Medialne i społeczne domniemanie winy a prawne domniemanie niewinności (spojrzenie prawne a nowa perspektywa)

• Authors: Krystyna Patora

Title variants

Medialne i społeczne domniemanie winy a prawne domniemanie niewinności (spojrzenie prawne a nowa perspektywa)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu są rozważania, które dotyczą obowiązującego w prawie karnym domniemania niewinności oraz domniemania winy, które może powstać w środkach masowego przekazu, a tym samym w opinii publicznej. Omówione zostały rozwiązania prawne w prawie karnym, prawie prasowym, prawie międzynarodowym, które mają przeciwdziałać tworzeniu fałszywego obrazu procesów. Ponadto wskazano na orzecznictwo sądowe, które stawia wymogi do rzetelnego informowania o przebiegu postępowań przygotowawczych i sądowych, a także zwrócono uwagę na szczególne obowiązki rzeczników prasowych.

EN

The topic of the article are the considerations which regard the obligatory in the penal code presumption of innocence as well as the presumption of guilt, which may arise in the media thereby in the public opinion. Legal solutions in criminal law, press law and international law have been discussed to counteract the creation of a false picture of processes. In addition, judicial decisions have been pointed out, which set the requirements for reliable information on the course of preparatory and court proceedings, as well as special attention paid to spokespersons.

Keywords

PL

zasada domniemania niewinności; medialne domniemanie winy; społeczne domniemanie winy; podejrzany; osoba podejrzana; oskarżony; skazany; prawomocny wyrok skazujący; zasada domniemania niewinności; medialne domniemanie winy; społeczne domniemanie winy; podejrzany; osoba podejrzana; oskarżony; skazany; prawomocny wyrok skazujący

EN

principle of presumption of innocence; media presumption of guilt; social presumption of guilt; suspect; accused; convicted; final conviction

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2020
• Volume: 92
• Pages: 75-93

Dates

published

2020-10-09

Contributors

author

Krystyna Patora

• Prokurator Prokuratury Regionalnej w Łodzi

• https://orcid.org/0000-0003-2526-6801

References

• D’Ancona, Matthew. 2018. Postprawda. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Bardach, Juliusz. Bogusław Leśnodorski. Michał Pietrzak. 2009. Historia ustroju i prawa polskiego. Warszawa: LexisNexis.
• Bojarski, Tadeusz. Red. 2011. Źródła prawa karnego. System Prawa Karnego. Tom 2. Warszawa: C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
• Boratyńska, Katarzyna. Adam Górski. Andrzej Sakowicz. Andrzej Ważny. 2009. Kodeks postępowania karnego. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Brzozowski, Wojciech. Adam Krzywoń. Marcin Więcek. 2018. Prawa człowieka. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Dukiet-Nagórska, Teresa. 2018. Prawo karne. Część ogólna szczególna i wojskowa. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Fromm, Erich. 2018. O miłości do życia. Meandry kultury. Kraków: Vis-à-vis etiuda.
• Gadacz, Tadeusz. 2018. Uniwersalne prawdy i prawa życia dla mądrych ludzi na trudne czasy. [Warszawa]; [Siedliska]: Wydawnictwo Nieoczywiste.
• Garlicki, Leszek. Red. 2003. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom III. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Grzegorczyk, Tomasz. 2014. Kodeks postępowania karnego. Tom I. Wydanie 6. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
• Kardas, Piotr. 2017. „Determinanty ciężaru dowodu i ciężaru (obowiązku) dowodzenia w procesie karnym”. W Ciężar dowodu i obowiązek dowodzenia w procesie karnym. 53–120. Red. Wojciech Jasiński, Jerzy Skorupka. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Krztoń, Waldemar. 2018. Godnośc ludzka jako istotna wartość bezpieczeństwa jednostki. Warszawa: Rambler Press.
• Kulesza, Witold. 2012. Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym. System Prawa Karnego. Red. Jarosław Warylewski. Tom 10. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
• Marek, Andrzej. Violetta Konarska-Wrzosek. Red. 2019. Prawo karne. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Miarczyński, Michał. 2013. „Zasada domniemania niewinności i jej realizacja w polskiej prasie”. Zeszyty Prasoznawcze 56(3): 335–349. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-issn-2299–6362-year-2013-volume-56-issue-3-article-4796 [dostęp: 28.03.2020].
• Nowicki, Marek Antoni. 2013. Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
• Paprzycki, Lech. Red. 2013. Kodeks postępowania karnego. Komentarz Lex. Tom I. Wydanie 3. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
• Safjan. Marek. Leszek Bosek. Red. 2016. Konstytucja RP. Tom I. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Skorupka, Jerzy. Red. 2015. Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Świecki, Dariusz. Red. 2013. Kodeks postępowania karnego. Wydanie 1. Warszawa: LexisNexis.
• Thiele-Dohrmann, Klaus. 1980. Psychologia plotki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Waltoś, Stanisław. 2009. „Konstytucyjna zasada domniemania niewinności a środki masowego przekazu”. Nauka 1: 7–22. https://prawo.uni.wroc.pl/sites/default/files/students-resources/zasada%20domniemania%20niewinno%C5%9Bci%20a%20%C5%9Brodki%20masowego%20przekazu%20.pdf [dostęp: 28.03.2020].
• Wronkowska, Sławomira. 2000. „Ekspert a proces tworzenia prawa”. Państwo i Prawo 9: 3–15.
• Wróbel, Andrzej. Red. 2013. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Zajadło, Jerzy. 2008. Po co prawnikom filozofia prawa? Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Zajadło, Jerzy. 2016. Radbruch. Sopot: Wydawnictwo Arche.
• Zajadło, Jerzy. 2018. Kaufamnn. Sopot: Wydawnictwo Arche.
• Zajadło, Jerzy. Red. 2017. Leksykon współczesnej teorii i filozofii prawa. Wydanie 2. [Zmienione i uaktualnione]. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Zajadło, Jerzy. Kamil Zeidler. 2013. Filozofia prawa w pytaniach i odpowiedziach. Wydanie 1. Warszawa: LexisNexis.
• Kodeks postępowania karnego z 19.03.1928 r. – t.j. Dz.U. 1949.33.243 ze zm.
• Konwencja o Ochronie Prawa Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzona w Rzymie 4.11.1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, – Dz.U. z 1993 r., nr 61, poz. 284; http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19930610284/O/D19930284.pdf [dostęp: 30.05.2019].
• Międzynarodowy Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, otwarty do podpisu w Nowym Jorku 19.12.1966 r. – Dz.U. z 29.12.1977 r. – Dz.U. 1977.38.167. zał.
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, uchwalona 10.12.1948 r. na Trzeciej Sesji Ogólnej Zgromadzenia ONZ; http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf [dostęp: 30.05.2019].
• Ustawa z 19.04.1969 r. – Kodeks postępowania karnego – Dz.U. z 14.05.1969 r. – Dz.U. 1969.13.96.
• Ustawa z 26.01.1984 r. Prawo prasowe – t.j. Dz.U. 2018.1914.
• Ustawa z 6.06.1997 r. Kodeks karny, t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1600 ze zm.
• Ustawa z 6.06.1997 r. Kodeks postępowania karnego – t.j. Dz.U. 2018.1987.
• Decyzja Komisji F. i S. F. v, Austria z 7.10.1985 r., skarga nr 10847/84, DR 44/238.
• Decyja Komisji Petra Krauze v. Szwajcaria z 3.10.1978 r., skarga nr 7986/77, DR 13/73.
• Decyzja Komisja X. v. Holandia z 17.12.1981 r., skarga nr 8361/78, DR 27/37.
• Orzeczenie Allenet de Ribemont v. Francja z 10.02.1995 r., A. 308, par. 38.
• Orzeczenie Beelen v. Belgia z 24.02.1997 r., skarga nr 25470/94, nie publ.
• Postanowienie SA w Krakowie z 29.11.1999 r., II AKz 537/99, KZS 1999, nr 12, poz. 25.
• Wyrok Ashot Harutynyan przeciwko Armenii z 15.06.2010 r., Izba (Sekcja III), skarga nr 34334/04.
• Wyrok Colak i Filizer przeciwko Turcji z 8.01.2004 r., Izba (Sekcja III), skarga nr 32578/96 i 32579/96.
• Wyrok Dedovskiy i inni preciwko Rosji z 15.05.2008 r., Izba (Sekcja I), skarga nr 7178/03.
• Wyrok ETPC z 25.03.1983 r., 8660/79, Minelli przeciwko Szwajcarii, LEX nr 80843.
• Wyrok ETPC z 8.07.1986 r., skarga nr 9815/82, Lingens przeciwko Austrii.
• Wyrok ETPC z 14.06.2011 r., w sprawie Garlicki przeciwko Polsce, skarga nr 36921/07.
• Wyrok Ivan Vasilev przeciwko Bułgarii z 12.04.2007 r., Izba (Sekcja V), skarga nr 48130/99.
• Wyrok Konstas v. Grecja z 24.05.2011 r., Izba (Sekcja I), skarga nr 53466/07.
• Wyrok Pizuryna przeciwko Armenia z 26.06.2012 r., Izba (Sekcja III), skarga nr 33376/07.
• Wyrok SA w Warszawie z 12.10.2010 r., I ACa 326/11, OSA 2012, nr 8, poz. 45–64.
• Wyrok SN z 5.04.2002 r., II CKN 1095/99.
• Wyrok SN z 6.06.2006 r., IV KK 87/06, OSNKW 2006, nr 10, poz. 91.
• Wyrok SN z 6.12.2006 r., III KK 181/06 (OSNKW 2007, nr 2, poz. 16).
• Wyrok SPI z 6.10.2005 r., T-22/02 oraz T-23/02, Sumitomo Chemical Co. Ltd. i Sumika Fine Chemicals Co. Ltd. przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, Zb. Orz. 2005, II-4065, pkt. 106–107.
• Wyrok TK z 17.12.2003 r., SK 15/02.
• Wyrok Y.B. i inni v. Turcja z 28.10.2004 r., Izba (Sekcja III), skarga nr 48173/99 i 48319/99, § 47–48.
• Wyrok z 27.01.2009 r., Izba (Sekcja IV), skarga nr 1704/06.
• Wyrok z 20.01.2011 r., Izba (Sekcja V), skarga nr 891/05.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.92.06