Przesłanki orzekania izolacji postpenalnej rozważania na tle orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego

• Authors: Franciszek Jędras , Katarzyna Grabarczyk

Title variants

Przesłanki orzekania izolacji postpenalnej rozważania na tle orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotowa ustawa wprowadziła do polskiego porządku prawnego instytucję izolacji postpenalnej. Regulacja ta jeszcze na etapie prac legislacyjnych była szeroko krytykowana przez środowiska naukowe jako wprowadzona pospiesznie i w sposób nieprzemyślany. Zarzucano jej, że stanowiła jedynie odpowiedź na społeczne zapotrzebowanie, wynikające z obawy przed opuszczeniem zakładów karnych przez sprawców najcięższych przestępstw, którzy kończyli odbywanie kary 25 lat pozbawienia wolności. Wątpliwości doktryny koncentrowały się wokół sposobu określenia zakresu podmiotowego ustawy. Wskazywano, że jest on nieprecyzyjny i budzi zasadnicze wątpliwości interpretacyjne, co skutkować może odnoszeniem jej postanowień do zbyt szerokiego kręgu adresatów. Analiza orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego wskazuje jednak, że regulacja stosowana jest z ostrożnością, a sądy wykorzystują istniejące możliwości procesowe, wynikające z trybu nieprocesowego postępowania cywilnego w celu zapobiegania nieuprawnionej ingerencji w wolność człowieka oraz jego status jako podmiotu prawa.

EN

The discussed Act introduced an institution of post-penal isolation into the Polish legal system. The scientific community widely criticised this regulation at the stage of the legislative process and assessed it as being hasty and ill-conceived. The statue was alleged to be only a response to the social demand arising out of fear of prison release of the extremely dangerous perpetrators who had been serving the sentence of 25 years’ imprisonment. Doubts of the doctrine were focused on the manner of defining the subjective scope of the Act. It was assessed as imprecise and arousing fundamental interpretative doubts which may result in its provisions being referred to the overly wide range of addresses. The analysis of the case-law of common courts and the Supreme Court indicates, however, that the regulation is applied with great caution and the courts use the procedural possibilities resulting from the non-contentious civil procedure to prevent unauthorized interference with human freedom and its status as a legal entity.

Keywords

PL

izolacja postpenalna; zasada dostatecznej określoności przepisów prawa; przymusowa internacja sprawców przestępstw; prawo konstytucyjne; przestępstwa przeciwko życiu; zdrowiu i wolności seksualnej innych osób; izolacja postpenalna; zasada dostatecznej określoności przepisów prawa; przymusowa internacja sprawców przestępstw; prawo konstytucyjne; przestępstwa przeciwko życiu; zdrowiu i wolności seksualnej innych osób

EN

post-penal isolation; the principle of certainty in law; forced isolation of perpetrators; constitutional law; offences against life; health and sexual freedom of others

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2019
• Volume: 86
• Pages: 33-50

Dates

published

2019-03-19

Contributors

author

Franciszek Jędras

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji

author

Katarzyna Grabarczyk

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Konstytucyjnego

References

• Bocheński, Maciej. 2014. „Populizm penalny w polskim wydaniu – rzecz o kryminologicznej problematyce ustawy o postępowaniu wobec osób stwarzających zagrożenie”. e-Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2. http://www.czpk.pl/dokumenty/publikacje/2014/03/2–2014-M._Bochenski-Populizm_penalny_w_polskim_wydaniu-rzecz_o_kryminologicznej_problematyce_ustawy_o_postepowaniu_wobec_osob_stwarzajacych_zagrozenie.pdf [dostęp 15.02.2018].
• Domański, Marek. 2013. „Opinia dotycząca projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób”. Przed Pierwszym Czytaniem 2: 19–20. http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/C9C9D2ECF427AB48C1257C3900505560/$file/ppc_2–2013.pdf [dostęp 15.02.2018].
• Heitzman, Janusz. 2013. „Ekspertyza projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób”. Przed Pierwszym Czytaniem 2: 7–11. http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/C9C9D2ECF427AB48C1257C3900505560/$file/ppc_2–2013.pdf [dostęp 15.02.2018].
• Królikowski, Michał, Andrzej Sakowicz. 2013. „Granice legalności postpenalnej detencji sprawców niebezpiecznych”. Forum Prawnicze 5: 17–34. http://admin.forumprawnicze.eu/attachments/article/42/krolikowski_sakowicz.pdf [dostęp 15.02.2018].
• Kruszyński, Piotr, Marcin Warchoł. 2013. „Opinia prawna na temat rozwiązań zaproponowanych w rozdziale 1 rządowego projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, w szczególności dotyczących katalogu osób objętych propozycją i jakie konsekwencje mogą wystąpić w przypadku zastosowania tak szerokiego katalogu osób”. Przed Pierwszym Czyta­niem 2: 27. http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/C9C9D2ECF427AB48C1257C3900505560/$file/ppc_2–2013.pdf [dostęp 15.02.2018].
• Piotrowski, Ryszard. 2013. „Opinia w przedmiocie zgodności z Konstytucją RP projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób”. Przed Pierwszym Czytaniem 2: 38. http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/C9C9D2ECF427AB48C1257C3900505560/$file/ppc_2–2013.pdf [dostęp 15.02.2018].
• Płatek, Monika. 2013. „Opinia na temat poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz rządowego projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób”. Przed Pierwszym Czytaniem 2: 47. http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/C9C9D2ECF427AB48C1257C3900505560/$file/ppc_2–2013.pdf [dostęp 15.02.2018].
• Skowron, Magdalena. 2012. „Prawa człowieka a postpenalna izolacja sprawcy w Polsce – rozważania na tle wyroków ETPCz w sprawach niemieckich”. Europejski Przegląd Sądowy 8: 41–47.
• Sokolewicz, Wojciech, Marek Zubik. 2016. „Komentarz do art. 2”. W Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. T. 1. Wyd. 2. Red. Leszek Garlicki, Marek Zubik. 94–173. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Więcek-Durańska, Anna. 2017. „Praktyka orzecznicza wykonywania nadzoru prewencyjnego oraz umieszczenia w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym osób stwarzających zagrożenie”. Prawo w Działaniu 30: 139–172. https://www.iws.org.pl/pliki/files/Anna%20Wi%C4%99cek%20-%20Dura%C5%84ska%20-%2030%20PwD.pdf [dostęp 25.08.2018].
• Zalasiński, Tomasz. 2008. Zasada prawidłowej legislacji w poglądach Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483).
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284).
• Ustawa z dnia 7 grudnia 1989 r. o amnestii (Dz.U. z 1989 r. Nr 64, poz. 390).
• Ustawa z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (Dz.U. z 2014 r., poz. 24).
• Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 396).
• Postanowienie SA w Katowicach z dnia 26 lutego 2016 r., V ACa 13/16, LEX nr 2050477.
• Postanowienie SA w Łodzi z dnia 17 grudnia 2014 r., I ACa 1314/14, LEX nr 1659095.
• Postanowienie SA w Rzeszowie z dnia 28 lutego 2014 r., I ACz 122/14, LEX nr 1438138.
• Postanowienie SA w Rzeszowie z dnia 29 kwietnia 2014 r., I ACa 208/14, LEX nr 2284766.
• Postanowienie SN z dnia 16 kwietnia 2015 r., I CSK 825/14, LEX nr 1677120.
• Postanowienie SN z dnia 13 stycznia 2016 r., V CSK 455/15, LEX nr 1994408.
• Postanowienie SN z dnia 10 stycznia 2017 r., V CSK 483/15, LEX nr 2237428.
• Postanowienie SN z dnia 11 stycznia 2017 r., IV CSK 792/15, LEX nr 2237417.
• Postanowienie SN z dnia 19 stycznia 2017 r., II CSK 459/15, LEX nr 2258040.
• Postanowienie SN z dnia 31 stycznia 2017 r., I CSK 267/16, LEGALIS nr 1580204.
• Postanowienie SN z dnia 23 marca 2017 r., V CSK 477/16, LEX nr 225531.
• Postanowienie SN z dnia 10 sierpnia 2017 r., I CSK 328/17, LEX nr 2361217
• Postanowienie SN z dnia 26 listopada 2017 r., I CSK 821/14, LEX nr 2258051.
• Postanowienie SO w Poznaniu z dnia 27 listopada 2017 r., XIII Ns 90/17, LEX nr 2421673.
• Postanowienie TK z dnia 27 kwietnia 2004 r., P 16/03, OTK ZU-A 2004, nr 4, poz. 36.
• Uchwała TK z dnia 6 listopada 1991 r., W 2/91, OTK ZU 1991, poz. 20.
• Wyrok ETPC z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie M v. Niemcy, skarga nr 19359/0.
• Wyrok ETPC z dnia 13 stycznia 2011 r. w sprawie Haidn v. Niemcy, skarga nr 6587/04.
• Wyrok ETPC z dnia 13 stycznia 2011 r. w sprawie Kallweit przeciwko Niemcom, skarga nr 17792/07.
• Wyrok ETPC z dnia 9 stycznia 2012 r. w sprawie Kronfeldner v. Niemcy, skarga nr 21906/09.
• Wyrok TK z dnia 10 listopada 1998 r., K 39/97, OTK ZU 1998, nr 6, poz. 99.
• Wyrok TK z dnia 24 lutego 2003 r., K 28/02, OTK ZU 2003-A, nr 2, poz. 13.
• Wyrok TK z dnia 16 grudnia 2003 r., SK 34/03, OTK ZU 2003-A, nr 9, poz. 102.
• Wyrok TK z dnia 24 czerwca 2008 r., SK 16/06, OTK ZU 2008-A, nr 5, poz. 85.
• Wyrok TK z dnia 22 czerwca 2010 r., SK 25/08, OTK ZU 2010-A, nr 5, poz. 51.
• Opinia Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego z dnia 25 stycznia 2013 r. http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/128528/128531/128534/dokument65493.pdf [dostęp 16.02.2018].
• Opinia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego z dnia 25 stycznia 2013 r. http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/128528/128531/128534/dokument67996.pdf [dostęp 16.02.2018].
• Uzasadnienie projektu ustawy z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, druk nr 1577. http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/druk.xsp?nr=1577&fbclid=IwAR3pZyX-rSgUJX-4je-vbL9RUen2oAFYHa9SiO6e7_2X_SMcjfGo4AlPa5c [dostęp 16.02.2018].

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.86.04