Praca na własny rachunek a ochrona przed mobbingiem i dyskryminacją

• Authors: Michał Barański , Błażej Mądrzycki

Title variants

EN

Self-Employment and Protection from Mobbing and Discrimination

Abstracts

EN

Work under civil law contracts has become increasingly popular in recent years. Primarily young people (entering the labour market) are employed based on civil law contracts. A similar phenomenon is a gainful activity within the so-called self-employment under conditions of economic dependence on one’s contractor. Awareness of the dissemination of non-employment forms of employment has led the authors to consider possible forms of protection against mobbing and discrimination in the case of self-employment. These phenomena (mobbing and discrimination) are generally associated with the relationship between employer and employee. However, the mere fact of a different type of employment does not exclude the risk of ‘mobbing’ or discrimination. In such circumstances, it is almost natural to explore possible forms of protection. The authors have analysed the existing legal regulations in search of available solutions that can provide adequate protection for the self-employed.

PL

Na przestrzeni ostatnich lat zatrudnienie niepracownicze zyskuje coraz większą popularność. Szczególnie osoby młode (wchodzące na rynek pracy) zatrudnianie są na podstawie umów cywilnoprawnych. Podobnym zjawiskiem jest aktywność zarobkowa w ramach tzw. samozatrudnienia w warunkach zależności ekonomicznej od swojego kontrahenta. Świadomość upowszechniania niepracowniczych form zatrudnienia skłoniła autorów do podjęcia rozważań nad możliwymi formami ochrony przed mobbingiem i dyskryminacją w przypadku pracy na własny rachunek. Oba te zjawiska (mobbing i dyskryminacja) generalnie kojarzone są z relacjami zachodzącymi na linii pracodawca–pracownik. Sam fakt innego rodzaju zatrudnienia nie wyłącza jednak ryzyka mobbingu lub dyskryminacji. W takich okolicznościach badanie możliwych form ochrony jest niemal naturalne. Autorzy przeprowadzili analizę obowiązujących regulacji prawnych w poszukiwaniu dostępnych rozwiązań, które mogą stanowić skuteczną ochronę pracujących na własny rachunek.

Keywords

PL

samozatrudnienie; mobbing; dyskryminacja; praca; dobra osobiste

EN

self-employment; mobbing; discrimination; work; personal rights

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2022
• Volume: 101
• Pages: 149-159

Dates

published

2022

Contributors

author

Michał Barański

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Prawa i Administracji

• https://orcid.org/0000000167978124

author

Błażej Mądrzycki

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Prawa i Administracji

• https://orcid.org/0000000191656168

References

• Barański, Michał. Błażej Mądrzycki. 2017. „Ustalanie liczby godzin wykonania umowy zlecenia lub nienazwanej umowy o świadczenie usług w celu zapewnienia minimalnej stawki godzinowej”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 3: 23–30.
• Dörre-Nowak, Dominika. 2015. „Komentarz do art. 94(3) k.p.”. W Kodeks pracy. Komentarz. 481– 490. Red. Arkadiusz Sobczyk. Warszawa: C.H. Beck.
• Góral, Zbigniew. Magdalena Kuba. Red. 2017. Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu pracowniczym. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Gredka-Ligarska, Iwona. 2020. „Mobbing a odpowiedzialność cywilnoprawna”. Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Socjalnej 1: 89–90.
• Kędziora, Karolina. Krzysztof Śmiszek. Zofia Jabłońska. Maciej Kułak. Red. 2017. Ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Komentarz. LEX/el.
• Krajowy Program Działań na Rzecz Równego Traktowania na lata 2022–2030 https://www.gov.pl/web/rownetraktowanie/krajowy-program-dzialan-na-rzecz-rownego-traktowania-2022-2030 (dostęp: 14.04.2022).
• Maniewska, Eliza. 2021. „Komentarz do art. 94(3) k.p.”. W Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy. Red. Kazimierz Jaśkowski, Eliza Maniewska. LEX/el.
• Musiała, Anna. 2018. „Reperkusje pojęcia «worker» w polskim prawie pracy”. Monitor Prawa Pracy 5: 7–13.
• Oklejak, Tomasz. Katarzyna Wilkołaska-Żuromska. 2017. Przeciwdziałanie mobbingowi i dyskryminacji w służbach mundurowych. Analiza i zalecenia. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
• Pisarczyk, Łukasz. 2014. „Wstęp do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – poszukując aksjologii prawa pracy”. W Aksjologiczne podstawy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. 149–162. Red. Michał Skąpski, Krzysztof Ślebzak. Poznań: Ars boni et aequi.
• Pisarczyk, Łukasz. 2017. „W stronę ochrony zatrudnionych”. W Tendencje rozwojowe indywidualnego i zbiorowego prawa pracy. Księga Jubileuszowa Profesora Grzegorza Goździewicza. 101–119. Red. Renata Babińska-Górecka et al. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności Dom Organizatora.
• Pisarczyk, Łukasz. Marcin Wujczyk. 2021. „Równe traktowanie i ochrona przed dyskryminacją”. W System Prawa Pracy. Tom 3: Indywidualne prawo pracy. Część szczegółowa. 33–126. Red. Małgorzata Gersdorf, Krzysztof Rączka. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Skoczyński, Jacek. Dorota Dzienisiuk. 2017. „Komentarz do art. 94(3) k.p.”. W Kodeks pracy. Komentarz. 629–640. Red. Ludwik Florek. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Sprawozdanie z działalności Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania za okres od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r., Warszawa 2020, https://www.gov.pl/web/rownetraktowanie (dostęp: 14.04.2022).
• Szewczyk, Helena. 2007. Ochrona dóbr osobistych w zatrudnieniu. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Szewczyk, Helena. 2020. „Mobbing w jednostkach sektora finansów publicznych”. Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Socjalnej 1: 107–125.
• Tomaszewska, Monika. 2020. „Komentarz do art. 94(3) k.p.”. W Kodeks pracy. Komentarz. Tom 1: Art. 1–113. Red. Krzysztof W. Baran. LEX/el.
• Walczak, Krzysztof. 2015. „Zatrudnienie niepracownicze w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej”. W System Prawa Pracy. Tom 7: Zatrudnienie niepracownicze. 298–333. Red. Krzysztof W. Baran. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Wybrane zagadnienia rynku pracy (dane dla 2019 r.), https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/wybrane-zagadnienia-rynku-pracy-dane-dla-2019-r-,9,8.html (dostęp: 14.04.2022).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.).
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.).
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1123 ze zm.).
• Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2156).
• Dyrektywa Rady 86/613/EWG z dnia 11 grudnia 1986 r. w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn pracujących na własny rachunek, w tym w rolnictwie, oraz w sprawie ochrony kobiet pracujących na własny rachunek w okresie ciąży i macierzyństwa, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:31986L0613&from=PL (dostęp: 14.04.2022).
• Dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32000L0043&from=pl (dostęp: 14.04.2022).
• Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32000L0078&from=PL (dostęp: 14.04.2022).
• Dyrektywa Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32004L0113&from=PL (dostęp: 14.04.2022).
• Dyrektywa 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006L0054&from=PL (dostęp: 14.04.2022).
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/54/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014L0054&from=pl (dostęp: 14.04.2022).
• Uchwała SN z 6 lutego 2014 r., II PZP 2/13, OSNP 2014/7, poz. 95.
• Wyrok SN z 26 czerwca 1978 r., I CR 223/78, LEX nr 8112.
• Wyrok SN z 10 stycznia 2003 r., I PK 87/02, LEX nr 78671.
• Wyrok SN z 9 maja 2007 r., I PZP 2/07, OSNP 2008/15–16, poz. 224.
• Wyrok SN z 3 grudnia 2009 r., II PK 148/09, Legalis nr 303915.
• Wyrok SN z 2 października 2012 r., II PK 82/12, Legalis nr 537347.
• Wyrok SN z 4 listopada 2015 r., II PK 36/15, Legalis nr 1364668.
• Wyrok SA w Szczecinie z 30 grudnia 2013 r., III APa 9/13, Legalis nr 924496.
• Wyrok SO w Warszawie z 18 listopada 2015 r., V Ca 361/14, Legalis nr 2124009.
• Wyrok SO w Łomży z 22 marca 2017 r., I Ca 75/17, LEX nr 3128834.
• Wyrok SO w Warszawie z 29 września 2020 r., V Ca 2686/19, LEX nr 3207506.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.101.11

Biblioteka Nauki

4234613