Czy dziecku przysługuje prawo do ustalenia pochodzenia genetycznego ze strony matki?

• Authors: Magdalena Sobas

Title variants

Czy dziecku przysługuje prawo do ustalenia pochodzenia genetycznego ze strony matki?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W tekście zajęto się problematyką dotyczącą prawa dziecka do określenia jego pochodzenia genetycznego w zakresie ustalenia macierzyństwa, również w odniesieniu do problemu technik medycznie wspomaganej prokreacji oraz tzw. macierzyństwa zastępczego. Podjęcie niniejszej tematyki stanowi odpowiedź na pytania stawiane wobec coraz szybciej rozwijającej się nauki i medycyny. Artykuł jest także próbą zestawienia przepisów prawa z poglądami przedstawicieli doktryny oraz z codzienną praktyką w odniesieniu do prawa do ustalenia pochodzenia.

EN

This text is about the child’s right to determine its genetic origin in the field of establishing motherhood, also in relation to the problem of medically assisted procreation techniques and the so-called ‘surrogate motherhood’. Undertaking this subject is an answer to faster-growing science and medicine. It is also an attempt to compare legal provisions with the views of representatives of the doctrine as well as everyday life in relation to the right to determine origins.

Keywords

PL

prawo dziecka do informacji o pochodzeniu genetycznym; dziecko; macierzyństwo; macierzyństwo zastępcze; medycznie wspomagana prokreacja; prawo dziecka do informacji o pochodzeniu genetycznym; dziecko; macierzyństwo; macierzyństwo zastępcze; medycznie wspomagana prokreacja

EN

right of the child to the information about its origin; child; motherhood; surrogate motherhood; techniques of medically assisted procreation

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2019
• Volume: 86
• Pages: 19-31

Dates

published

2019-03-19

Contributors

author

Magdalena Sobas

• Uniwersytet Śląski, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego

References

• Andrzejewski, Marek. 2011. Prawo rodzinne i opiekuńcze. Wyd. 4. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Czyż, Elżbieta, Joanna Szymańczak. 1993. „Prawa dziecka w rodzinie”. W Wokół Praw Dziecka. Cz. 1. Helsińska Fundacja Praw Człowieka: 3–15. http://beta.hfhr.pl/wp-content/uploads/2015/10/HFPC_wokol_praw_dziecka.pdf [dostęp 1.08.2018].
• Działyńska, Małgorzata. 1993. „Macierzyństwo zastępcze”. Studia Prawnicze 1 (115): 87–97.
• Działyńska, Małgorzata. 1996. „Problematyka prawna macierzyństwa zastępczego”. W Wspomaga­na prokreacja ludzka. Zagadnienia legislacyjne. Red. Tadeusz Smyczyński. 120–135. Poznań: Nakom.
• Działyńska, Małgorzata. 1999. „Pochodzenie dziecka od rodziców”. W Konwencja o prawach dziecka. Analiza i wykładnia. Red. Tadeusz Smyczyński. 135–147. Poznań: Ars Boni et Aequi.
• Fras, Mariusz, Dominik Abłażewicz. 2008. „Reżim prawny macierzyństwa zastępczego na tle po­równawczym”. Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porów­nawczego 6: 31–68.
• Gołowkin-Hudała, Magdalena. 2007. „Problematyka ustalania macierzyństwa. Uwagi de lege lata i de lege ferenda”. W Z zagadnień prawa rodzinnego i rejestracji stanu cywilnego. Red. Henryk Cioch, Piotr Kasprzyk. 77–92. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lubelska Szkoła Biznesu.
• Haak, Henryk. 2009. Kodeks rodzinny i opiekuńczy – komentarz do art. 61–91. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora.
• Haberko, Joanna, Rafał Kocyłowski. 2006. „Szczególna postać tajemnicy lekarskiej w przypadku technik wspomaganego medycznie rozrodu”. Prawo i Medycyna 2: 18–32.
• Holocher, Justyna, Marta Soniewicka. 2009. „Analiza prawna umowy o zastępcze macierzyństwo”. Prawo i Medycyna 3: 43–60.
• Ignatowicz, Jerzy, Mirosław Nazar. 2005. Prawo rodzinne. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Jaros, Paweł. 2003. „Konstytucyjne podstawy ochrony praw dziecka”. W Polska dla dzieci, ogólnopolski szczyt w sprawach dzieci. Warszawa 23–24 maja 2003. Materiały i dokumenty. Red. Mirosław Kaczmarek, Paweł Kierenko. 35–39. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka.
• Kosek, Mirosław. 2011. „Pochodzenie dziecka”. W Nowelizacja prawa rodzinnego na podstawie ustaw z 6 listopada 2008 r. i 10 czerwca 2010 r. Analiza, wykładnia, komentarz. Red. Wanda Stojanowska. 97–195. Warszawa: LexisNexis.
• Kramska, Magdalena. 2010. „Problematyka prawna zastępczego macierzyństwa – regulacje prawno-międzynarodowe i krajowe”. Prawo i Medycyna. http://www.prawoimedycyna.pl/index.php?str=artykul&id=688&PHPSESSID=74177a443c2491416ddc85368946d1dd [dostęp 1.06.2018].
• Nesterowicz, Mirosław. 2006. „Prokreacja medycznie wspomagana i inżynieria genetyczna – ko­nieczność regulacji prawnych”. Prawo i Medycyna 2. http://www.prawoimedycyna.pl/index.php?str=artykul&id=133 [dostęp 28.06.2018].
• Nesterowicz, Mirosław. 2007. Prawo medyczne. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji I.
• Rejman, Genowefa. 1996. „Tajemnica lekarska”. Studia Iuridica 31: 147–188.
• Siedlecka, Ewa. 2009. „Brzuch do wynajęcia przed sądem”. Wyborcza.pl. http://wyborcza.pl/1,75398,6914939,Brzuch_do_wynajecia_przed_sadem.html [dostęp 28.06.2018].
• Silva-Ruiz, Pedro F. 1991. „Macierzyństwo zastępcze – przegląd prawnoporównawczy”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny 53 (4): 123–132.
• Smyczyński, Tadeusz. 1999. „Pojęcie dziecka i jego podmiotowość”. W Konwencja o Prawach Dziecka. Analiza i wykładnia. Red. Tadeusz Smyczyński. 39–47. Poznań: Ars Boni et Aequi.
• Smyczyński, Tadeusz. 2009. Prawo rodzinne i opiekuńcze. Wyd. 5 uzup. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Soniewicka, Marta. 2009. „Dylematy zastępczego macierzyństwa. Debata: Jak uregulować kwestię macierzyństwa zastępczego? 16.11–23.11.2009”. http://www.ptb.org.pl/pdf/soniewicka_macierzynstwo_1.pdf [dostęp 10.07.2018].
• Stanowisko Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące technik wspomaganego rozrodu w leczeniu niepłodności z 1995 r. http://www.libramedcom.pl/wpg/Numery_archiwal­ne/05/03.html [dostęp 25.06.2018].
• Stecki, Leopold, Jan Winiarz, Janusz Gajda. 1990. „Prawo dziecka do poznania swego pochodzenia genetycznego (dwugłos)”. Państwo i Prawo 10: 64–79.
• Stojanowska, Wanda, Mirosław Kosek. 2011. „Pochodzenie dziecka”. W Nowelizacja prawa rodzinnego na podstawie ustaw z 6 listopada 2008 r. i 10 czerwca 2010 r. Analiza, wykładnia, komentarz. Red. Wanda Stojanowska. 135–144. Warszawa: LexisNexis.
• Wałachowska, Monika. 2003. „Macierzyństwo zastępcze w systemie common law”. Państwo i Prawo 8: 97–107.
• Wiśniewski, Leszek. 1999. „Geneza Konwencji o Prawach Dziecka i stosunek jej norm do innych aktów prawa międzynarodowego”. W Konwencja o Prawach Dziecka. Analiza i wykładnia. Red. Tadeusz Stojanowski. 11–18. Poznań: Ars Boni et Aequi.
• Zielonacki, Andrzej. 1993. „Prawo do znajomości własnego pochodzenia”. Studia Prawnicze 1 (115): 99–109.
• Żukowski, Łukasz. 2013. „Problemy prawne i etyczne umów o macierzyństwo zastępcze – uwagi na tle rozwiązań przyjętych w Izraelu”. W Współczesne koncepcje ochrony wolności i praw podstawowych. Red. Andrzej Bator, Mariusz Jabłoński, Marek Maciejewski, Krzysztof Wójtowicz. 309–328. Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa.
• Deklaracja Praw Człowieka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych dnia 10 grudnia 1948 r.
• Deklaracja Praw Dziecka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 listopada 1959 r. http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1959.html [dostęp 6.08.2018].
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284).
• Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526).
• Przyrzeczenie Lekarskie i Kodeks Etyki Lekarskiej z dnia 2 stycznia 2004 r. (wraz ze zmianami uchwalonymi w dniu 20.09.2003 r. przez Nadzwyczajny VII Krajowy Zjazd Lekarzy). http://www.bibl.amwaw.edu.pl/kodeks_etyki_2004.htm [dostęp 6.08.2018].
• Szwedzka ustawa o inseminacji z 1984 r. – Lag om insemination „Svensk författningssamling” (SFS) 1984: 1140. http://www.riksdagen.se/sv/dokument-lagar/dokument/svensk-forfattningssamling/lag-19841140-om-insemination_sfs-1984–1140 [dostęp 8.08.2018].
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r., poz. 682).
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2018 r., poz. 1360).
• Ustawa z dnia 29 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst. jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 2064).
• Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2018 r., poz. 617).
• Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz o zmianie innych ustaw (Dz.U. z 2008 r. Nr 220, poz. 1431).
• Postanowienie SN z dnia 3 września 1997 r., III KKO 5/97, OSNAP 1998, nr 14, poz. 441.
• Uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej SN z dnia 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75, OSNCP 1976, nr 9, poz. 184.
• Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 7 czerwca 1971 r., III CZP 87/70, OSNCP 1972, nr 3, poz. 42.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.86.03