunkowania oraz prognozy na przyszłość, „Edukacja Etyczna”, nr 9, s. 5–16.
• Our World in Data, https://ourworldindata.org [dostęp: 15.10.2021].
• Polskie Towarzystwo Studiów nad Przyszłością (2020), Starzenie się społeczeństw krajów rozwiniętych [MEGATRENDY 2050], https://ptsp.pl/starzenie-sie-spoleczenstw-krajow-rozwinietych-megatrendy–2050/ [dostęp: 15.10.2021].
• Szarota Z. (2010), Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
• Szluz A. (2016), Umocowania prawne polskich uniwersytetów trzeciego wieku, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, nr. 29(1), s. 163–171.
• Szukalski P. (2008), Polscy seniorzy w przyszłości, [w:] A. Karpiński, A. Rajkiewicz (red.), Polska w obliczu starzenia się społeczeństwa, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa.
• Vellas P. (1997), Genesis and aims of the Universities of the Third Age, „European Network Bulletin”, nr 1, s. 9–12.
• Wieczorkowska M. (2020), Old People and Their Needs as a Challenge for Education and Labor Market, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica”, nr 1(346), s. 125–143, https://doi.org/10.18778/0208-6018.346.08
• Wróblewska I., Błaszczuk J. (2012), Uniwersytet Trzeciego Wieku jako instytucja aktywizująca osoby starsze – badania własne, „Nowiny Lekarskie”, nr 81, s. 31–35.
• Zoom na UTW. Raport z badania (2012), Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, Warszawa, https://nck.pl/upload/attachments/302534/zoom_na_utw_raport_calosciowy_www.pdf [dostęp: 15.10.2021].
• Zoom na UTW w czasie pandemii COVID–19. Raport z badania (2021), Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, Warszawa, https://utwdlaspolecznosci.pl/wp-content/uploads/2021/10/Raport-z-badania-Zoom-na-UTW-w-czasie-pandemii.pdf [dostęp: 15.10.2021].
• Zych A.A. (2010), Leksykon gerontologii, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6018.357.03

Biblioteka Nauki

2152804