Estetyczne fundamenty polityki w koncepcji Wilhelma von Humboldta

• Authors: Maciej Chmieliński

Title variants

EN

Esthetic Foundations of Politics in the Conception of Wilhelm von Humboldt

Abstracts

EN

The article examines the esthetic conception of self-cultivation (Bildung), which is the key idea of the political thought of Wilhelm von Humboldt, one of the most important representatives of German idealism and pre-Romanticism. Conceptions of pre-Romanticism and Romanticism have brought new, revolutionary paradigm of an artistic activity. Unlike the classical concepts (e.g. Plato), which generally saw art as an imitation of nature, the pre-Romantic and Romantic conceptions have started to interpret art primarily as an expression of an artist’s originality and individuality. The starting point for this change of esthetic paradigm was surprisingly the Kantian philosophy of the subject, interpreted in a radical manner by German pre-Romantics and Romantics. In Humboldt’s thought, the new, esthetic and individualist paradigm creates foundations for the classical, liberal conception of the minimal state. Therefore, the esthetic conception of self-cultivation became the very foundation of Humboldt’s political philosophy.

PL

Przedmiotem artykułu jest oparta na estetycznej idei samodoskonalenia (niem. Bildung) koncepcja polityczna przedstawiciela preromantyzmu niemieckiego Wilhelma von Humboldta. Autor zwraca uwagę, że charakterystyczna dla preromantyzmu i romantyzmu niemieckiego koncepcja estetyczna wprowadziła nowy paradygmat w zakresie postrzegania twórczości artystycznej. Klasyczna wizja sztuki jako naśladownictwa za sprawą zradykalizowanej przez preromantyków i romantyków niemieckich Kantowskiej filozofii podmiotu została przeformułowana w filozofię kreacji artystycznej pojmowanej jako ekspresja indywidualności i oryginalności artysty. Na tym nowym estetyczno-indywidualistycznym paradygmacie Wilhelm von Humboldt oparł swoją klasycznie liberalną wizję państwa minimalnego. Estetyczna koncepcja Bildung stała się w ten sposób fundamentem filozofii politycznej.

Keywords

PL

klasyczny liberalizm; preromantyzm; romantyzm; koncepcja Bildung

EN

classical liberalism; pre-Romanticism; Romanticism; the Conception of self-cultivation (Bildung)

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2023
• Volume: 102
• Pages: 13-21

Dates

published

2023

Contributors

author

Maciej Chmieliński

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Doktryn Polityczno-Prawnych

• https://orcid.org/0000000336640854

References

• Beiser, Frederick. 1992. Enlightenment, Revolution, and Romanticism. The Genesis of Modern Political Thought, 1790–1800. Cambridge MA: Harvard University Press. https://doi.org/10.4159/harvard.9780674418974
• Berlin, Isaiah. 2004. Korzenie romantyzmu. Tłum. Anna Bartkowicz. Poznań: Zysk i S-ka.
• Chmieliński, Maciej. 2004. Atomizm a indywidualizm. Rozważania nad myślą polityczną i prawną Wilhelma von Humboldta. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Chmieliński, Maciej. 2020. „Legal ‘Determinism’ or Legal ‘Creationsm’? Conservative-Communitarian Versus Contractarian Approaches to Legal Change”. W The Philosophy of Legal Change. Theoretical Perspectives and Practical Processes. Red. Maciej Chmieliński, Michał Rupniewski. 77–96. London–New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429504709-6
• Citkowska-Kimla, Anna. 2010. Romantyzm polityczny w Niemczech. Reprezentanci, idee, model. Kraków: Księgarnia Akademicka. https://doi.org/10.12797/9788376380063
• Humboldt, Wilhelm von. 1946. Über die Grenzen der Wirksamkeit des Staates. Nürnberg: Verlag Hans Carl.
• Humboldt, Wilhelm von. 2001. „Myśli o urządzeniu państwa spisane pod wpływem nowej konstytucji francuskiej”. Tłum. Ewa Namowicz. W Państwo a społeczeństwo. Wizje wspólnot niemieckich od oświecenia do okresu restauracji. Red. Tadeusz Namowicz. 184–193. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Kant, Immanuel. 1964. Krytyka władzy sądzenia. Tłum. Jerzy Gałecki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Łempicki, Zygmunt. 1966. Renesans, oświecenie, romantyzm i inne studia z historii literatury. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Maistre de, Joseph. 1936. Considérations sur la France. Paris: VRIN.
• Menze, Clemens. 1972. „Grundzüge der Bildungsphilosophie Wilhelm von Humboldts”. W Bildung und Gesellschaft. Zum Bildungsbegriff von Humboldt bis zur Gegenwart. Red. Hans Steffen. 5–28. Göttingen: Vanderhoeck&Ruprecht.
• Ostermann, Reiner. 1993. Die Freiheit des Individuums. Eine Rekonstruktion der Gesellschaftstheorie Wilhelm von Humboldts. Frankfurt am Main–New York: Campus-Verlag.
• Platon. 1997. Państwo, Prawa. Tłum., wstęp i komentarz Władysław Witwicki. Kęty: Wydawnictwo Antyk.
• Simmel, Georg. 1917. Grundfragen der Soziologie (Individuum und Gesellschaft). Berlin–Leipzig: G.J. Göschen.
• Troeltsch, Ernst. 1957. „The Ideas of Natural Law and Humanity in World Politics”. W Natural Law and Theory of Society, 1500–1800. Red. Otto Gierke. Boston: Beacon Press.
• Watson, Alan. 2001. Society and Legal Change. Philadelphia: Temple University Press.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.102.02

Biblioteka Nauki

4272438