Rich or Modest – Analysis and Reconstruction of the Appearance of a Child’s Coffin from 1779 from the Church of St. Nicholas in Gniew (Pomerania Province, Poland)

• Authors: Karolina Kolaska , Jakub Michalik , Małgorzata Grupa

Title variants

Bogata czy uboga – analiza i rekonstrukcja wyglądu dziecięcej trumny z 1779 roku z kościoła pw. św. Mikołaja w Gniewie (woj. pomorskie, Polska)

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Research conducted in churches provides more and more information about the funeral culture in the Baroque. The basic elements of a funeral were wooden coffins, in which bodies were buried. They were prepared for the funeral in different ways. The simplest were ordinary boxes made of planed boards. What draws attention, however, are those with additional elements on the outside. This child’s coffin found in the central nave between the chancel and the first pillar was decorated with artificial flowers made of wire imitating golden wire. These flowers drew the attention of the research team to the unique ornamentation of the coffin. The next stage of the work involved cleaning the studs found (three types), and then analysing the unusual structures on their underside. This revealed two types of cloth stuck to metal. All the information gathered allowed to prepare three variants of the appearance of the coffin with the year 1779 studded with one of the stud types. Considering the above, it was concluded that the child’s burial was rich, and that the coffin decorations were exceptionally sumptuous.

PL

Badania prowadzone w kościołach dostarczają coraz więcej informacji na temat kultury funeralnej okresu baroku. Jednym z podstawowych elementów samego pogrzebu są drewniane trumny, w których składano ciała. Były one w bardzo różny sposób przygotowywane do ceremonii pogrzebowej. Najprostsze to zwykła skrzynka wykonana z obrobionych desek. Uwagę jednak zwracają te z dodatkowymi elementami na powierzchni. Dziecięca trumna znajdująca się w nawie głównej pomiędzy prezbiterium a pierwszym filarem była ozdobiona sztucznymi kwiatami wykonanymi z drutu imitującego pierwotnie złoty. I to właśnie te kwiaty zwróciły uwagę ekipy badawczej na unikatowe zdobienie trumny. Kolejnym etapem prac było oczyszczenie znalezionych ćwieków (były ich trzy rodzaje), a następnie analiza dziwnych struktur znajdujących się po lewej stronie. W wyniku tych czynności ujawniono dwa rodzaje tkanin przylegających do metalu. Wszystkie odkryte informacje pozwoliły na przygotowanie trzech wariantów wystroju powierzchni trumny z datą 1779 nabitą jednym z rodzajów ćwieków. W świetle tych przesłanek stwierdzono, że pochówek dziecka należał do bogatych, a wystrój trumny do wyjątkowo bogatych.

Keywords

EN

coffin; artificial flowers; church; modern era; Gniew

PL

trumna; sztuczne kwiaty; kościół; epoka nowożytna; Gniew; trumna; sztuczne kwiaty; kościół; epoka nowożytna; Gniew

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
• Year: 2020
• Issue: 35
• Pages: 57-71

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Karolina Kolaska

author

Jakub Michalik

author

Małgorzata Grupa

References

• Chrościcki J. (1974), Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Dziubkowa J. (1993), Portret epitafijny i trumienny, [in:] J. Malinowski (ed.), Gdzie wschód spotyka Zachód. Portret osobistości dawnej Rzeczypospolitej 1576–1763. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe, Warszawa, p. 35–40.
• Greguss P. (1959), Holzanatomie der europäischen Laubhölzer und Sträucher, Akademiai Kiado, Budapest.
• Grupa M. (2005), Ubiór mieszczan i szlachty z XVI–XVIII wieku z kościoła p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Grupa M. (2012), Wełniane tekstylia pospólstwa i plebsu gdańskiego (XIV–XVII w.) i ich konserwacja, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Grupa M. (2014), Problematyka konserwatorska zabytków wydobytych z nawarstwień podwodnych mostu zachodniego, [in:] A. Kola, G. Wilke (ed.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, vol. II, Mosty traktu poznańskiego (wyniki archeologicznych badań podwodnych prowadzonych w latach 1986–2003), Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych “Universitas”, Kraków, p. 299–308.
• Grupa M. (2015), Preliminary Analyses of Silk Flowers from Modern Graves in Poland, “Archaeological Textile Review”, 57, p. 47–53.
• Grupa M. (2016), Koronki i wstążki – moda czy prestiż?, [in:] E. Wółkiewicz, M. Saczyńska, M.R. Pauk (ed.), Habitus facit hominem. Społeczne funkcje ubioru w średniowieczu i w epoce nowożytnej, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, p. 179–190.
• Grupa M., Drążkowska A. (2014), Kilka uwag na temat koronek klockowych z odzieży grobowej, [in:] M. Bis, W. Bis (ed.), Rzeczy i ludzie. Kultura materialna w późnym średniowieczu i w okresie nowożytnym, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, p. 325–333.
• Grupa M., Łukaszewicz J.W. (2019), Silk Band and Metal Appliqués of a Child’s Bonnet From the Northern Crypt of the Parish Church in Gniew. Jedwabna wstążka i metalowe aplikacje z dziecięcego czepka z krypty północnej kościoła parafialnego w Gniewie, “Analecta Archaeologica Ressoviensia”, 14, p. 137–153, https://doi.org/10.15584/anarres.2019.14.10
• Grupa M., Nowak M. (2018), Wianki jako element wyposażenia grobowego, “Acta Universitatis Nicolai Copernici Archeologia”, 35, p. 159–172.
• Grupa M., Warecka O. (2017), Wybrane różańce z badań w kościele parafialnym pw. św. Mikołaja w Gniewie, “Rydwan”, 13, p. 31–42.
• Grupa M., Grupa D., Majorek M. (2014a), Selected Silk Coffin Upholstery From 17th and 18th Centuries on Polish Lands. Wybrane jedwabne obicia trumien z XVII i XVIII wieku na ziemiach polskich, “Sprawozdania Archeologiczne”, 66, p. 165–182.
• Grupa M., Grupa D., Kozłowski T., Krajewska M., Majorek M., Nowak M., Nowak S., Przymorska-Sztuczka M., Wojciechowska A., Dudziński T. (2014b), Tajemnice szczuczyńskich krypt, vol. II, Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Grajewo–Toruń.
• Grupa M., Kozłowski T., Jankauskas R., Grupa D., Krajewska M., Krakowska S., Majorek M., Mosiejczyk J., Nowak M., Nowak S., Przymorska-Sztuczka M., Wojciechowska A. (2015), Secrets of the Crypt in St. Ann’s Chapel. Tajemnice krypty w kaplicy św. Anny, Stowarzyszenie Centrum Aktywnych, Gniew.
• Grupa D., Grupa M., Kozłowski T., Krajewska M., Majorek M., Nowak M., Wojciechowska A. (2016a), Badania w kościele pw. św. Mikołaja w Gniewie w latach 2009–2010, [in:] M. Fudziński (ed.), I Pomorska Sesja Sprawozdawcza, Muzeum Archeologiczne, Gdańsk, p. 103–114.
• Grupa M., Grupa D., Krajewska M., Majorek M., Kozłowski T. (2016b), Jedwab, koronki i choroby transmisyjne świadectwem kontaktów handlowych Gniewu z Europą, [in:] M. Wardas-Lasoń (ed.), Nawarstwienia historyczne miast Europy Środkowej, Wydawnictwa AGH, Kraków, p. 385–395.
• Kizik E. (1998), Śmierć w mieście hanzeatyckim w XVI–XVIII wieku. Studium z nowożytnej kultury funeralnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Klint P., Rzemieniecki K., Węglorz J. (2018), Źródła szlacheckie z ksiąg grodzkich i ziemskich ziemi halickiej z XVII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Majorek M., Grupa D. (2013), Malowane czy obijane – oznaka mody czy potrzeby na przykładzie trumien z krypt kościoła w Szczuczynie (cz. 1), [in:] M. Grupa, T. Dudziński (ed.), Tajemnice szczuczyńskich krypt. Materiały z konferencji naukowej Szczuczyn – 21 IX 2013 r., Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, Grajewo, p. 69–81.
• Majorek M., Grupa D. (2014), Wybrane nowożytne pasamony z krypty południowej kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja w Gniewie, [in:] M. Bis, W. Bis (ed.), Rzeczy i ludzie. Kultura materialna w późnym średniowieczu i w okresie nowożytnym. Studia dedykowane Marii Dąbrowskiej, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, p. 335–348.
• Majorek M., Grupa D. (2016), Child Burial Wreaths in Early Modern Royal Prussia, [in:] J. Kodzik, W. Zientara (ed.), Hybride Identitäten in den preussisch-polnischen Stadtkulturen der Aufklärung. Studien zur Aufklärungsdiffusion zwischen Stadt und Land, zur Identitätsbildung und zum Kulturaustausch in regionalen und internationalen Kommunikationsnetzwerken, Lumière, Bremen (Presse und Geschichte. Neue Beiträge, 99), p. 163–172.
• Michalik J. (2018a), Identyfikacja gatunku drewna archeologicznego na przykładzie wybranych trumien odkrytych podczas badań archeologicznych w kościele pw. św. Mikołaja w Gniewie, “Rydwan”, 13, p. 53–59.
• Michalik J. (2018b), Medaliki z wizerunkiem świętego Ignacego Loyoli pochodzące z badań archeologicznych w kościele pw. św. Mikołaja w Gniewie, “Rydwan”, 13, p. 60–67.
• Nowosad W., Kowalkowski J. (2016), Testamenty szlachty Prus Królewskich z XVII wieku, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
• Schweingruber F.H. (2011), Anatomie europäischer Hölzer – Anatomy of European Woods, Verlag Kessel, Remagen–Oberwinter.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6034.35.04