The Standard of Living and Its Dimensions in NUTS–4 Districts in Poland. An Analysis of Diversification

• Authors: Barbara Dańska-Borsiak

Title variants

PL

Poziom życia i jego wymiary w powiatach w Polsce. Analiza zróżnicowania

Abstracts

PL

Wraz ze wzrostem poziomu zamożności społeczeństw coraz większego znaczenia w ocenie poziomu życia i dobrobytu przeciętnego człowieka nabierają takie czynniki, jak stan zdrowia, jakość edukacji oraz negatywne efekty produkcji, w tym jakość środowiska naturalnego. Kategorią od dawna stosowaną do pomiaru dobrobytu ekonomicznego i społecznego społeczeństw jest PKB per capita. Jednak we współczesnych badaniach proponuje się inne podejścia, bardziej kompleksowo opisujące ważne aspekty życia. Głównym celem niniejszego artykułu jest zbadanie poziomu życia w powiatach (regionach NUTS–4) w Polsce w 2020 r. w ujęciu łącznym oraz w poszczególnych jego wymiarach. Zbadano również przestrzenne zróżnicowanie indeksu poziomu życia i wskaźników cząstkowych opisujących jego poszczególne wymiary. Poziom życia zmierzono na podstawie zmiennej syntetycznej. Zmienna ta została skonstruowana jako miara rozwoju gospodarczego Hellwiga na podstawie wartości wskaźników cząstkowych opisujących kolejne wymiary. Wskaźniki te zostały wyznaczone jako średnie arytmetyczne znormalizowanych zmiennych diagnostycznych. Najwyższy poziom życia obserwuje się w miastach na prawach powiatu. Wśród nich znajdują się zarówno największe aglomeracje, jak i mniejsze miasta, będące ośrodkami lokalnymi. W rozkładzie przestrzennym miernika poziomu życia zwraca uwagę duża koncentracja powiatów o najniższych wartościach w północno‑wschodniej części Polski oraz na Kujawach i południowym wschodzie. Skonstruowane na potrzeby badania wskaźniki cząstkowe opisujące wymiary poziomu życia odzwierciedlają sytuację w zakresie stopnia realizacji szczegółowych zadań polityki społecznej. Przeprowadzona w artykule analiza sytuacji powiatów w poszczególnych wymiarach poziomu życia pozwala wskazać te, które wymagają największej uwagi decydentów i skierowania do nich największych środków.

EN

Along with an increase in the level of societies’ wealth, factors such as the state of health, the quality of education and negative output effects including environment quality are becoming increasingly important in assessing the standard of living and well‑being of the average person. A category that has long been used to measure the economic and social well‑being of societies is GDP per capita. However, in contemporary research, other attempts, more comprehensively describing important aspects of life, are being proposed. The main aim of this article is to examine the standard of living in NUTS–4 districts in Poland in 2020 in aggregate and in its particular dimensions. Spatial differentiation of the standard of living index and sub‑indices describing its individual dimensions was also examined. The standard of living was measured on the basis of a composite variable. This variable was constructed as Hellwig’s measure of economic development on the basis of values of partial indicators describing successive dimensions. Those indicators were determined as arithmetic means of normalised diagnostic variables. The highest standard of living is observed in cities with powiat status. Among them, there are both the largest agglomerations and smaller cities constituting local centres. In the spatial distribution of the standard of living measure, attention is drawn to the large concentration of districts with the lowest values in the north‑east of Poland, in the Kujawy Region and in the south‑east. Partial indicators describing the dimensions of the standard of living, constructed for the purposes of the study, reflect the situation with regard to the degree of implementation of detailed tasks of social policy. The analysis of the situation of districts in particular dimensions of the standard of living carried out in this paper makes it possible to indicate the districts that require the greatest attention of decision‑makers and to direct the greatest resources to them.

Keywords

PL

poziom życia; jakość życia; zmienna syntetyczna; powiat; region NUTS–4

EN

standard of living; quality of life; composite variable; NUTS–4 region

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Year: 2022
• Volume: 1
• Issue: 358
• Pages: 59-79

Dates

published

2022

Contributors

author

Barbara Dańska-Borsiak

• University of Lodz, Faculty of Economics and Sociology, Department of Spatial Econometrics, Lodz, Poland

• https://orcid.org/0000000232643954

References

• Balicki A. (2013), Statystyczna analiza wielowymiarowa i jej zastosowania społeczno-ekonomiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Bąk A. (2018), Zastosowanie metod wielowymiarowej analizy porównawczej do oceny stanu środowiska w województwie dolnośląskim, “Wiadomości Statystyczne”, vol. 1, no. 680, pp. 7–20, https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0521
• Bąk I., Szczecińska B. (2015), Jakość życia w ujęciu obiektywnym w województwach Polski. Analiza porównawcza, “Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, Oeonomica”, vol. 321, no. (80)3, pp. 15–26.
• Błoński K., Burlita A., Witek J. (eds.). (2017), Pomiar jakości życia na poziomie lokalnym (na przykładzie powiatu wałeckiego), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Churchman C.W., Ackoff R.L. (1954), An approximate measure of value, “Journal of the Operations Research Society of America”, vol. 2, no. 2, pp. 172–187, https://doi.org/10.1287/opre.2.2.172
• Coyle D. (2014), GDP: A Brief but Affectionate History, Princeton University Press, Princeton.
• Dańska-Borsiak B. (2022), PKB per capita a poziom życia mieszkańców powiatów województwa łódzkiego, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, vol. 59, https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.59.xx2022
• Grzywna P., Lustig J., Mitręga M., Stępień-Lampa N., Zasępa B. (2017), Polityka społeczna: rozważania o teorii i praktyce, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Hellwig Z. (1968), Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr, “Przegląd Statystyczny”, vol. 4, pp. 307–327.
• Hwang C.L., Yoon K. (1981), Methods for Multiple Attribute Decision Making, “Multiple Attribute Decision Making. Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems”, vol. 186, pp. 58–191, https://doi.org/10.1007/978–3–642–48318–9_3
• Kapoor A., Debroy B. (2019), GDP Is Not a Measure of Human Well-Being, “Harvard Business Review”, https://hbr.org/2019/10/gdp-is-not-a-measure-of-human-well-being (accessed: 2.02.2022).
• Kądziołka K. (2021), Propozycja miernika oceny poprawności metod porządkowania liniowego, “Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze”, no. 15, pp. 19–33, http://doi.org/10.26366/PTE.ZG.2021.201
• Kubiszewski I., Constanza R., Franco K., Lawn P., Talberth J., Jackson T., Aylmer C. (2013), Beyond GDP: Measuring and achieving global genuine progress, “Ecological Economics”, vol. 93, pp. 57–68, https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2013.04.019
• Kukuła K. (1999), Metoda unitaryzacji zerowanej na tle wybranych metod normowania cech diagnostycznych, “Acta Scientifica Academiae Ostroviensis”, vol. 4, pp. 5–31.
• Majecka A., Nowak P. (2019), Uwarunkowania jakości życia w polskich województwach, “Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, vol. 59, no. 3, pp. 149–161, http://doi.org/10.15584/nsawg.2019.3.10
• Müller-Frączek I . (2017), Propozycja miary syntetycznej, “Przegląd Statystyczny”, vol. 64, no. 4, pp. 421–436, http://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0830
• Panek T., Zwierzchowski J. (2013), Analiza porównawcza jakości życia w Polsce w układzie wojewódzkim w ramach podejścia możliwości, “Zeszyty Naukowe, Instytut Statystyki i Demografii SGH”, no. 35.
• Petelewicz M., Drabowicz T. (2016), Jakość życia – globalnie i lokalnie. Pomiar i wizualizacja, Wydawnictwo Katedry Socjologii Ogólnej, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
• Pilling D. (2018), The Growth Delusion: Wealth, Poverty, and the Well-Being of Nations, Bloomsbury Publishing, London.
• Polak E. (2016), Jakość życia w polskich województwach – analiza porównawcza wybranych regionów, “Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, vol. 48, no. 4, pp. 66–89, http://doi.org/10.15584/nsawg.2016.4.6
• Słaby T. (2017), Przegląd koncepcji pomiaru jakości życia ludności, [in:] K. Błoński, A. Burlita, J. Witek (eds.), Pomiar jakości życia na poziomie lokalnym na przykładzie powiatu wałeckiego, „Uniwersytet Szczeciński Rozprawy i Studia”, vol. (MLV) 981, pp. 19–30.
• Sobolewski M., Migała-Warchoł A., Mentel G. (2014), Ranking poziomu życia w powiatach w latach 2003–2012 z uwzględnieniem korelacji przestrzennych, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica”, vol. 6, no. 308, pp. 147–159.
• Sompolska-Rzechuła A. (2020), Selection of the method of linear ordering using the example of assessing the level of socio-economic development of European Union countries, “Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, vol. 64, no. 7, pp. 118–129, http://doi.org/10.15611/pn.2020.7.09
• Statistics Poland (2022), Incomes and living conditions of the population in Poland (report from the EU-SILC survey of 2020), https://stat.gov.pl/en/topics/living-conditions/living-conditions/incomes-and-living-conditions-of-the-population-in-poland-report-from-the-eu-silc-survey-of–2020,1,13.html (accessed: 4.01.2022).
• Stiglitz J.E. (2020), GDP Is the Wrong Tool for Measuring What Matters, “Scientific American”, vol. 323, no. 2, pp. 24–31, https://www.scientificamerican.com/article/gdp-is-the-wrong-tool-for-measuring-what-matters/ (accessed: 4.01.2022).
• Stiglitz J.E., Sen A., Fitoussi J.-P. (2009), Report by the Commission on the Measurement of Economic Performance and Social Progress, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/8131721/8131772/Stiglitz-Sen-Fitoussi-Commission-report.pdf (accessed: 4.01.2022).
• Stiglitz J.E., Sen A., Fitoussi J.-P. (2013), Błąd pomiaru. Dlaczego PKB nie wystarcza. Raport Komisji ds. Pomiaru Wydajności Ekonomicznej i Postępu Społecznego, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Szaban D. (2019), Poziom życia w powiatach województwa lubuskiego, “Wiadomości Statystyczne – The Polish Statistician”, vol. 64, no. 11, pp. 25–41, https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.7584
• Walesiak M. (2012), Klasyfikacja spektralna a skale pomiaru zmiennych, “Przegląd Statystyczny”, vol. 59, no. 1, pp. 13–31.
• Walesiak M. (2014), Przegląd formuł normalizacji wartości zmiennych oraz ich własności w statystycznej analizie wielowymiarowej, “Przegląd Statystyczny”, vol. 61 no. 4, pp. 354–365.
• Wolak J. (2020), Analiza zmian poziomu życia w powiatach województwa małopolskiego, “Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych”, vol. 21, no. 1 pp. 30–38, https://doi.org/10.22630/MIBE.2020.21.1.4

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6018.358.04

Biblioteka Nauki

2106314