Stosuj ustawy i rób, co chcesz? Pojęcie niezawisłości a deontologiczny model cnót sędziowskich

• Authors: Anna Rocławska

Title variants

Stosuj ustawy i rób, co chcesz? Pojęcie niezawisłości a deontologiczny model cnót sędziowskich

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule autorka rozważa niezawisłość sędziów w świetle modelu deontologii cnót. Analizuje ich decyzje i postawy w toku stosowania prawa, argumentując, że aspiracje, by realizować sędziowskie cnoty, mają charakter wtórny względem nadrzędnych wymogów przestrzegania prawa. Stawia tezę, że przestrzeń niezawisłości stanowi wyraz swoistego zaufania ustrojodawcy, iż sędziowie posiadają dyspozycje, które umożliwiają nie tylko wywiązywanie się z obowiązków, lecz także sprostanie wyzwaniom etycznym podczas orzekania. Przywołuje teorie orzekania w trudnych przypadkach autorstwa H. L. A. Harta i R. Dworkina oraz próbuje odpowiedzieć na pytanie, który z teoretycznych modeli – Hartowski czy Dworkinowski – lepiej charakteryzuje praktykę orzeczniczą polskiego wymiaru sprawiedliwości.

EN

This article explores judicial independence in light of a deontological model of virtues. It analyses judicial decisions and attitudes in the process of application of law, arguing that their aspirations to pursue judicial virtues are a secondary requirement against an overriding demand for abiding by law. The thesis is that judicial independence is a kind of a system presupposition that judges have some qualities which help them not only to fulfil their duties, but also to rise to ethical challenges during adjudication. The author recalls two theories of judicial reasoning in hard cases and tries to answer the question which of the theoretical models – by H. L. A. Hart or R. Dworkin – proposes a better characteristic of the judicial practice in the Polish justice system.

Keywords

PL

niezawisłość; deontologia; sędziowskie cnoty; teoria orzekania; Dworkin; Hart; niezawisłość; deontologia; sędziowskie cnoty; teoria orzekania; Dworkin; Hart

EN

independence; deontology; judicial virtues; theory of judging

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2017
• Volume: 78
• Pages: 81-95

Dates

published

2017-03-30

Contributors

author

Anna Rocławska

• Uniwersytet Wrocławski, Katedra Teorii i Filozofii Prawa

References

• Berlin, Isaiah. 1994. Cztery eseje o wolności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bielska-Brodziak, Agnieszka. 2012. „Materiały legislacyjne w dyskursie interpretacyjnym z perspektywy brytyjskiej, amerykańskiej, francuskiej, szwedzkiej i polskiej”. W Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych? Red. Oktawian Nawrot, Sebastian Sykuna, Jerzy Zjadło. Warszawa: C.H. Beck.
• Dąbrowski, Stanisław. 2012. „Niezawisłość sędziów – gwarancje ustrojowe i zagrożenia”. Krajowa Rada Sądownictwa 2: 12–15.
• Dworkin, Ronald. 1986. Law’s Empire. London: Harvard University Press.
• Dworkin, Ronald. 2011. Justice for Hedgehogs. London: Harvard University Press.
• Fuller, Lon L. 1969. Morality of Law. New Haven, CT: Yale University Press.
• Galewicz, Włodzimierz 2013. Status ludzkiego zarodka a etyka badań biomedycznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Hart, Herbert L. A. 1961. The Concept of Law. Oxford: Clarendon Press.
• Hart, Herbert L. A. 2014. „Nowe wyzwanie dla pozytywizmu prawniczego”. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2 (9): 5–20.
• Hauser, Roman. 2015. „Konstytucyjna zasada niezawisłości sędziowskiej”. Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 1: 9–23.
• La Torre, Massimo. 2007. Constitutionalism and Legal Reasoning. Dordrecht: Springer.
• Rocławska, Anna. 2015. „Czy polski sędzia wymaga od sędziów »dzielności etycznej«? Rozważania na tle ustawowego wymogu »nieskazitelności charakteru«”. Ogrody Nauk i Sztuk 5: 99–110.
• Saja, Krzysztof. 2015. Etyka normatywna między konsekwencjalizmem a deontologią. Kraków: Universitas.
• Skrzydło, Wiesław. 2013. „Komentarz do art. 178 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
• Solum, Lawrence. 2006. “Natural Justice”. American Journal of Jurisprudence 51 (1): 65–105.
• Tobor, Zygmunt. 2005. „Bezstronność sędziego”. Przegląd Sądowy 6: 3–15.
• Tobor, Zygmunt. 2013. W poszukiwaniu intencji prawodawcy. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
• Tobor, Zygmunt. 2015. „To do a great right, do a little wrong – rzecz o sędziowskich kłamstewkach”. Przegląd Podatkowy 6: 15–22.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997, Nr 78, poz. 483 ze zm.).
• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. 2001, Nr 98, poz. 1070 ze zm.).
• Zbiór Zasad Etyki Zawodowej Sędziów. Załącznik do uchwały nr 16/2003 Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 19 lutego 2003 r.
• Postanowienie SA w Katowicach z 26 marca 2014 r. (II S 13/14, Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach, opubl. 2.09.2014).
• Wyrok SA w Katowicach z 17 stycznia 2013 r. (III AUa 915/12, Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach, opubl. 29.03.2013).
• Wyrok SA w Katowicach z 25 lipca 2013 r. (V ACa 251/13, Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach, opubl. 29.11.2013).
• Wyrok SA w Katowicach z 13 lutego 2014 r. (II AKa 509/13, Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach, opubl. 9.05.2014).
• Wyrok TK z 24 czerwca 1998 r. (K 3/98, MP Nr 22, poz. 331).
• Wyrok TK z 14 kwietnia 1999 r. (K 8/99, OTK ZU 1999/3, nr 3, poz. 31).
• Wyrok TK z 7 listopada 2013 r. (K 31/12, Dz. U. 2013 r., poz. 1433).

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.78.07