Aktualne problemy z zakresu ubezpieczenia chorobowego osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą

• Authors: Paulina Matyjas-Łysakowska

Title variants

EN

Current Problems in the Field of Sickness Insurance for People Running a Non-Agricultural Business

Abstracts

EN

The assessment of the limits of the freedom to declare the basis for calculating the contribution for sickness insurance by the insured (entrepreneur) constantly raises legal doubts. The social security authority verify, often successfully, the correctness and reliability of the declared contribution even if the insured declares the basis within the limits provided for by law. The action of the authority reduces the basis for declared contributions and, as a result, affects the amount of benefits. Doubts regarding the assessment of the possibility of veryfing the declared basis for contributions revolve around the assessment of whether in this respect we are dealing with a legal gap in social security law or with a comprehensive regulation of the autonomous social security law. In the context of the analyzed issue, it is crucial to establish the relationship between social security law and civil law and to indicate the grounds for separating social security law as an autonomous branch of law.

PL

Ocena granic swobody deklarowania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą stale budzi wątpliwości natury prawnej. Organ ubezpieczeń społecznych kwestionuje, nierzadko z powodzeniem, prawidłowość i rzetelność zadeklarowanej kwoty, nawet jeśli prowadzący pozarolniczą działalność deklaruje podstawę w granicach przewidzianych ustawą. Działanie organu rentowego powoduje obniżenie wysokości podstawy wymiaru składek, a w efekcie wpływa na wysokość świadczeń. Wątpliwości w zakresie oceny możliwości kwestionowania zadeklarowanej podstawy wymiaru składek krążą wokół oceny, czy w tym zakresie mamy do czynienia z luką prawną w prawie ubezpieczeń społecznych czy z kompleksową regulacją autonomicznego prawa ubezpieczeń społecznych. W kontekście analizowanego zagadnienia najistotniejsze jest ustalenie relacji pomiędzy prawem ubezpieczeń społecznych a prawem cywilnym oraz wskazanie podstaw wyodrębnienia prawa ubezpieczeń społecznych jako autonomicznej gałęzi prawa.

Keywords

PL

ubezpieczenia społeczne; działalność gospodarcza; podstawa wymiaru składki; tytuł ubezpieczeń społecznych

EN

social insurance; business activity; contribution calculation basis; social insurance title

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2022
• Volume: 101
• Pages: 235-246

Dates

published

2022

Contributors

author

Paulina Matyjas-Łysakowska

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Prawa i Nauk Społecznych

• https://orcid.org/0000000287348338

References

• Antonów, Kamil. 2011. Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Antonów, Kamil. 2021. „Kompetencje ZUS w zakresie weryfikacji prowadzenia działalności gospodarczej oraz deklarowanej podstawy wymiaru składek z tego tytułu”. Prawo i Zabezpieczenie Społeczne 2: 3–12.
• Babińska-Górecka, Renata. 2020a. „Instytucje i pojęcia prawa cywilnego a prawo ubezpieczeń społecznych”. Prawo i Zabezpieczenie Społeczne 8: 3–10.
• Babińska-Górecka, Renata. 2020b. „Zagadnienie stosowania przepisów kodeksu cywilnego do określenia niektórych następstw relacji płatnik – ubezpieczony z punktu widzenia założenia racjonalności ustawodawcy”. Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji 120(2): 561–572.
• Jończyk, Jan. 2003. Prawo zabezpieczenia społecznego. Kraków: Zakamycze.
• Jończyk, Jan. 2013. „O ubezpieczeniu społecznym (wykład)”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 3: 2–8.
• Kapusta, Piotr. 2018. „Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników oraz osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i jej kwestionowanie przez ZUS”. Opolskie Studia Administracyjno-Prawne 1(2): 143–157.
• Klimas, Magdalena. 2013. Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Łaga, Maciej. 2010. „Glosa do uchwały z dnia 21 kwietnia 2010 r., II UZP 1/10”. Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa 3–4: 189–195.
• Ostaszewski, Wojciech. 2021. „Weryfikacja wysokości umownego wynagrodzenia za pracę przez organ rentowy na potrzeby ustalenia podstawy wymiaru składek”. Prawo i Zabezpieczenie Społeczne 10: 45–48.
• Pacud, Radosław. 2011. „Glosa do wyroku z dnia 21 kwietnia 2010 r., II UZP 1/10”. Orzecznictwo Sądów Polskich 11: 819–829.
• Sieradzka, Małgorzata. Marian Zdyb. 2013. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz. Warszawa: LexisNexis.
• Stępnicka, Katarzyna. 2017. „Glosa do wyroku SN z dnia 5 października 2017 r., I UK 395/16”. LEX/el.
• Szydło, Marek. 2005. Swoboda działalności gospodarczej. Warszawa: C.H. Beck.
• Ślebzak, Krzysztof. Jakub Zieliński. 2020. „Kontrola przez ZUS prowadzonej działalności gospodarczej w kontekście weryfikacji podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz wysokości świadczeń z tego tytułu (w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego)”. Prawo i Zabezpieczenie Społeczne 11: 32–42.
• Wrześniewski, Paweł. 2010. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz. Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
• Zieliński, Tadeusz. 1989. „Stosowanie przepisów i pojęć prawa cywilnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych”. Studia Cywilistyczne 35: 3–53.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360).
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510).
• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009).
• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2017 r. poz. 2168).
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162).
• Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 21 kwietnia 2010 r., II UZP 1/10, LEX nr 575822.
• Uchwała SN z dnia 30 listopada 1992 r., III CZP 134/92, OSP 1994, nr 5, poz. 81.
• Uchwała SN z dnia 27 kwietnia 2005 r., II UZP 2/05, LEX nr 148238.
• Uchwała SN z dnia 11 lipca 2019 r., III UZP 1/19, OSNP 2020, nr 1, poz. 7.
• Wyrok SN z dnia 26 marca 1982 r., III CZP 61/80, OSNCP 1982, nr 11–12, poz. 161.
• Wyrok SN z dnia 4 września 1992 r., II UZP 17/92, OSNP 1994, nr 8, poz. 91.
• Wyrok SN z dnia 30 czerwca 1994 r., II UZP 15/94, OSNP 1994, nr 8, poz. 131.
• Wyrok SN z dnia 4 sierpnia 2005 r., II UK 16/05, LEX nr 182776.
• Wyrok SN z dnia 9 sierpnia 2005 r., III UK 89/05, LEX nr 182780.
• Wyrok SN z dnia 14 grudnia 2005 r., III UK 120/05, OSNP 2006, nr 21–22, poz. 338.
• Wyrok SN z dnia 5 grudnia 2007 r., II UK 106/07, LEX nr 346189.
• Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2012 r., I UK 350/11, LEX nr 1215610.
• Wyrok SN z dnia 11 grudnia 2014 r., I UK 145/14, LEX nr 1622302.
• Wyrok SN z dnia 30 października 2018 r., I UK 277/17, LEX nr 2558485.
• Wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2019 r., III UK 104/18, LEX nr 2643328.
• Wyrok SN z dnia 2 lipca 2019 r., I UK 100/18, LEX nr 2688813.
• Wyrok SN z dnia 29 lipca 2020 r., I UK 21/19, LEX nr 3097165.
• Wyrok SN z dnia 21 kwietnia 2021 r., II USKP 43/21, LEX nr 3232186.
• Wyrok SN z dnia 18 listopada 2021 r., III USKP 80/21, LEX nr 3330801.
• Wyrok NSA z dnia 26 września 2008 r., II FSK 789/07, LEX nr 495147.
• Wyrok SA w Gdańsku z dnia 21 stycznia 2014 r., III AUa 794/13, LEX nr 1428029.
• Wyrok SA w Gdańsku z dnia 9 lipca 2014 r., III AUa 1814/13, LEX 1498872.
• Wyrok SA w Białymstoku z dnia 20 stycznia 2015 r., III AUa 1202/14, LEX nr 1648792.
• Wyrok SA w Łodzi z dnia 17 grudnia 2015 r., III AUa 931/15, LEX nr 2047074.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.101.18

Biblioteka Nauki

4254978