Plotkarz i prorok. Osoba i spuścizna Wacława Alfreda Zbyszewskiego we wspomnieniach wybranych przedstawicieli II Wielkiej Emigracji

• Authors: Jędrzej Bończak

Title variants

EN

The gossiper and the prophet. The figure and legacy of Wacław Alfred Zbyszewski in memories of selected participants of the Second Great Emigration

Abstracts

EN

Wacław Alfred Zbyszewski (1903 - 1985) began his literary career in 1923 as one of the youngest publicists in the Second Polish Republic. Following the outbreak of World War II, he found himself in exile in London, then in Germany, and at the end of his life in Paris. During almost fifty years of his activity as a collaborator of the most important Polish information and opinion-forming outlets: "Dziennik Polski", the weekly "Wiadomości", the monthly "Kultura"and the Polish Section of Radio Free Europe, he became one of the most interesting and popular journalists. This article is an attempt to answer the question of how such a long journalistic activity was evaluated by the most prominent figures of the Polish culture on emigration, including Zbyszewski’s superiors and editorial colleagues, and what was their attitude towards Wacław Zbyszewski himself. In order to do so, the article collects and discusses memoirs devoted to Wacław Zbyszewski and the activities of the institutions he was associated with during World War II and the Cold War. Among the authors of the source materials used in the article are Stefania Kossowska, Maria Danilewiczowa and Jerzy Giedroyc. 

PL

Wacław Alfred Zbyszewski (1903 – 1985) karierę literacką rozpoczął w roku 1923 jako jeden z najmłodszych publicystów w II Rzeczpospolitej. W wyniku wybuchu II Wojny Światowej znalazł się na emigracji w Londynie, następnie w Niemczech, a pod koniec życia w Paryżu. W ciągu niemal pięćdziesięciu lat działalności jako współpracownik najważniejszych polskich organów informacyjnych i opiniotwórczych: „Dziennika Polskiego”, tygodnika „Wiadomości”, miesięcznika „Kultura”oraz Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa,  zdobył pozycję jednego z najciekawszych i najpopularniejszych dziennikarzy.  Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie jak tę wieloletnią dziennikarską aktywność oceniali twórcy emigracyjnej kultury w tym zwierzchnicy oraz redakcyjni koledzy oraz jaki był ich stosunek do samego Wacława Zbyszewskiego. W celu przybliżenia wspomnianych kwestii w artykule zebrane i omówione zostały teksty wspomnieniowe poświęcone Wacławowi Zbyszewskiemu jak i działalności instytucji z którymi był związany w okresie II Wojny Światowej i Zimnej Wojny. Wśród autorów wykorzystanych materiałów źródłowych wymienić można m. in. Stefanię Kossowską, Marię Danilewiczową czy Jerzego Giedroyca.

Keywords

PL

„Wiadomości”; „Kultura”; Radio Wolna Europa; emigracja niepodległościowa 1945–1990; historia najnowsza Polski; polska literatura emigracyjna

EN

„Wiadomości”; “Kultura”; Radio Free Europe; Polish political emigration 1945–1990; modern history of Poland; Polish literature in-exile

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
• Year: 2021
• Issue: 108
• Pages: 193-204

Dates

published

2021

Contributors

author

Jędrzej Bończak

• Uniwersytet Łódzki / University of Lodz

• https://orcid.org/0000000156919647

References

• Czapska M., Ostatnie odwiedziny i inne szkice, Warszawa 2006.
• Giedroyc J., Autobiografia na cztery ręce, oprac. K. Pomian, Warszawa 1994.
• Goll E., „Ma Pan u mnie piwko”. Dywagacje składacza, [w:] „Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, red. M. A. Supruniuk, t. II, Toruń 1996, s. 177–180.
• Kołaczkowski R., Byłem dzieckiem szczęścia, [w:] RWE. Wspomnienia pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, oprac. A. Grabowska, Warszawa 2002, s. 167–189.
• Kossowska S., Galeria przodków, Warszawa 1991.
• Kossowska S., W. A. Zbyszewski, [wstęp do:] W. A. Zbyszewski, Zagubieni romantycy i inni, Paryż 2015, s. 5–10.
• Morawski M., W biurze paryskim Radia Wolna Europa, [w:] RWE. Wspomnienia pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, oprac. A. Grabowska, Warszawa 2002, s. 221–232.
• Szyłeyko Z., Dziennik Radiowy Rozgłośni Polskiej RWE 1952–1972. Fakty, ludzie, refleksje [w:] RWE. Wspomnienia pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, oprac. A. Grabowska, Warszawa 2002, s. 265–284.
• Winczakiewicz J., Musztarda po obiedzie, [w:] „Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, red. M. A. Supruniuk, t. II, Toruń 1996, s. 185–196.
• Zbyszewski W. A., Ciocia z Tambowa, [w:] W. A. Zbyszewski, Ludzie, których znałem, oprac. R. Habielski, P. Kądziela, Warszawa 2020, s. 284–296.
• Zbyszewski W. A., Ludzie, których znałem, oprac. R. Habielski, P. Kądziela, Warszawa 2020.
• Zbyszewski W. A., Zagubieni romantycy i inni, Kraków 2015.
• Danilewicz-Zielińska M., Poglądy na literaturę emigracyjną, [w:] Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, red. T. Terlecki, t. II, Londyn 1965, s. 619–643.
• Danilewicz-Zielińska M., Szkice o literaturze emigracyjnej, Wrocław 1992.
• Habielski R., O Wacławie A. Zbyszewskim, [wstęp do:] J. Giedroyc, W. A. Zbyszewski, Listy 1939–1984, wybór, wstęp i oprac. R. Habielski, Warszawa 2018, s. 5–30.
• Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, red. T. Terlecki, Londyn 1965.
• „Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, red. M. A. Supruniuk, t. I, Toruń 1995.
• „Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, red. M. A. Supruniuk, t. II, Toruń 1996.
• Maria Czapska, https://www.czapscy.org.pl/maria-czapska/ (dostęp: 8 X 2021).
• Maria Danilewicz-Zielińska, http://sppwarszawa.pl/czlonkowie/maria-danilewicz-zielinska/ (dostęp: 8 X 2021).
• Stefania Kossowska, http://sppwarszawa.pl/czlonkowie/stefania-kossowska/ (dostęp: 8 X 2021).

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6050.108.09

Biblioteka Nauki

2108998